Mỗi năm, 100.000 người Việt tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá

Đúng như chủ đề, WHO muốn tất cả cùng “vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” mà ngành công nghiệp thuốc lá tạo ra nhằm thu hút người dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên.

Ở Việt Nam, mỗi năm có hơn 100.000 người Việt Nam tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Thiệt hại kinh tế do thuốc lá gây ra ước tính 108 nghìn tỷ đồng/năm – gấp 5 lần nguồn thu từ thuế thuốc lá, và tỷ lệ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh ở giới trẻ, đặc biệt trong độ tuổi 15–24.

Sử dụng thuốc lá đã tạo nên gánh nặng bệnh tật làm suy giảm chất lượng nguồn lao động; cùng đó ngành công nghiệp thuốc lá còn là nguyên nhân gây ra những thiệt hại môi trường nghiêm trọng, góp phần gia tăng sự nóng lên toàn cầu.

Theo Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), sử dụng thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm; Thuốc lá chứa 7000 hóa chất, 69 chất gây ung thư; sử dụng thuốc lá gây nên 28 loại bệnh như: Ung thư; Tim mạch; Các bệnh về hô hấp và sinh sản…

"Mỗi năm Việt Nam có hơn 84.500 ca tử vong do hút thuốc chủ động và 18.800 ca tử vong do các bệnh gây ra bởi phơi nhiễm với khói thuốc thụ động. Phần lớn những người tử vong vì bệnh liên quan đến thuốc lá là những người trong độ tuổi lao động, tử vong sớm. Gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá sẽ rõ rệt hơn trong 10 - 20 năm tới khi những người hút thuốc hiện nay phải đối mặt với những tác động đến sức khỏe của việc sử dụng thuốc lá"- tài liệu của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá nhấn mạnh.

Tại Việt Nam, theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng một năm (tương đương 1,14% GDP năm 2022).

Gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra đe dọa khả năng Việt Nam đạt được các mục tiêu quốc gia về kiểm soát thuốc lá và y tế, cũng như cam kết đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) liên quan đến sức khỏe. Thuốc lá là nguyên nhân làm cho rừng bị tàn phá và ô nhiễm môi trường.
Hàng năm có khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thuốc lá cũng như lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc lá. Việc sử dụng thuốc lá thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ: 3.000 đến 6.000 tấn formaldehyde; 12.000 đến 47.000 tấn nicotine; 300 đến 600 triệu kg chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá.
Các chuyên gia cũng đưa ra thông tin, gánh nặng chi phí môi trường do thuốc lá gây ra là hơn 98 nghìn tỷ đồng/ năm (1,04% GDP tính theo năm 2022)

Còn theo tài liệu của WHO, các tập đoàn thuốc lá đang tìm mọi cách để quảng bá sản phẩm mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha… dưới danh nghĩa “ít độc hại”, “giúp cai nghiện”. Thực tế, đây chỉ là những chiến lược tiếp thị tinh vi để duy trì lợi nhuận, làm gia tăng người nghiện – đặc biệt là thế hệ trẻ.

WHO cũng khẳng định, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng ít hại hơn thuốc lá điếu. Ngược lại, nicotine trong các sản phẩm này gây nghiện mạnh, làm tổn hại não bộ trẻ em và thanh thiếu niên.

Với Chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”, WHO muốn cảnh báo, không có loại thuốc lá nào là an toàn. Cấm sử dụng, kinh doanh, nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15. Tuân thủ nghiêm quy định về môi trường không khói thuốc.