Ngành dịch vụ hậu cần trước làn sóng chuyển đổi số

Mức độ ứng dụng công nghệ chưa cao

Theo ông Huỳnh Minh Vũ, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập Quốc tế TP Hồ Chí Minh (CIIS), hội nhập kinh tế quốc tế đã mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp và hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Dịch vụ hậu cần đóng vai trò quan trọng trong thương mại quốc tế và cũng là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc khủng hoảng do dịch Covid-19 mang lại. “Đứng trước bối cảnh đứt cung, gãy cầu, các doanh nghiệp dịch vụ hậu cần nước ta, với khoảng 80% có quy mô vừa và nhỏ, đang phải đối mặt với những thách thức vô cùng to lớn trong việc duy trì hoạt động”, ông Huỳnh Minh Vũ nói tại Hội thảo trực tuyến “Ngành dịch vụ hậu cần trước bước ngoặt chuyển đổi số: Quản trị rủi ro nhằm chuyển đổi đúng cách và hiệu quả” ngày 30.9.

Trạng thái “bình thường mới” đòi hỏi ngành dịch vụ hậu cần (logistics) phải chuyển đổi số để thay da đổi thịt và đương đầu với khó khăn. Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) Nguyễn Tương cho biết, trước áp lực của dịch bệnh cùng một số thay đổi của thị trường, ngành dịch vụ hậu cần đã bước đầu sử dụng các công cụ điện tử, thiết bị công nghệ vào quá trình cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Hiện một số doanh nghiệp lớn đã áp dụng thành công giải pháp công nghệ mang lại hiệu quả cho dịch vụ hậu cần, giảm đáng kể chi phí liên quan. Chẳng hạn, cảng điện tử (ePort) và lệnh giao hàng điện tử (eDO) tại Tân Cảng Sài Gòn; ứng dụng giải pháp tổng thể trong dịch vụ hậu cần tại Công ty T&M Forwarding.

Tuy vậy, khảo sát năm 2018 của VLA cho thấy, mức độ ứng dụng khoa học công nghệ của các doanh nghiệp chưa cao, đa phần là các giải pháp đơn lẻ. Khoảng 40% các ứng dụng công nghệ thông tin hiện đang được sử dụng tại các doanh nghiệp dịch vụ hậu cần là các ứng dụng cơ bản như quản lý giao nhận quốc tế, quản lý kho hàng, quản lý vận tải, trao đổi dữ liệu điện tử và khai báo hải quan (được ứng dụng nhiều nhất 75% - 100%).

“Chưa chuyển đổi vẫn sống được”

Quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp dịch vụ hậu cần gặp một số “nút thắt”. Phó Tổng Thư ký VLA Nguyễn Tương chỉ rõ, khó khăn chính là về tài chính, con người và chọn công nghệ thích hợp. Chi phí cho chuyển đổi số rất lớn trong khi phần lớn doanh nghiệp dịch vụ hậu cần có quy mô nhỏ và vừa nên thiếu vốn đầu tư. Các phần mềm tiêu chuẩn quốc tế chưa ứng dụng nhiều tại Việt Nam, tạo rào cản trong việc lựa chọn công nghệ phù hợp với hoạt động dịch vụ của mỗi doanh nghiệp. Ngoài ra, tâm lý doanh nghiệp chưa thực sự tin tưởng vào ứng dụng công nghệ số như vấn đề bảo mật, mức độ an toàn, khả năng thanh toán… Cùng với đó là thói quen ngại thay đổi của lãnh đạo doanh nghiệp và nhân viên.

“Vẫn còn nhiều doanh nghiệp cảm thấy chưa cần thay đổi vì vẫn "sống được" hoặc cho rằng phải chuyển đổi số toàn bộ mới có hiệu quả. Bên cạnh đó, doanh nghiệp thiếu lao động kỹ thuật số, khó khăn về tài chính”, Luật sư Ngô Khắc Lễ, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam chia sẻ quan điểm. Một hạn chế khác là những doanh nghiệp có công việc tương tự chưa liên kết với nhau để cùng thuê một công ty khảo sát, giúp chuyển đổi số hiệu quả hơn. Nhiều doanh nghiệp đang áp dụng phần mềm riêng cho từng dịch vụ dẫn đến không thể kết nối để đạt hiệu quả tối ưu, trong khi phải chịu chi phí cao.

Tuy vậy, cũng có ý kiến cho hạn chế về vốn không phải là quá khó khăn trong quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp dịch vụ hậu cần, bởi hiện có nhiều phần mềm chi phí không quá lớn. 

Theo ông Tương, muốn chuyển đổi số hiệu quả trước hết cần giải quyết từ nhận thức của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, phải triển khai hiệu quả “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” mà Thủ tướng đã phê duyệt. Ngoài nội lực của doanh nghiệp, Nhà nước cần có những hỗ trợ trong việc tiếp tục cải cách thủ tục hành chính liên quan, hỗ trợ nguồn vốn trong điều kiện có thể, nhất là các doanh nghiệp đi đầu trong chuyển đổi số.