Nâng cao tính chuyên nghiệp, chất lượng của phê bình văn học, nghệ thuật

Hội thảo là dịp để hơn 180 nhà khoa học, nhà nghiên cứu, phê bình, đội ngũ văn nghệ sĩ cùng cán bộ lãnh đạo quản lý bàn thảo, phân tích, tìm hiểu nguyên nhân, đánh giá kỹ hơn vai trò của phê bình văn học, nghệ thuật hiện nay trong thực tiễn và hoạt động sáng tạo. 70 bài tham luận đã chỉ ra những nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến thực trạng phê bình văn học nghệ thuật nói chung, vai trò định hướng trong hoạt động sáng tạo nói riêng qua đó đề xuất những kiến nghị, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển nền phê bình văn học, nghệ thuật nước nhà trong thời kỳ mới.

TSKH Phan Đình Tân, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương nhận định, dường như các nhà phê bình đang thoái trào. Những bài viết phê bình mang tính khoa học, khách quan đang dần thưa thớt. Đặc biệt, trong lĩnh vực sân khấu, âm nhạc, rất thiếu bóng dáng nhà phê bình. “Nhiều người cho rằng, phê bình luôn đi sau bởi chỉ khi có tác phẩm ra đời, phê bình mới thực hiện được chức năng của mình. Đây là quan niệm sai bởi chính từ việc phê bình những tác phẩm trước sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh cho những tác phẩm ra đời sau này. Bên cạnh đó, việc viết phê bình để hướng bạn đọc đến những giá trị chân - thiện - mỹ cũng là câu chuyện khiến giới lý luận, phê bình đau đầu”.

Theo nhà phê bình Văn Chinh, để chấn hưng công tác phê bình, trước hết những cơ quan có trách nhiệm với phê bình văn học cần tìm ra hệ lý luận văn học nền tảng. Những gì du nhập mới đây (hậu hiện đại, lý thuyết tiếp nhận/đồng tác giả hay đang hot như “hiện thực thần thực…) cần có hội đồng thẩm định đánh giá, kết luận. Nhà văn Nguyễn Trần Bé, đại biểu đến từ tỉnh Hà Giang thì kiến nghị, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, Ủy ban toàn quốc các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam xây dựng “hệ thống chuẩn giá trị thẩm mỹ” để hạn chế và ngăn chặn sự “loạn chuẩn” hiện nay.

Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng nhấn mạnh: Đảng ta luôn nhất quán khẳng định lĩnh vực phê bình là một trong những giải pháp trọng tâm để thúc đẩy sự phát triển của văn học, nghệ thuật Việt Nam. Trong khi chờ đợi những bước chuyển về cơ chế, chính sách và điều kiện làm nghề, các nhà phê bình hãy tiếp tục nuôi dưỡng và truyền giữ ngọn lửa đam mê sáng tạo, phát huy trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân của mình để từng bước góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp và chất lượng của phê bình văn học, nghệ thuật. Các nhà phê bình cần tiếp tục dấn thân, nêu cao ý thức trau dồi bản lĩnh chính trị, đề cao dũng khí bảo vệ chân lý, cái đúng, cái hay, cái đẹp, kiên quyết đấu tranh, phê phán những biểu hiện lệch lạc, lệch chuẩn, sai trái trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật như: phủ nhận thành tựu văn nghệ cách mạng, đòi thoát ly sự lãnh đạo của Đảng, đề cao, cổ súy những khuynh hướng sáng tạo không phù hợp với thực tiễn hiện nay và truyền thống văn hóa dân tộc.