Mỹ bác bỏ nghị quyết của Hội đồng Bảo an kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza

Nghị quyết cũng mô tả tình hình nhân đạo ở Gaza là "thảm khốc" và kêu gọi Israel "dỡ bỏ ngay lập tức và vô điều kiện mọi hạn chế đối với quá trình đưa viện trợ nhân đạo vào Gaza và phân phối hàng viện trợ an toàn, quy mô lớn, bao gồm cả thông qua LHQ và các đối tác nhân đạo" cho 2,1 triệu người Palestine trên lãnh thổ này.

Văn bản này được do các nước đồng đề xuất, bao gồm Algeria, Đan Mạch, Hy Lạp, Guyana, Pakistan, Panama, Hàn Quốc, Sierra Leone, Slovenia và Somalia. Tất cả 14 thành viên khác của HĐBA bao gồm 4 nước thường trực là Nga, Trung Quốc, Pháp và Anh đều bỏ phiếu thuận.

Đây là lần thứ 5 Hoa Kỳ phủ quyết dự thảo nghị quyết ngừng bắn của HĐBA. Washington đã phủ quyết một nghị quyết tương tự vào tháng 11 năm ngoái, dưới thời chính quyền Biden, với lý do yêu cầu ngừng bắn không liên quan trực tiếp đến việc thả ngay lập tức và vô điều kiện tất cả các con tin do Hamas bắt giữ.

Tại sao không ủng hộ?

Hoa Kỳ lập luận rằng, nghị quyết này không đáp ứng được 2 yêu cầu của nước này: Không lên án cuộc tấn công chết người của Hamas nhằm vào Israel vào ngày 7/10/2023, vụ việc châm ngòi cho cuộc chiến ở Gaza; và không yêu cầu nhóm chiến binh này phải giải giáp vũ khí cũng như rút khỏi Gaza.

Phát biểu trước HĐBA ngay trước cuộc bỏ phiếu, Đại sứ Hoa Kỳ tại LHQ Dorothy Shea cho biết, nghị quyết này sẽ làm suy yếu an ninh của Israel, một đồng minh thân cận của Hoa Kỳ, và những nỗ lực ngoại giao nhằm đạt được lệnh ngừng bắn "phản ánh thực tế trên thực địa".

Về phần mình, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cho biết nghị quyết này sẽ chỉ trao quyền cho Hamas. "Hamas có thể chấm dứt cuộc xung đột tàn khốc này ngay lập tức bằng cách hạ vũ khí và thả tất cả các con tin còn lại", ông nói trong một tuyên bố.

Trong khi đó, Đại sứ Israel tại LHQ Danny Danon đã cảm ơn Hoa Kỳ vì không chấp nhận bỏ rơi các con tin Israel. Ông cho biết việc nghị quyết không đưa việc thả con tin thành điều kiện để ngừng bắn sẽ gây áp lực lên Israel và trao cho Hamas "thời gian, đòn bẩy và vỏ bọc chính trị".

Những thành viên khác của HĐBA nói gì?

Việc Hoa Kỳ lần thứ 5 phủ quyết một nghị quyết ngừng bắn của HĐBA kể từ khi chiến tranh bắt đầu đã bị các thành viên khác của HĐBA chỉ trích gay gắt. Các nước này cáo buộc Hoa Kỳ đã trao cho Israel quy chế “miễn trừ”.

Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Phó Thông cho biết: “Kết quả bỏ phiếu ngày hôm nay một lần nữa cho thấy nguyên nhân sâu xa khiến HĐBA không thể dập tắt xung đột ở Gaza chính là do sự cản trở liên tục của Hoa Kỳ”. Đại sứ Trung Quốc tại LHQ cho biết, hành động của Israel đã "vượt qua mọi ranh giới đỏ" của luật nhân đạo quốc tế và vi phạm nghiêm trọng các nghị quyết của LHQ. "Tuy nhiên, do sự che chở của một quốc gia, những hành vi vi phạm này vẫn chưa bị ngăn chặn hoặc bị truy cứu trách nhiệm", Đại sứ Phó Thông lưu ý.

