Cân nhắc việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và điều hòa nhiệt độ từ 90.000 BTU trở xuống
Thảo luận tại Phiên họp thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), quan tâm đến đối tượng chịu thuế là xăng các loại, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phân tích, xăng là mặt hàng thiết yếu, là hàng hóa đầu vào của nền kinh tế. Ai cũng phải dùng xăng. Xăng không phải là mặt hàng xa xỉ để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. Hơn nữa, xăng đã chịu thuế bảo vệ môi trường. Vì vậy, nên cân nhắc, xem xét việc quy định xăng các loại là mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) nhận được sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp, do đó, việc sửa đổi, ban hành vừa phải thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nhưng vẫn bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Về việc giao Chính phủ sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế, tôi tán thành với Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính không quy định trong dự thảo Luật nhằm bảo đảm tính rõ ràng, ổn định của quy định về đối tượng chịu thuế. Điều này phù hợp với thẩm quyền đã được quy định, đúng thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ. Tương tự với quy định việc giao Chính phủ sửa đổi, bổ sung các đối tượng không chịu thuế, tôi tán thành phương án không quy định điều này trong dự thảo Luật.
Về thuế suất và mức thuế đối với thuốc lá, rượu, bia, nước giải khát có đường, xe ô tô pick-up chở hàng; xe ô tô hybrid, qua thảo luận còn nhiều ý kiến khác nhau về thuế suất, mức thuế, lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm. Việc tăng thuế suất đối với một số mặt hàng như thuốc lá, rượu bia sẽ góp phần định hướng tiêu dùng, song cũng cần hết sức lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp. Cần có tính toán lộ trình tăng thuế cho phù hợp, hạn chế tác động tiêu cực đến người dân ở vùng trồng nguyên liệu, các doanh nghiệp phụ trợ, người lao động tại doanh nghiệp, tránh tạo cơ hội cho thuốc lá lậu, rượu, bia lậu.
Bộ Tài chính và cơ quan thẩm tra tiếp tục trao đổi nội dung nêu trên; tham vấn kỹ ý kiến của các bộ, ngành liên quan, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp để bổ sung thông tin, dữ liệu cho phương án, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp tới. Nghiên cứu làm rõ hơn các phương án, dự thảo Luật đề xuất sẽ tác động như thế nào đến sản lượng, giá bán sản phẩm và tỷ trọng thuế trên giá bán lẻ. Việc giảm tiêu dùng thì phải có dẫn chứng cụ thể để có báo cáo tiếp thu, giải trình Quốc hội có tính thuyết phục.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Tương tự với đối tượng chịu thuế là điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cân nhắc quy định này. Tại Kỳ họp thứ Tám, khi thảo luận về dự án luật, nhiều đại biểu Quốc hội đã có ý kiến về vấn đề này. Thực tế, từ nông thôn đến đô thị, nhà nào cũng có điều hòa nhiệt độ, nên việc đánh thuế tiêu thụ với mặt hàng này là không phù hợp. Trường hợp vẫn giữ nguyên đối tượng chịu thuế là điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống cần giải trình rất cụ thể, thuyết phục đối với đại biểu Quốc hội.
Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng: “Bản chất của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt là đánh vào mặt hàng xa xỉ, không khuyến khích tiêu dùng. Trong khi đó, xăng là mặt hàng thiết yếu, không thể không có trong đời sống người dân. Việc đánh thuế tiêu thụ vào mặt hàng thiết yếu là không đúng với bản chất, mục đích của sắc thuế này”.
Nhấn mạnh điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống cũng là mặt hàng thiết yếu, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị bỏ thuế tiêu tiêu đặc biệt đối với xăng các loại và điều hòa nhiệt độ từ 90.000 BTU trở xuống. Nếu không bỏ thì phải lý giải tại sao đưa mặt hàng thiết yếu vào đánh thuế tiêu thụ đặc biệt?
Hướng tới bảo vệ môi trường và tiết kiệm điện
Giải trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc đánh thuế đối với điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, những năm qua, nhu cầu về tiêu dùng điều hòa nhiệt độ, các thiết bị làm mát tăng cao. Dù một số điều hòa nhiệt độ đã thay đổi công nghệ để giảm sử dụng môi chất lạnh gây tác hại đến môi trường và áp dụng công nghệ tiết kiệm điện. Tuy nhiên, vẫn còn môi chất lạnh khác nhau được sử dụng trong sản xuất điều hòa, gây tác động tới môi trường, tầng ozone, có khả năng gây nóng lên toàn cầu.
Ngày 11.6.2024, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 496/QĐ-TTg về việc ban hành Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát. Qua tham khảo kinh nghiệm các nước, Thứ trưởng cho biết, một số nước như Hàn Quốc, Ấn Độ, Na Uy đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với chất làm lạnh HFC dùng trong điều hòa. Tại Châu Âu, để tiết kiệm năng lượng, nhiều nước có quy định hạn chế sử dụng điều hòa, như Tây Ban Nha cấm để nhiệt độ điều hòa dưới 27 độ C; tại Anh muốn lắp đặt điều hòa, chủ nhà phải xin giấy phép và sau khi lắp đặt phải thường xuyên kiểm tra mức độ tiết kiệm năng lượng, khả năng vận hành của điều hòa…
“Việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống nhằm định hướng tiêu dùng, bảo đảm tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường”, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Liên quan đến đối tượng chịu thuế là xăng các loại, Thứ trưởng cho biết, các loại xăng có tỷ lệ phần trăm cồn sinh học khác nhau và có nhiên liệu hóa thạch, không tái tạo được, nên phải sử dụng tiết kiệm. Hầu hết các nước đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng như Pháp, Đức, Ý, Anh, Hàn Quốc, Australia, Thái Lan, Singapore, Trung Quốc, Campuchia...
Tại nước ta, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng với xăng là 10%, xăng sinh học E5 là 8% và xăng sinh học E10 là 7%; dầu không phải chịu loại thuế này.
Thứ trưởng nêu rõ, Việt Nam thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng các loại từ năm 1995. Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng sinh học cũng thấp hơn xăng thông thường, nhằm khuyến khích sử dụng nhiên liệu thân thiện môi trường.
“Chúng ta đã thu thuế ổn định, nên cũng không đặt vấn đề đưa xăng ra khỏi đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt”, Thứ trưởng nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng và điều hòa nhiệt độ là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm. Nếu tiếp cận ở góc độ đây là mặt hàng thiết yếu không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, thì nên "quy về một mối" là đánh thuế môi trường.
“Cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra sẽ ngồi phân tích lại, có đánh giá và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cần thiết sẽ trình hai phương án xin ý kiến đại biểu Quốc hội”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh.
