Nâng cao hiệu quả giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách để thực hiện tốt các nghị quyết HĐND tỉnh

Với chức năng, nhiệm vụ của mình, thời gian qua, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Quảng Trị đã thực hiện tốt việc khảo sát, giám sát, thẩm tra các đề án, báo cáo của UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn trình HĐND tỉnh thông qua tại các kỳ họp; thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết của HĐND tỉnh về lĩnh vực kinh tế - ngân sách. Quá trình thẩm tra các báo cáo, đề án do UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn trình HĐND tỉnh, các thành viên Ban đã tập trung phân tích, đánh giá, nhận định những ưu điểm, những vấn đề bất hợp lý trong quá trình tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chính sách của địa phương đã ban hành; đề nghị điều chỉnh kịp thời những việc làm chưa hợp lý, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.

Để thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, Ban Kinh tế - Ngân sách đã chủ động lập kế hoạch, tổ chức thẩm tra, giám sát báo cáo, đề án do UBND tỉnh trình tại các kỳ họp, đồng thời xây dựng kế hoạch giám sát 3 chuyên đề về “Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp bình ổn giá cả, thị trường” trên địa bàn; tình hình sản xuất, kinh doanh và chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên - môi trường tại các doanh nghiệp khai thác, chế biến Titan trên địa bàn; tình hình thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước và công tác quản lý, sử dụng kinh phí sự nghiệp KH-CN giai đoạn 2010-2012; tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết của HĐND tỉnh về phát triển khoa học công nghệ tỉnh giai đoạn 2010-2015, định hướng đến năm 2020.

Qua các đợt giám sát, Ban Kinh tế - Ngân sách nhận thấy: việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết của HĐND tỉnh cơ bản đạt được các mục tiêu đã đề ra, từng bước hoàn thiện các cơ chế, chính sách, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành và của địa phương. Bên cạnh những kết quả đạt được, các thành viên Đoàn giám sát nhấn mạnh một số tồn tại, hạn chế cần kịp thời có giải pháp khắc phục. Đó là: thời gian thực hiện hỗ trợ kinh phí tham gia bình ổn giá của tỉnh cho các đơn vị còn chậm, nguồn kinh phí hỗ trợ bình quân 21% so với tổng nhu cầu giá trị hàng hóa để thực hiện. Một số doanh nghiệp dàn trải quá nhiều mặt hàng không cần thiết để thực hiện bình ổn phục vụ nhu cầu trong các dịp cao điểm. Trong lĩnh vực khai thác khoáng sản đã đầu tư thiết bị, cơ sở vật chất công nghệ tiên tiến với nguồn vốn khá lớn để khai thác nguyên liệu và chế biến sâu, nhưng dự báo nguồn nguyên liệu trong tương lai gần không đáp ứng đủ công suất của các nhà máy. Một số mỏ đã được cấp phép khai thác, nhưng quá trình bàn giao mặt bằng còn vướng do chưa có được sự đồng thuận của người dân địa phương, dẫn đến doanh nghiệp không có vùng nguyên liệu để khai thác và chế biến, trong lúc nguồn vốn vay đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khá lớn, lãi vay cao, doanh nghiệp lại càng khó khăn hơn. Một số đơn vị tham gia khai thác khoáng sản chưa quan tâm đúng mức đến việc thực hiện các cam kết về bảo vệ tài nguyên môi trường.

Công tác quản lý nhà nước và quản lý, sử dụng kinh phí sự nghiệp KH-CN của tỉnh còn yếu, chưa ngang tầm với nhiệm vụ được giao. Việc đầu tư cho công trình nghiên cứu, ứng dụng các kỹ thuật tiến bộ mới còn nhiều hạn chế; cơ sở vật chất chưa ngang tầm với quá trình phát triển khoa học công nghệ và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của đời sống xã hội. Nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ của các đơn vị sự nghiệp thấp, bình quân chỉ đạt khoảng 22% nguồn thu hoạt động tại các đơn vị. Ngân sách đầu tư mua sắm thiết bị cho hoạt động nghiên cứu KH-CN và kiểm tra đo lường chất lượng sản phẩm, hàng hóa còn thiếu khoảng 40% so với nhu cầu thực tế... Thực tế này cho thấy, quá trình tổ chức thực hiện các nghị quyết của HĐND tỉnh phải tăng cường giám sát tại các cơ quan thực hiện để kịp thời đánh giá hiệu quả, rút ra các bài học kinh nghiệm và sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện phát triển KT-XH của địa phương.

