Các trường này đã có những đóng góp nhất định cho giáo dục của thành phố. Tuy vậy, gần đây các trường này có xu hướng chững lại về qui mô học sinh, chất lượng giảng dạy và Đà Nẵng không có trường chất lượng cao, thực sự có uy tín.
Tình trạng này có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chính là do thành phố Đà Nẵng đã áp đặt một qui định về mức thu học phí đối với các trường THPT ngoài công lập quá lỗi thời và bất hợp lý. Mức thu học phí đối với các trường PTTH dân lập, tư thục hiện nay ở Đà Nẵng được thực hiện theo Quyết định số 4351/QĐ-UB ngày 29.7.1998 của UBND thành phố Đà Nẵng: tối đa không quá 120.000đồng/học sinh/tháng.
Đứng về mặt pháp lý, Quyết định số 4351/1998/QĐ-UB nêu trên là không phù hợp với qui định của pháp luật. Quyết định này được căn cứ Nghị quyết số 05/1998/NQ-HĐ ngày 29/7/1998 của HĐND thành phố, trong khi Nghị quyết này chỉ qui định mức thu học phí trong các trường công lập theo Quyết định 70/1998/QĐ-TTg ngày 31.3.1998 của Thủ tướng Chính phủ.
Tại khoản 2 điều 105 Luật Giáo dục năm 2005 qui định: “Các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục được quyền chủ động xây dựng mức thu học phí, lệ phí tuyển sinh”. Ở góc độ xã hội, đã gần 9 năm qua, mức thu học phí này vẫn tồn tại, mặc dù tình hình đời sống, thị trường, nhất là mức lương của cán bộ công chức đã nhiều lần thay đổi (từ mức lương tối thiểu 120.000đồng/tháng đến nay đã tăng lên 450.000đồng/tháng). Mức thu học phí bất hợp lý như trên đã là nguyên nhân chính “trói buộc” nhiều trường tư thục, có trường lâm vào tình trạng lỗ, phải cố gắng lắm mới duy trì được việc giảng dạy cầm chừng. Các kế hoạch đầu tư cho trường chất lượng cao cũng bị hạn chế bởi qui định nêu trên. Trong khi đó, nhu cầu về trường phổ thông chất lượng cao (kể cả cấp THCS, tiểu học) đang gia tăng theo xu hướng tất yếu. Điều quan tâm nhất của các bậc phụ huynh không phải là mức học phí mà chính là điều kiện học tập của con em mình. Hiện nay nhiều phụ huynh có con học tại trường công, mức học phí chỉ 25.000đồng/học sinh/tháng nhưng thực tế họ phải cho con đi học thêm mất vài trăm nghìn đồng/tháng. Chưa kể đến những phiền toái của phụ huynh khi phải đưa con đến hết lớp học thêm này đến lớp học thêm khác; Nhiều lớp học chen chúc, học sinh nào học kém thì tha hồ... tuột dốc. Nếu một trường tư thục có cơ sở vật chất tốt, có nền nếp sinh hoạt được quản lý chặt chẽ, sĩ số các lớp học phù hợp, được giảng dạy chất lượng, học sinh không phải đi học thêm thì dù mức học phí cao hơn phụ huynh học sinh vẫn muốn gửi con em theo học.
Chính quyền và sở Giáo dục và Đào tạo TP Đà Nẵng không phải không nhận thức được những bất cập nêu trên. Có nhiều ý kiến đắn đo vì e rằng khi giao quyền chủ động thu học phí cho các trường dân lập, tư thục thì nhà trường sẽ đua nhau tăng học phí, dẫn đến một bộ phận học sinh có hoàn cảnh khó khăn không được vào các trường công lập, có hoàn cảnh khó khăn sẽ không được tiếp tục đi học... Nhưng trường dân lập, tư thục đâu phải là con đường cuối cùng cho các học sinh không vào được trường công lập khi các Trung tâm giáo dục thường xuyên, các trường dạy nghề vẫn được mở ngày càng nhiều và thu hút học sinh tham gia học tập. Và dù các trường dân lập tư thục thực hiện các chế độ miễn giảm học phí cho học sinh nghèo, học sinh diện chính sách theo qui định thì đó cũng không phải là nơi làm từ thiện.
Với mức thu học phí do nhà trường quyết định, các trường phổ thông tư thục sẽ chủ động được việc đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, phương tiện dạy học, tổ chức tốt việc quản lý giảng dạy, học tập và cạnh tranh với nhau bằng uy tín, “thương hiệu” của trường mình. Về mặt xã hội, việc tạo điều kiện cho các trường tổ chức hoạt động giảng dạy chất lượng cao là một biện pháp tích cực và cụ thể thực hiện xã hội hoá giáo dục, làm giảm gánh nặng ngân sách cho giáo dục, tạo nên một xã hội học tập tích cực; Hơn nữa trong một trường phổ thông có nhiều đối tượng học sinh, sẽ có những mặt tích cực tác động để giáo viên và học sinh nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.
Hy vọng với chính sách về giáo dục phù hợp đối với các trường dân lập, tư thục, Đà Nẵng không chỉ có vài trường THPT tư thục như hiện nay mà sẽ có thêm các trường THCS, tiểu học tư thục chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân.
Nguyễn Lê Hoa
