Nhiều dư địa phát triển du lịch
Báo cáo của Cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT) cho thấy, với diện tích đất có rừng hơn 14,7 triệu héc ta, tỷ lệ che phủ rừng là 42,02%, rừng Việt Nam là nơi cư trú của hàng chục nghìn loài động, thực vật hoang dã; đã có hơn 10.000 loài động vật, 12.000 loài thực vật bậc cao có mạch được ghi nhận với hơn 7.000 loài cây cho lâm sản ngoài gỗ, trong đó khoảng 5.000 loài cây dược liệu…
Các hệ sinh thái rừng tại Việt Nam đóng góp rất lớn cho nền kinh tế và phúc lợi cho con người thông qua các sản phẩm mà rừng cung cấp như: gỗ, lâm sản ngoài gỗ, điều tiết nguồn nước, hấp thụ khí nhà kính, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp... Rừng cũng là không gian sinh sống của khoảng 25 triệu người dân sống phụ thuộc vào rừng, chủ yếu là cộng đồng các dân tộc thiểu số với những nét đặc trưng văn hóa, bản sắc dân tộc gắn với rừng. Đây là tiềm năng to lớn phát triển các giá trị của hệ sinh thái rừng, trong đó có phúc lợi rừng…
Theo thống kê, đến nay, cả nước đã xác lập được 167 khu rừng đặc dụng, trong đó có 34 vườn quốc gia, 56 khu bảo tồn thiên nhiên, 14 khu bảo tồn loài/sinh cảnh, 54 khu bảo vệ cảnh quan và các khu rừng nghiên cứu, thực nghiệm khoa học thuộc 9 đơn vị khoa học. Bên cạnh sự phong phú về tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học, cảnh quan hùng vĩ, gắn liền với những giá trị văn hóa, tâm linh và bảo vệ môi trường, hệ thống rừng đặc dụng của Việt Nam còn có tiềm năng to lớn để phát triển các giá trị của dịch vụ hệ sinh thái rừng, nhất là phát triển du lịch sinh thái.
Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp Triệu Văn Lực chia sẻ, Chính phủ Việt Nam đã dành sự quan tâm và nguồn lực, cùng với hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, tổ chức phi Chính phủ để bảo vệ sự sống trên trái đất và cải thiện bảo tồn đa dạng sinh học trước các thách thức, nguy cơ đối với đa dạng sinh học… “Hiện, các khu rừng, vườn quốc gia... đã và đang là nơi tổ chức các hoạt động du lịch, điểm đến tham quan, trải nghiệm, nghỉ ngơi ngắm cảnh, quan sát động vật hoang dã. Qua đó, tạo sinh kế cho người dân xung quanh, đặc biệt là những người dân ở "vùng đệm", góp phần cải thiện đời sống người dân, bảo đảm an ninh trật tự địa bàn vùng đó”, ông Lực thông tin.
Tuy nhiên, các hoạt động khai thác du lịch sinh thái, phát huy các giá trị văn hóa bản địa của những cộng đồng sống gần rừng chưa phát huy hết tiềm năng… “Chúng ta có tiềm năng về du lịch sinh thái nhưng chưa phát huy được việc này. Đó đó, cần có sự nhìn nhận đúng đắn từ xã hội để mọi người biết được đến 167 khu rừng đặc dụng đều có những giá trị quý giá riêng của nó”, ông Triệu Văn Lực nhấn mạnh.
Giảm thiểu tác động đến môi trường
Cam kết tiếp tục đồng hành trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học nói chung và phát triển du lịch sinh thái nói riêng, Phó trưởng Phòng môi trường, biến đổi khí hậu của USAID tại Việt Nam, ông John Kiely Beebe Harris cho rằng: với hơn 160 khu rừng đặc dụng rừng và rừng phòng hộ trải khắp từ Bắc vào Nam, Việt Nam là quốc gia có tiềm năng rất lớn phát triển du lịch sinh thái. "Thời gian tới, phát triển du lịch sinh thái tại Việt Nam rất quan trọng. Không chỉ phải bảo đảm những lợi ích của du lịch sinh thái đem lại lợi ích cho cộng đồng ở địa phương mà còn phải bảo đảm những nơi có vườn quốc gia, những nơi phát triển du lịch sinh thái và những khu bảo tồn luôn được phát triển bền vững… Du lịch sinh thái chính là “bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ văn hóa chính là bảo vệ tương lai”", ông John Harris cho biết.
Song, để phát triển loại hình du lịch sinh thái thực chất và bền vững, ông Nguyễn Văn Hoàng (Trường Đại học Nguyễn Tất Thành) cho rằng: du lịch là ngành kinh tế tổng hợp; bên cạnh tác động tích cực cũng có tác động tiêu cực, đặc biệt là môi trường. Chính vì vậy, phát triển du lịch sinh thái sẽ khắc phục các tiêu cực trong phát triển du lịch… "Du lịch sinh thái sẽ bao gồm bảo tồn, phát triển kinh tế địa phương và giáo dục môi trường. Nguyên tắc của du lịch sinh thái là giảm thiểu tác động với môi trường ở mức độ thấp nhất; xây dựng nhận thức về môi trường; xây dựng trải nghiệm đích thực", ông Hoàng nhấn mạnh.
Tại buổi Tọa đàm "Phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đa dạng sinh học" do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) phối hợp với Ban quản lý các dự án lâm nghiệp, Cục Lâm nghiệp, Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới tại Việt Nam (WWF Việt Nam) tổ chức mới đây, nhiều ý kiến cũng cho rằng: Việt Nam cần xem xét để có những chính sách, chiến lược và cách tiếp cận phù hợp hơn nhằm thúc đẩy việc đa dạng hóa các hình thức cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái rừng... Thông qua đó, đa dạng phúc lợi rừng cho cuộc sống con người, giáo dục cho mọi người thêm hiểu biết, trân trọng hơn về rừng, từ đó tạo nên hành động, nghĩa cử chung tay bảo vệ rừng nói riêng, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học ở Việt Nam nói chung.
__________
(Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện)