Thực tế cũng cho thấy, nâng cao hiệu quả các hoạt động giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách để thực hiện tốt các nghị quyết của HĐND tỉnh, cần làm tốt hơn một số nội dung sau:

Việc thu thập, xử lý thông tin, số liệu, xác định nội dung, xây dựng đề cương, kế hoạch, chương trình và ra thông báo giám sát phải chính xác, khoa học. Trước hết đòi hỏi bộ phận chuyên trách của Ban, chuyên viên được phân công phụ trách lĩnh vực kinh tế -ngân sách thu thập, xử lý tổng hợp đầy đủ thông tin về những vấn đề đang bức xúc cần phải giải quyết; đồng thời thông báo cho các đơn vị được giám sát về kế hoạch, chương trình, nội dung kèm theo đề cương báo cáo, thành phần, thời gian, địa điểm giám sát cụ thể. Đoàn giám sát yêu cầu đơn vị được giám sát gửi báo cáo ít nhất 3 ngày trước buổi làm việc để các thành viên nghiên cứu, chuyên viên phụ trách lĩnh vực giúp Đoàn tổng hợp, đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu, nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, những kiến nghị đề xuất, giúp Đoàn giám sát có báo cáo kết luận chính xác, phù hợp. Quá trình giám sát nên tranh thủ ý kiến của các chuyên gia, những người có kinh nghiệm để đưa ra các ý kiến phản biện có cơ sở lý luận và thực tiễn làm sáng tỏ nội dung đã làm được, chưa làm được và đưa ra những kiến nghị, đề xuất với cấp trên và các ngành liên quan sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp.

Quá trình tổ chức thực hiện, các thành viên Đoàn giám sát xác định rõ mục đích, yêu cầu giám sát. Hình thức giám sát có thể qua báo cáo, hội nghị, tọa đàm hay qua phản ánh của cử tri và nhân dân; giám sát tại kỳ họp, giám sát giữa 2 kỳ họp, giám sát thông qua chất vấn tại kỳ họp. Khi tiến hành giám sát tại các đơn vị cần có sự phối hợp giữa các ban, thành phần đoàn giám sát phải có sự lựa chọn phù hợp với nội dung giám sát, nhưng nhất thiết phải có sự tham gia của UBMTTQ cùng cấp, các cơ quan quản lý nhà nước về chuyên môn, chính quyền địa phương (nếu tổ chức giám sát ở các địa phương). Về phương pháp làm việc cần bố trí các buổi khảo sát, thu thập thông tin, nắm bắt tình hình trước khi giám sát. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề bức xúc cần có các biện pháp tháo gỡ. Sau các đợt giám sát có báo cáo kết luận đánh giá thật chính xác, khách quan, từ đó đưa ra được những kiến nghị, đề xuất đối với các cấp, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ tổ chức thực hiện. Một số chính sách không còn phù hợp với điều kiện thực tế đề nghị UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết sửa đổi, bổ sung và điều chỉnh cho phù hợp. Đối với các kiến nghị chưa được giải quyết thỏa đáng, Ban chủ động đề xuất với Thường trực HĐND tỉnh đưa vào nội dung chất vấn tại kỳ họp để làm rõ trách nhiệm ngành chức năng và hướng giải quyết.

Các thành viên của Ban phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trước HĐND, cử tri và nhân dân. Tích cực nghiên cứu tài liệu, tham gia đầy đủ các hoạt động của Ban theo chương trình, kế hoạch đã định. Các đại biểu tham gia Đoàn giám sát phải mạnh dạn thể hiện chính kiến trong việc nhận định, đánh giá tình hình thực hiện nghị quyết thông qua báo cáo, kiến nghị, đề xuất của đơn vị được giám sát. Bên cạnh đó, cần tăng cường bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng giám sát cho các thành viên và đại biểu HĐND tỉnh; không ngừng nâng cao năng lực tham mưu, tác nghiệp của đội ngũ cán bộ, chuyên viên phụ trách các ban của Văn phòng với phương châm Giỏi một chuyên môn, biết nhiều lĩnh vực. Hạn chế thấp nhất tình trạng qua loa chiếu lệ, không có chính kiến trong các phiên họp, phiên thảo luận để có những kết luận chính xác, được cơ quan, đơn vị chịu giám sát tâm phục, khẩu phục. Cùng với tích cực đôn đốc thực hiện, có như vậy hậu giám sát mới chuyển biến tích cực.