Đề án Bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2045

Nên tách thành hai đề án?

- Thứ Năm, 16/09/2021, 17:44 - Chia sẻ
Cho ý kiến về Đề án bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại phiên họp chiều nay, 16.9, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Đề án chưa làm rõ nội hàm về an ninh nguồn nước. Mặt khác, an ninh nguồn nước và an toàn hồ đập cũng là hai vấn đề khác nhau. An toàn hồ, đập do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý còn tài nguyên nước lại là quản lý tổng hợp với sự tham gia của nhiều bộ ngành. Chủ tịch Quốc hội gợi mở, nên chăng tách Đề án này thành hai đề án?
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
Ảnh: Hồ Long

Đến năm 2030 kiểm soát cơ bản các hoạt động khai thác, sử dụng nước

Trình bày Tờ trình Đề án Bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến 2045 (Đề án), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan nêu các mục tiêu cụ thể đến năm 2030 gồm: Đảm bảo cân đối đủ nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt, công nghiệp, dịch vụ và các ngành kinh tế quan trọng; đầu tư xây dựng các hồ chứa nước lớn, hệ thống chuyển nước liên vùng; hoàn thành sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp, thiếu năng lực phòng, chống lũ. Phấn đấu 100% dân cư thành thị, 65% dân số nông thôn, 100% các đảo có đông dân cư được cấp nước sạch đạt quy chuẩn; 30% diện tích cây trồng được thực hiện phương thức canh tác tiên tiến và tưới tiết kiệm nước; 50% tổng lượng nước thải sinh hoạt đô thị được thu gom và xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường, trong đó ít nhất 20% nước thải sau xử lý được tái sử dụng. 98% khu công nghiệp, khu chế xuất, 80% tổng lượng nước thải các làng nghề có hệ thống xử lý nước thải bảo đảm tiêu chuẩn; 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng được xử lý. Đồng thời, kiểm soát cơ bản các hoạt động khai thác, sử dụng nước; kiểm soát 100% các nguồn thải vào nguồn nước, công trình thuỷ lợi; cải thiện, phục hồi các dòng sông, nguồn nước bị suy thoái, ô nhiễm, cạn kiệt nghiêm trọng. Duy trì tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc đạt 42%, duy trì diện tích rừng tự nhiên hiện có; bảo tồn và phát triển bền vững các hệ sinh thái ngập nước quan trọng, rừng và các nguồn sinh thuỷ.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan trình bày Tờ trình Đề án Bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến 2045 (Đề án)
Ảnh: Hồ Long

Đến năm 2045, Đề án đặt mục tiêu, hoàn thành xây dựng các công trình lớn điều tiết mặn, ngọt, dâng nước, trữ nước trên các hệ thống sông, hoàn thành xây dựng các hồ chứa nước lớn. Hình thành mạng lưới liên kết, chuyển nước vùng, quốc gia; 100% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn; 70% diện tích cây trồng được thực hiện phương thức canh tác tiên tiến và tưới tiết kiệm nước. Cơ bản 100% các nguồn nước bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt được xử lý, phục hồi; 100% các cơ sở khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước trên phạm vi cả nước được kiểm soát, áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nước. Nâng chỉ số an ninh nguồn nước quốc gia lên nhóm các quốc gia đảm bảo an ninh nguồn nước hiệu quả trong khu vực.

Bảo đảm các chỉ tiêu về an ninh nguồn nước quốc gia

Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ Đề án, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh, mục tiêu của Đề án cần cụ thể hóa quan điểm về an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước; giải quyết được các thách thức, tồn tại, bất cập và vướng mắc trong bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước của đất nước trước mắt và dài hạn; lượng hóa để đánh giá, giám sát theo tiếp cận quốc tế; bảo đảm tính khả thi về nguồn lực và tổ chức thực hiện. 

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ Đề án
Ảnh: Hồ Long

Về mục tiêu cụ thể đến năm 2030, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung một số nội dung như, giảm sự phụ thuộc vào nguồn nước xuyên biên giới; bảo đảm các chỉ tiêu về an ninh nguồn nước quốc gia; xây dựng cơ chế tài chính về nước; bảo vệ, phát triển rừng là nguồn sinh thủy, bảo tồn và phát triển bền vững môi trường sinh thái; bảo đảm dòng chảy tối thiểu cho các dòng sông; xử lý, phục hồi các nguồn nước bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt; chủ động, ứng phó kịp thời với mọi thảm họa, thiên tai do nước gây ra.

Đối với mục tiêu cụ thể đến năm 2045, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị, Đề án cần đặt ra các mục tiêu phấn đấu như: nâng cao chỉ số an ninh nước của quốc gia đạt mức độ hiệu quả theo tiếp cận quốc tế; tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật về nước; chủ động được nguồn nước nội sinh, giảm phụ thuộc tối đa vào nguồn nước bên ngoài lãnh thổ; quản lý dự báo, điều tiết nước, phòng ngừa lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, ứng phó với biến đổi khí hậu trên nền tảng ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại.

Cho rằng Đề án đã thể chế hóa chủ trương của Đảng, thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về cơ sở chính trị và pháp lý để xây dựng Đề án. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Đề án chưa làm rõ nội hàm về "an ninh nguồn nước". Mặt khác, an ninh nguồn nước và an toàn hồ đập cũng là hai vấn đề khác nhau. Ngay trong quản lý nhà nước đối với nguồn nước và an toàn hồ đập cũng là hai lĩnh vực này khác nhau. Cụ thể, an toàn hồ, đập là do Bộ NN và PTNT quản lý. Trong khi đó, tài nguyên nước được quản lý tổng hợp, nhiều bộ ngành cùng tham gia, như: quản lý nước ngầm thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý, quản lý nước cho nông thôn là Bộ NN và PTNT, quản lý nước sạch cho đô thị là Bộ Xây dựng… Do vậy, Chủ tịch Quốc hội gợi mở, nên chăng xem xét việc tách Đề án này thành hai đề án? 

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới phát biểu
Ảnh: Hồ Long

Liên quan đến vấn đề sử dụng chung nguồn nước với các nước, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho rằng, Đề án cần quan tâm đến giải pháp cho các vấn đề như nguy cơ xảy ra tranh chấp giữa các quốc gia có sử dụng chung nguồn nước với nước ta, nguy cơ sử dụng nguồn nước làm công cụ, vũ khí tấn công phá hoại an ninh quốc gia, đầu độc nguồn nước… Qua đó, chú trọng giải pháp về ngoại giao, hợp tác quốc tế trong phối hợp quản lý việc khai thác, sử dụng nguồn nước và khi có tranh chấp, xung đột xuyên biên giới về sử dụng nguồn nước; bảo vệ nguồn nước, công trình đập, hồ chứa nước, phòng, ngừa ngăn chặn các hành vi phá hoại chất lượng nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước. Cùng với đó, cần có các giải pháp ứng phó, khắc phục hậu quả, điều tra, xử lý vi phạm với các hành vi phá hoại an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước; xác định rõ vai trò của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trong việc bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước.

Trước ý kiến của Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2045, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, Ban cán sự Đảng đoàn Quốc hội xin ý kiến Bộ Chính trị, từ đó xác định xem có cần thiết ban hành Nghị quyết riêng về vấn đề này hay không.

Hoàng Ngọc