Nâng cao vai trò, vị thế của trẻ em gái

Tại buổi Giao lưu trực tuyến Nâng cao vai trò, vị thế của trẻ em gái góp phần giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh diễn ra mới đây, nhiều chuyên gia cho hay, hiện nay, Việt Nam đã đạt được rất nhiều thành tựu về bình đẳng giới. Người phụ nữ Việt Nam ngày càng chứng tỏ được năng lực của mình trong nhiều lĩnh vực với các vai trò lãnh đạo, quản lý, nhà khoa học, doanh nhân, kỹ sư, bác sĩ và những người lao động rất thành công. Tuy nhiên, ở trong gia đình họ vẫn được coi là người quan trọng thứ 2 sau người đàn ông. Dù về mặt sinh học, con gái và con trai đều mang máu huyết của cha mẹ như nhau nhưng vì những tập tục truyền thống gắn liền với gia đình phụ hệ với mô hình định cư bên nội, con gái bị coi là “con người ta” vì người phụ nữ sau khi kết hôn phải sống bên gia đình nhà chồng.

Theo các chuyên gia, chính những quan niệm đó đã tước đi vai trò chăm sóc cha mẹ, thờ cúng tổ tiên của người con gái và trao trọn trách nhiệm đó cho con trai. Đó là một trong những lý do khiến con trai trở nên quan trọng hơn con gái. Và quan niệm này cho đến bây giờ vẫn còn rất phổ biến. Nhưng trên thực tế, ở rất nhiều gia đình con gái mặc dù đã đi lấy chồng nhưng vẫn là người chăm sóc chủ yếu cho cha mẹ của mình khi họ bị đau ốm. Cũng có rất nhiều trường hợp con gái lại chính là trụ cột về kinh tế trong gia đình.

Trong một công trình nghiên cứu do Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội thực hiện cho thấy, hơn 60% nam giới tham gia phỏng vấn đều nói rằng, có con trai là điều rất quan trọng với một người đàn ông. Người đàn ông đích thực là người phải có con trai. Kết quả này giải thích vì sao nhiều gia đình phải tìm mọi cách để sinh con trai cho bằng được.

Trong Báo cáo tình trạng dân số thế giới năm 2020 do Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam công bố cho thấy, khoảng 40.800 bé gái tại Việt Nam mỗi năm sẽ không có cơ hội chào đời vì là con gái. Điều này phản ánh thực trạng đáng báo động về tình trạng trọng nam khinh nữ, nạo phá thai để lựa chọn giới tính thai nhi cũng như tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ngày càng nghiêm trọng tại Việt Nam.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình, Bộ Y tế Phạm Vũ Hoàng cho biết, có 3 nhóm nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là nguyên nhân cơ bản, nguyên nhân phụ trợ, nguyên nhân trực tiếp. Trong đó, nguyên nhân gốc rễ dẫn đến vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh chính là định kiến giới, từ tâm lý ưa thích con trai hơn con gái. Tư tưởng đó ăn sâu vào tiềm thức của mỗi cá nhân và trở thành quan niệm truyền thống của người Việt Nam.

Khi xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, chính phủ các nước đều đã có những chính sách và can thiệp tích cực nhằm đưa mất cân bằng giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên. Các chính sách và can thiệp tập trung vào các nguyên nhân gây ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, đặc biệt là vấn đề định kiến giới, từ tâm lý ưa thích con trai hơn con gái.

Theo đó, có ba nhóm giải pháp chính là đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao nhận thức của của người dân, người cung cấp dịch vụ và cộng đồng về thực trạng, nguyên ngân và hệ luỵ của mất cân bằng giới tính khi sinh. Thứ hai, điều chỉnh hệ thống văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tăng nặng chế tài xử lý việc lạm dụng kỹ thuật để xác định và lựa chọn giới tính thai nhi, phá thai vì lựa chọn giới tính; tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về lựa chọn giới tính thai nhi. Thứ ba, thực hiện mạnh mẽ các chính sách kinh tế - xã hội nhằm vào việc cải thiện vấn đề bình đẳng giới, nâng cao địa vị phụ nữ trong xã hội, từng bước khắc phục tư tưởng trọng nam, khinh nữ; xây dựng và ban hành các hệ thống an sinh xã hội, đề án phúc lợi kinh tế có chú trọng đến đối tượng là phụ nữ và trẻ em gái.

Việt Nam cũng đã nghiên cứu các chính sách và kinh nghiệm của các nước, đặc biệt là các nước có đặc điểm văn hóa tương đồng như Hàn Quốc, Trung Quốc trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật và các chương trình, đề án và triển khai các giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam.