Nam thanh niên bỏng rát vì sứa chích, bác sĩ cảnh báo tai nạn da liễu mùa hè

Bỏng rát toàn bộ chân trái sau 15 phút tắm biển

Đó là trường hợp nam bệnh nhân (42 tuổi, Hà Nội) cùng nhóm bạn đi tắm biển trong chuyến du lịch đầu hè. Chỉ sau khoảng 10 phút bơi, người bệnh bất ngờ cảm thấy chân nhói buốt như có ai dùng vật sắc cứa mạnh. Vài phút sau, cảm giác bỏng rát, ngứa lan dần, khiến người đàn ông phải quay vào bờ ngay lập tức và thấy sứa bám chặt vào chân trái, rất khó khăn mới gỡ được.

Sau đó, bệnh nhân không xử lý gì ngoài việc tắm lại bằng nước ngọt. Vài giờ sau, vùng chân bắt đầu nổi mẩn đỏ, bỏng rát. Nhưng thay vì đi thăm khám, người bệnh mua thuốc tự điều trị tại nhà. Sau gần nửa tháng, tổn thương không thuyên giảm mà càng trầm trọng hơn, người bệnh đến điều trị.

Trực tiếp thăm khám cho bệnh nhân, ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành – thành viên Hội Da liễu Việt Nam cho biết, người bệnh đến trong tình trạng viêm da tiếp xúc bội nhiễm và đã có sẹo phì đại do sứa biển. Trên da có những vết sưng đỏ hình dây, xuất hiện bọng nước, bọng mủ và đau rát lan rộng. Đây là biểu hiện thường gặp khi độc tố từ xúc tu sứa tác động trực tiếp lên da.

Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng viêm, thuốc bôi tái tạo da, đắp các dung dịch và chiếu laser giảm nề, giảm ngứa và hướng dẫn tránh nắng hoàn toàn trong ít nhất 10 ngày. Sau đó, tiếp tục điều trị xóa sẹo, giảm thâm bằng những công nghệ Laser, ánh sáng…Tuy nhiên, mất vài tháng để da phục hồi hoàn toàn phần sẹo do sứa gây ra.

Theo bác sĩ Thành, xúc tu sứa có chứa nematocyst, khi tiếp xúc da sẽ phóng thích độc tố như protein, histamin, serotonin và enzym gây viêm – kích thích mạnh da, gây bỏng rát, phù nề hoặc nổi bọng nước. Chỉ cần tiếp xúc ngắn, vùng da bị chích sẽ phản ứng dữ dội. Một số trường hợp có thể nổi mề đay toàn thân, khó thở, tụt huyết áp – dấu hiệu của sốc phản vệ cần cấp cứu nhập viện ngay lập tức.

Đặc biệt, trường hợp người bệnh bị phản ứng tại chỗ nhưng nếu xử trí sai cách, tổn thương có thể lan rộng và để lại sẹo thâm, sẹo phì đại vĩnh viễn.

“Đáng tiếc nếu bệnh nhân đi thăm khám sớm hơn, việc xử trí sẽ hiệu quả hơn và ít để lại di chứng”, ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành thông tin.

Cách xử lý đúng khi bị sứa chích

ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành – thành viên Hội Da liễu Việt Nam cho biết, một trong những sai lầm phổ biến mà nhiều người mắc phải khi bị sứa chích là rửa vết thương bằng nước ngọt, chà xát hoặc dùng đá lạnh. Đây là điều tuyệt đối không nên làm, vì sẽ khiến các nang chứa độc tố trên da vỡ ra, giải phóng thêm nọc và làm tổn thương trầm trọng hơn.

Thay vào đó, người bệnh cần giữ bình tĩnh, không cào gãi, không chà mạnh. Có thể rửa nhẹ vùng da bằng nước biển sạch nếu không có gì khác. Trong trường hợp có sẵn, giấm trắng (axit acetic) được xem là một lựa chọn an toàn để bất hoạt độc tố từ một số loài sứa phổ biến. Sau sơ cứu tại chỗ, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá mức độ tổn thương và điều trị kịp thời.

Bác sĩ khuyến cáo, cách tốt nhất để phòng tránh sứa chích là quan sát kỹ biển trước khi xuống nước. Tránh bơi khi nước nổi bọt trắng, có vệt màu lạ hoặc thấy nhiều sinh vật nhỏ trôi nổi. Nếu có thể, nên mặc áo bơi dài tay và bơi gần bờ. Sau khi tắm biển, nên tắm lại bằng nước sạch càng sớm càng tốt để loại bỏ cặn muối và sinh vật bám dính.

Để phòng tránh nguy cơ sứa chích, đặc biệt là sứa lửa – người dân nên chủ động hơn trong khâu chuẩn bị và phòng ngừa. Trước tiên, nên tìm hiểu kỹ thông tin về vùng biển sẽ tắm, tham khảo dự báo hoặc hỏi nhân viên cứu hộ, người dân địa phương về nguy cơ có sứa trong khu vực. Những ngày có triều cường, nước nổi bọt trắng hoặc biển nhiều vệt màu lạ, sứa thường xuất hiện với mật độ cao.

Ngoài ra, nên lựa chọn trang phục bơi che phủ tốt. Mặc áo bơi dài tay, quần dài và vớ chân giúp hạn chế tối đa tiếp xúc giữa da với xúc tu sứa. Mũ rộng vành hoặc khẩu trang chống nắng cũng là lựa chọn hữu ích để bảo vệ vùng mặt và cổ – những nơi da mỏng và dễ tổn thương.

Nếu không may bị sứa chích, cần ghi nhớ ba nguyên tắc cơ bản: không chà xát, không rửa bằng nước ngọt và không chủ quan. Trong tình huống không thể đến cơ sở y tế ngay, có thể rửa vết thương bằng nước biển sạch, dùng giấm trắng nếu có và chườm lạnh để giảm sưng. Khi thấy da nổi bọng nước lớn, mẩn ngứa lan rộng, khó thở hoặc chóng mặt, cần đến bệnh viện ngay để được can thiệp kịp thời.