Phong cảnh là gì?/ Là hình tượng của Trời, Đất, và Đời/ Vẽ phong cảnh là đi tìm những hình tượng ấy chăng?/ Cũng không hẳn thế/ Vậy thì vẽ gì?/ Vẽ cái hữu duyên chợt nhìn thấy, nhận ra/ Gọi là gì?/ Là cái “giao cảm” riêng tư giữa mình với cảnh/ Khi mình cũng đang là khóm cây, ngọn cỏ, vệt nắng, vẩn mây/ Đang cùng thầm hát theo tiếng nhạc đời trầm lắng...
Họa sĩ Trịnh Lữ từng chia sẻ như vậy trong một triển lãm tranh năm 2015. Những tự vấn ấy len lỏi vào lời, vào tranh, lời nào, tranh nào cũng đầy bồi hồi, tha thiết. Từ mối “giao cảm” của tác giả với cảnh, mà ta nghe ra mối giao cảm của ta với tác giả.
Vậy nên, cuốn sách Đi vẽ - Nhật ký hội họa 2014 của Trịnh Lữ vẽ cảnh nước người mà cái tâm tình thì gần gũi, mộc mạc, quen thuộc như chính bóng dáng quê hương.
Đó là kết quả của hành trình 100 ngày đạp xe quanh vùng Milwakee, bên bờ hồ Michigan, tiểu bang Wisconsin để vẽ tranh. Cứ đạp xe và nhìn ngắm, chỗ nào thấy ưng, ông dừng xe, hạ giá vẽ và mực màu xuống, vẽ trực họa tại chỗ.
Nhiều ý kiến nhận định đọc những lời Trịnh Lữ viết, xem tranh Trịnh Lữ vẽ, hẳn bao giờ cũng sẽ có cảm giác ngồi xuống, uống trà, xem tranh, trò chuyện thân tình…
Nói như người biên soạn, giới thiệu cuốn sách, TS Phạm Long, càng xem tranh, đọc các ghi chép đi vẽ hằng ngày của ông, người mê tranh mê chữ như được đồng thỏa niềm khát.
Bảng màu của ông dung dị mà sang trọng, bút pháp hàn lâm, thâm hậu, ấn tượng và biểu cảm. Giọng văn ông gần gũi, nhẹ nhàng, giàu thi tính, khiến người đọc thấy như đang được rong ruổi xe đạp cùng ông, dựng giá vẽ bên lối mòn trong rừng hay ngồi phệt xuống đâu đó bên vệ cỏ một chiều ẩm ướt, nghe ông thủ thỉ chuyện đời trong khi chứng kiến những nét thiên nhiên hiện dần lên dưới tay bút kỳ tài.
"Tranh ông vẽ đất khách người dưng mà sao không thấy xa lạ cảnh sắc hay cách trở nhân tình. Thế giới phẳng bây giờ đâu cũng là nhà chăng? Bài ký nào, bức họa nào cũng mộc như cái tình chân thành của người nghệ sĩ yêu đất, yêu trời, yêu đời, yêu người, rủ rỉ một mình, mà sao khiến người đọc dễ lây đến thế cái an nhiên tự tại", TS Phạm Long nhận xét.
Cuốn sách Đi vẽ - Nhật ký hội họa 2014 của Trịnh Lữ được Phương Nam và NXB Hội Nhà Văn xuất bản lần đầu năm 2015, tuy nhiên ở lần xuất bản này của Omega+, NXB Dân trí sau 10 năm xuất bản lần đầu tiên, có sự thay đổi.
Ngoài khổ sách to hơn (17 x 22cm), cỡ chữ trong nội dung và tranh đều to hơn, mang đến cho bạn đọc những trải nghiệm đọc và xem tranh tốt hơn, cuốn sách có Phần thêm là những “sự kiện tốt lành khác” có được sau hơn một trăm ngày đạp xe đi vẽ của tác giả trong năm 2014.
