Mua lượng ngoại tệ lớn nhất trong vòng 3 năm qua, Ngân hàng Nhà nước cho thấy bản lĩnh điều hành chính sách tiền tệ

Trái với diễn biến thông thường của mọi năm là sau khi Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ theo hướng tăng thì sẽ dẫn theo việc thị trường ngoại tệ thiết lập một mặt bằng giá mới, năm nay gần 1 tháng sau khi điều chỉnh tỷ giá, tỷ giá USD/VNđ lại hạ nhiệt khá nhanh. Các ngân hàng thương mại liên tục niêm yết giá mới, ngày sau hạ hơn ngày trước từ 100 đến 300 VNĐ/1 USD. Ngay lập tức, NHNN đã có động thái kịp thời là đẩy mạnh mua vào một lượng ngoại tệ khá lớn, có thể nói lớn nhất kể từ 3 năm gần đây. Cụ thể, ngay những ngày đầu tháng 7, Ngân hàng Nhà nước bắt đầu niêm yết giá mua USD với tỷ giá được nâng lên, chặn đà giảm nhanh và khá sâu trước đó của tỷ giá USD/VNĐ. Việc này cho thấy một số nhận định của nhà điều hành thị trường tiền tệ về diễn biến thị trường ngoại tệ đang bắt trúng mạch. Trước hết, hiện tượng này cho thấy nhận định của Ngân hàng Nhà nước về đợt biến động có hơi hướng căng thẳng trong khoảng 10 ngày giữa tháng 6 vừa qua hoàn toàn không phải do thị trường thiếu cung; mà chủ yếu là do yếu tố tâm lý và kỳ vọng của thị trường. Một khi ổn định được tâm lý thị trường, tạo điều kiện để các chủ sở hữu ngoại tệ cân đối lợi ích hợp lý, thì dòng chảy ngoại tệ sẽ thông suốt trở lại. Trong điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định từ nay đến cuối năm sẽ giữ ổn định lãi suất, lãi suất điều hành sẽ khó giảm thêm và mục tiêu xuyên suốt là đảm bảo giá trị VNĐ cũng như kiên trì thực hiện chủ trương chống đô la hóa trong hoạt động thanh toán tại thị trường nội địa.

Nguồn: vietstock.vn

Chính việc cam kết ổn định tỷ giá khẳng định một lần nữa đã góp phần củng cố niềm tin cho các ngân hàng thương mại, giúp các cân đối tính toán sử dụng vốn của các ngân hàng thương mại có thêm những cái neo để làm điểm tựa. Đối với người dân, lãi suất tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ tiếp tục giảm khiến người dân thấy rằng chuyển từ ngoại tệ sang nắm giữ VNĐ vẫn có lợi hơn. Chính vì thế, các ngân hàng thương mại ồ ạt bán ngoại tệ, vì tỷ giá mua vào của NHNN đang rất hấp dẫn.

Những động thái  này có tính tích cực nếu xét từ góc độ điều hành chính sách tiền tệ. Thậm chí nhà điều hành đang hướng tới đạt được cả 3 mục tiêu: ổn định thị trường ngoại tệ; hỗ trợ xuất khẩu; thẳng tiến tới mục tiêu lâu dài là chống đô la hóa nền kinh tế, chuyển quan hệ vay - mượn ngoại tệ sang quan hệ mua- bán ngoại tệ để đảm bảo việc NHNN kiểm soát hoàn toàn dòng chảy ngoại tệ tại thị trường trong nước.

Tuy nhiên, động thái này cũng đang phản ánh một thực tế không hẳn là đáng mừng. Đó là việc tăng tỷ giá để hỗ trợ xuất khẩu thì tất nhiên doanh nghiệp xuất khẩu được lợi, nhà nước cũng được lợi từ thu thuế xuất khẩu. Nhưng việc các doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ không gia tăng nhập khẩu nguyên nhiên liệu phục vụ sản xuất trong nước mà chỉ dùng ngoại tệ theo hai hướng: hoặc là bán lại cho ngân hàng thương mại, hoặc là bán ra thị trường tự do để quy đổi sang tiền đồng vì giữ tiền đồng có lợi hơn, lại cho thấy sản xuất trong nước vẫn đang ách tắc, xuất khẩu vẫn đang tiếp tục khai thác tài nguyên quốc gia với hàm lượng giá trị gia tăng thấp. Ngay việc các ngân hàng thương mại thừa vốn ngoại tệ - mặc dù lãi suất tín dụng ngoại tệ rất hấp dẫn, cũng cho thấy nhu cầu nhập khẩu nguyên nhiên liệu cho sản xuất trong nước vẫn chững lại và chưa có dấu hiệu được khơi thông.

Đây có thể là thời điểm Ngân hàng nhà nước chọn đúng điểm rơi để đưa ra các biện pháp điều tiết thị trường ngoại tệ, duy trì trạng thái ngoại tệ vừa phải tại các ngân hàng thương mại để chuẩn bị cho một bước đi tiếp theo rất có thể xảy ra trong tương lai gần, đó là đóng trạng thái tín dụng ngoại tệ; chuyển hẳn các giao dịch ngoại tệ sang quan hệ mua - bán. Khi đó, các ngân hàng thương mại sẽ chỉ còn là đại lý thu mua ngoại tệ cho NHNN. Nếu việc này xảy ra sớm và được duy trì cùng với sự kiểm soát thị trường vàng một cách chắc tay, điều có thể thấy rõ là giá trị tiền đồng được bảo vệ và gia tăng, niềm tin của nhà đầu tư trong nước vào giá trị đồng nội tệ được củng cố. Điều này sẽ có lợi lâu dài cho kinh tế vĩ mô, cũng như uy tín của nước ta khi tiếp tục hội nhập sâu với kinh tế toàn cầu.