Lý do Hội nghị Thượng đỉnh Trump - Putin bị hoãn
Hội nghị thượng đỉnh được kỳ vọng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bất ngờ bị hoãn vô thời hạn sau khi Nga từ chối đề xuất ngừng bắn lập tức. Diễn biến này, theo các nhà quan sát, phản ánh khoảng cách chiến lược sâu sắc giữa hai nhà lãnh đạo, cũng như những toan tính chính trị và an ninh phức tạp liên quan đến cuộc chiến Ukraine.
“Cuộc gặp vô ích”
Đó là khẳng định của Tổng thống Mỹ Donald Trump khi nói về cuộc gặp tiềm năng với Tổng thống Nga Putin sau khi Kremlin từ chối điều kiện của phía Mỹ. Phát biểu trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 21/10, Tổng thống Donald Trump tuyên bố: “Tôi không muốn có một cuộc gặp vô ích. Tôi không muốn lãng phí thời gian. Vì vậy, tôi sẽ xem mọi chuyện diễn biến ra sao. Chúng tôi vẫn chưa đưa ra quyết định”.
Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết, ông dự kiến công bố “cập nhật về cách tiếp cận đối với cuộc xung đột Nga và Ukraine trong hai ngày tới”. Tuy nhiên, theo giới quan sát, ông Trump thường xuyên đưa ra khung thời gian tương tự cho các thông báo lớn rồi lại tiếp tục trì hoãn.
Thông tin về cuộc gặp thượng đỉnh mới giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Nga tại Budapest được chính Tổng thống Donald Trump công bố hồi giữa tháng 10, với mục tiêu “bàn về hòa bình ở Ukraine”.
Tuy nhiên, ngày 21/10, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói với Reuters rằng, "không có kế hoạch nào về cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin trong tương lai gần”. Trước đó, phát ngôn viên Điện Kremlin cho biết, Nga “chưa nhận được xác nhận chính thức về ngày họp”, đồng thời nhấn mạnh rằng một sự kiện tầm cỡ như vậy “cần được chuẩn bị kỹ lưỡng”. Các kênh chuẩn bị hậu trường, bao gồm cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Sergei Lavrov và người đồng cấp Mỹ Marco Rubio cũng bị hoãn lại.
Bất đồng trong mục tiêu và điều kiện
Theo các nguồn tin ngoại giao, nguyên nhân sâu xa của việc trì hoãn nằm ở bất đồng về giải pháp cho xung đột Ukraine.
Phía Washington muốn đạt được một lệnh ngừng bắn tạm thời, giữ nguyên hiện trạng chiến tuyến làm cơ sở đàm phán, nhằm tạo khoảng lặng cho tiến trình hòa bình. Trong khi đó, Moscow yêu cầu những nhượng bộ lớn hơn từ Kiev trước khi tiến tới bất kỳ thỏa thuận nào.
Theo hai quan chức Mỹ, Moscow đã gửi một bản thông tin riêng cho Mỹ cuối tuần trước, trong đó khẳng định lại các điều kiện lâu nay của Nga đối với một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine. Bản thông tin này khẳng định yêu cầu của Nga về quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực Donbass ở miền Đông Ukraine. Điều này về cơ bản đồng nghĩa với bác bỏ đề nghị của Tổng thống Mỹ rằng lệnh ngừng bắn nên bắt đầu bằng việc “giữ nguyên hiện trạng chiến tuyến hiện nay”. Nga hiện kiểm soát toàn bộ tỉnh Lugansk và khoảng 75% tỉnh Donetsk, 2 tỉnh hợp thành vùng Donbass.
Trong khi đó, các lãnh đạo châu Âu, vốn vô cùng lo ngại về hội nghị “riêng rẽ” giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ, hôm 21/10 đã kêu gọi Washington kiên quyết yêu cầu một lệnh ngừng bắn ngay lập tức, với tuyến giao tranh hiện nay làm cơ sở cho bất kỳ cuộc đàm phán tương lai nào. Các đồng minh châu Âu lo ngại ông Trump có thể gặp ông Putin lần nữa mà không thu được những nhượng bộ quan trọng từ phía Moscow.
Trong khi đó, phía Kremlin thừa nhận “nhiều vấn đề kỹ thuật và chính trị chưa được thống nhất”, trong khi truyền thông Nga cho rằng, Mỹ đang “thiếu thiện chí thực hiện các bước cần thiết để cuộc gặp diễn ra”.
Các chuyên gia cho rằng, cả hai bên đều chưa sẵn sàng nhượng bộ. Nga muốn tận dụng áp lực trên chiến trường để củng cố vị thế đàm phán, còn Mỹ muốn tránh bị xem là đang “nhượng bộ” Moscow quá sớm, đặc biệt trong bối cảnh nội bộ Washington vẫn còn chia rẽ về chính sách Ukraine.
Việc hội nghị bị hoãn đã cho thấy thực tế u ám về triển vọng hòa bình ở Ukraine. Các nhà quan sát nhận định, nếu không có những thỏa hiệp chính trị đáng kể từ cả hai phía, thì bất kỳ cuộc gặp nào giữa hai nhà lãnh đạo Trump và Putin trong thời gian tới cũng khó tạo đột phá.