Đại sứ Anh tại LHQ Barbara Woodward, một đồng minh thường xuyên của Hoa Kỳ, đã chỉ trích Israel. Trong tuyên bố của mình, bà Barbara gọi hệ thống viện trợ mới của Israel là "vô nhân đạo" và nói rằng Israel "cần chấm dứt các biện pháp hạn chế viện trợ ngay bây giờ". "Quyết định mở rộng hoạt động quân sự tại Gaza và hạn chế nghiêm ngặt viện trợ của chính phủ Israel là không thể biện minh được, không cân xứng và phản tác dụng, và Vương quốc Anh hoàn toàn phản đối chúng", bà nói.

Đại sứ Pakistan tại LHQ Asim Iftikhar Ahmad cho biết, thất bại của nghị quyết lần này "không chỉ là vết nhơ đạo đức đối với lương tâm của HĐBA và sẽ được nhắc đến trong nhiều thế hệ". Ông Asim Iftikhar Ahmad nói rằng hành động phủ quyết của Hoa Kỳ "sẽ được ghi nhớ như sự đồng lõa, tín hiệu đèn xanh cho sự hủy diệt. Nghị quyết là khoảnh khắc mà toàn thế giới đang mong đợi hành động nhưng một lần nữa, cơ quan này đã bị ngăn cản bởi một thành viên không thực hiện trọng trách của mình”.

Đại sứ Slovenia tại LHQ Samuel Žbogar, điều phối viên của 10 thành viên không thường trực của HĐBA, nhấn mạnh rằng, nghị quyết lần này tập trung vào cuộc khủng hoảng nhân đạo và nhu cầu cấp thiết về việc tiếp cận không bị cản trở để cung cấp viện trợ nên họ không nghĩ rằng nghị quyết sẽ bị phủ quyết.

“Bỏ đói dân thường và gây ra những khổ đau khủng khiếp là vô nhân đạo và vi phạm luật pháp quốc tế”, ông nói trước HĐBA sau cuộc bỏ phiếu. “Không có mục tiêu chiến tranh nào có thể biện minh cho hành động như vậy. Chúng tôi đã hy vọng và mong đợi rằng điều này cần trở thành hiểu biết chung”.

Đại sứ Palestine tại LHQ Riyad Mansour cho biết, người Palestine hiện đang kêu gọi chính phủ thực hiện "các biện pháp thực sự" để gây sức ép buộc Israel rời khỏi Gaza. Và trong những ngày tới, ông cho biết, người Palestine sẽ hướng đến Đại hội đồng gồm 193 thành viên, nơi không có quyền phủ quyết, với một nghị quyết tập trung vào vấn đề nhân đạo tương tự. Tuy nhiên, không giống như HĐBA, các nghị quyết của Đại hội đồng không mang tính ràng buộc về mặt pháp lý, mà chỉ được coi là thước đo dư luận thế giới.

Tại sao viện trợ không đến được với người dân ở Gaza?

Cuộc bỏ phiếu diễn ra sau quyết định của một tổ chức do Israel và Hoa Kỳ hậu thuẫn nhằm tạm dừng việc cung cấp thực phẩm cho Gaza. Israel và Hoa Kỳ cho biết hệ thống mới được thiết kế để ngăn Hamas đánh cắp viện trợ do LHQ phân phối.

Tuy nhiên, LHQ phản đối hệ thống mới của Israel và Hoa Kỳ, đồng thời nhấn mạnh rằng, hệ thống phân phối hàng viện trợ của họ hoạt động rất tốt trong thời gian ngừng bắn vào tháng 3 và được giám sát chặt chẽ.

Gaza gần như hoàn toàn phụ thuộc vào viện trợ quốc tế vì cuộc tấn công của Israel đã phá hủy gần như toàn bộ năng lực sản xuất lương thực. Israel đã áp đặt lệnh phong tỏa nguồn cung cấp vào Gaza vào ngày 2/3 và viện trợ hạn chế bắt đầu được đưa trở lại vào cuối tháng trước sau khi cộng đồng quốc tế cảnh báo về thảm họa nhân đạo mà người Palestine phải đối mặt.