Minh bạch và đủ sức răn đe

- Thứ Bảy, 09/01/2021, 07:00 - Chia sẻ

Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) vừa đề xuất lắp đặt hai loại camera giám sát, an ninh, điều khiển giao thông và camera phát hiện lỗi vi phạm trên toàn quốc, bao phủ các tuyến cao tốc và quốc lộ trọng điểm thay vì lập chốt trên đường như hiện nay. Nếu được Thủ tướng thông qua, việc lắp đặt camera phạt nguội sẽ triển khai từ năm 2021.

Cục CSGT kỳ vọng đây sẽ là liều thuốc điều trị hiệu quả hành vi cố tình vi phạm Luật Giao thông đường bộ khi không có lực lượng chức năng, từ đó góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông. Nếu đề án được thông qua, camera phạt nguội lắp đặt trên toàn quốc, thì sẽ tối ưu hóa ứng dụng công nghệ vào xử phạt, CSGT chỉ làm nhiệm vụ tuần lưu, điều tiết giải quyết tai nạn là chính. Việc lập chốt xử phạt chỉ thực hiện để phát hiện các lỗi camera không thể phát hiện được như nồng độ cồn, ma túy, tải trọng...

Rõ ràng, không phải bàn cãi về hiệu quả của việc lắp camera giám sát, phát hiện lỗi vi phạm. Việc tăng cường phạt nguội, hạn chế xử phạt thủ công sẽ bảo đảm minh bạch trong xử phạt và nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người tham gia giao thông. Qua camera các lỗi vi phạm như quá tốc độ, vượt đèn đỏ, đi sai làn đường… đều được phát hiện một cách chính xác, khách quan. Người vi phạm khi bị xử phạt cũng phải tâm phục khẩu phục.

Thực tế, chỉ riêng Hà Nội từ tháng 11.2019 đến tháng 11.2020 đã có khoảng 16.000 tài xế bị phạt nguội qua hệ thống camera. Trong đó, có những tài xế vi phạm 28 lần cùng một lỗi, hay tài xế 55 lần vi phạm trong 1 năm qua. Riêng tại cổng Bệnh viện Bạch Mai, hơn 1.200 ô tô đã bị camera ghi lại việc dừng đỗ trái phép. Trên tuyến đường buýt nhanh BRT, có 709 trường hợp vi phạm đi sai phần đường, làn đường… Nếu triển khai rộng rãi, bao phủ hơn, giám sát chặt từ hệ thống camera trên đường và xử lý nghiêm thì người tham gia giao thông sẽ tự ý thức được rằng: Bất cứ vi phạm nào cũng đều được ghi lại nên phải chấp hành nghiêm nếu không muốn bị xử phạt.

Tuy nhiên, nếu chỉ coi hệ thống xử phạt nguội qua camera là một công cụ của một cơ quan nào đó thuộc về ngành hay một khu vực, địa phương nhất định, việc phát huy hiệu quả phạt nguội sẽ rất hạn chế. Bởi khả năng truy cập, tính liên thông và hệ thống cơ sở, nền tảng bổ trợ cho hệ thống phạt nguội ở nước ta còn khá sơ sài. Không phải ngẫu nhiên một người đến khi đăng kiểm mới biết trong suốt 2 năm đã bị phạt nguội từ hàng chục đến cả trăm lần. Thậm chí mới mua xe đã gánh tiền phạt từ chủ cũ do cơ sở dữ liệu yếu, thiếu cập nhật.

Đó là chưa kể tính tiện lợi trong việc đi nộp phạt còn thấp, website tra cứu các phương tiện vi phạm chập chờn, chuyển thông báo phạt qua bưu điện không đến đúng địa chỉ, khả năng thất lạc cao... Và chính việc bị dồn ứ những trường hợp cần xử lý ấy lại khiến lực lượng công an, đăng kiểm kiêm nhiệm thêm công việc.

Việc phạt nguội muốn hiệu quả cao thì cần cơ sở hạ tầng bổ trợ, phải có hệ thống dữ liệu lớn về phương tiện, người lái, số tài khoản, hệ thống ví điện tử, cửa hàng nộp phạt tiện lợi. Đây cũng là thách thức trong quá trình chuyển đổi số của cả hệ thống hành chính, nhằm minh bạch hóa các hoạt động giám sát giao thông, giảm phụ thuộc vào yếu tố con người, tránh phát sinh tiêu cực.

Chi An