Mong đợi một Olympic không khói thuốc lá

Cách đây ba thập kỷ, số người hút thuốc lá ở xứ Mặt trời mọc ở mức đáng báo động. Tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá là 83,7%, nữ giới là 18%. Những năm trở lại đây, con số này giảm xuống đáng kể. Tỷ lệ nam giới hút thuốc chỉ còn chiếm 34,1% và nữ chiếm 9%. Dẫu vậy, ngành công nghiệp thuốc lá ở quốc gia này vẫn phát triển mạnh mẽ. Năm 2014, quy mô ngành đã lên đến 18 tỷ USD. Tính riêng công ty thuốc lá lớn nhất Nhật Bản đã đóng góp tới 750 triệu USD tiền thuế cho nhà nước. Trong khi đó, theo các cơ quan y tế, mỗi năm, xứ sở Phù Tang có gần 15.000 người chết do các bệnh liên quan đến thuốc lá, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.

Nhật Bản đang phấn đấu bảo đảm một Olympic 2020 không khói thuốc lá

Từ trước tới nay, để ngăn chặn khói thuốc lá, chính phủ Nhật Bản trông đợi chủ yếu vào sự tự giác của người dân chứ không áp dụng hình phạt nặng. Tuy nhiên, năm 2020, thế vận hội sẽ diễn ra ở Thủ đô Tokyo. Trước thành công mà London, Rio de Jainero đạt được tại những kỳ thế vận hội trước trong việc tổ chức một sự kiện thể thao không khói thuốc lá tầm cỡ quốc tế, Tokyo cũng đang nỗ lực để có được một thế vận hội trong lành.

Mới đây, các nhà vận động chống hút thuốc lá nước này đã kêu gọi đưa ra dự luật chống hút thuốc lá tại nơi công cộng. Một phần là bởi thói quen hay hút thuốc của người dân ở những khu vực gần các ga tàu điện ngầm, và bên ngoài văn phòng. Theo dự luật, cá nhân vi phạm lệnh cấm sẽ phải nộp phạt 300.000 yen, còn chủ nhà hàng hay quán bar vi phạm sẽ bị phạt 500.000 yen.

Tuy nhiên, việc thông qua dự luật không dễ dàng. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến do không hội đủ số phiếu ủng hộ tại Quốc hội. Đảng Dân chủ tự do cầm quyền LDP bị chia rẽ về vấn đề này. Nhiều nghị sĩ lập luận dự luật sẽ gây ảnh hưởng lớn đến quyền tự do cá nhân và các thiệt hại kinh tế có thể xảy ra. Theo ông Tetsuro Juro, Hiệp hội Thực phẩm và Đồ uống Nhật Bản, việc cấm hút thuốc lá sẽ ảnh hưởng đến các nhà hàng, lượng khách giảm sút dẫn đến doanh thu giảm. Trong trường hợp xấu nhất, các nhà hàng sẽ phải đóng cửa. Rất nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ theo mô hình gia đình sẽ bị ảnh hưởng.

Ngược với những phản ứng gay gắt từ phe ủng hộ việc hút thuốc lá, dự luật trên được số đông người dân tán đồng. Nhiều người mong mỏi dự luật được thông qua bởi lo ngại ngày càng có nhiều bệnh nhân mắc bệnh phổi mãn tính do hút thuốc lá trực tiếp hay thụ động, đặc biệt là phụ nữ. Nhiều nhóm vận động chống hút thuốc lá khẳng định nếu Nhật Bản không nghiêm túc thực hiện kế hoạch trên, nó không những ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia qua Thế vận hội 2020 mà còn khiến hàng chục nghìn người tử vong vì những căn bệnh liên quan đến khói thuốc lá.

Trước những khó khăn trong việc thúc đẩy dự luật và để đáp ứng các yêu cầu của Ủy ban Olympic quốc tế về một đại hội thể thao không khói thuốc lá, chính quyền của thủ tướng Shinzo Abe cần phải làm gì? Mặc dù trước mắt, Nhật Bản đã phải hoãn việc bỏ phiếu về dự luật, nhưng thay vào đó, chính phủ tìm cách vận động các nghị sĩ ủng hộ hút thuốc thay đổi quan điểm. Các lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do - LDP sẽ thống nhất quan điểm, sau đó gây sức ép trong nội bộ Đảng. Có rất nhiều khả năng, Nhật Bản sẽ thông qua một lệnh cấm mang tính tạm thời trong thời gian diễn ra Olympic nhằm giữ hình ảnh của một thế vận hội lành mạnh tương tự như các kỳ thế vận hội gần đây.