Lỗi không chỉ tại phần mềm

Khi các phần mềm… lỗi nhịp

Ghi nhận tại nhiều địa phương cho thấy, việc cấp số định danh trên hệ thống thường bị chậm, khi công dân có yêu cầu cải chính, thay đổi, bổ sung hộ tịch, công chức hộ tịch cập nhật khai sinh trên hệ thống thì phần mềm không cập nhật số định danh mà báo lỗi. Do vậy, việc cải chính, bổ sung, thay đổi hộ tịch không thực hiện được trên phần mềm cơ sở dữ liệu hộ tịch. Mặt khác, nhiều trường hợp thực hiện tại phần mềm đăng ký khai sinh theo đúng quy định ban đầu trên hệ thống báo chờ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cấp số định danh nhưng sau đó lại báo lỗi. Nhiều trường hợp các đối tượng khác nhau về các thông tin nhưng bị cảnh báo lỗi trùng số định danh.

Trong khi đó, một số trường hợp đã thay đổi cải chính hộ tịch, cụ thể là giới tính từ giới tính nam thành giới tính nữ hoặc ngược lại, nhưng mã định danh không thay đổi. Điều này gây khó khăn cho các công chức thực hiện đăng ký hộ tịch cũng như phiền hà cho người dân. Hay, ở phần mềm cơ sở dữ liệu hộ tịch tại trường thông tin mục Dân tộc đúng, nhưng qua phần mềm cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư lại ra dân tộc khác, chẳng hạn: dân tộc trong dữ liệu khai sinh của Bộ Tư pháp là “Ba Na”, nhưng thông tin trong dữ liệu dân cư của Bộ Công an dân tộc thành “Sán Chay”... Có trường hợp khi đăng ký khai sinh trên hệ thống dữ liệu khai sinh của Bộ Tư pháp có nhập thông tin "Quê quán" nhưng trong dữ liệu dân cư không hiển thị trường thông tin này.

Phản ánh của nhiều địa phương còn cho thấy, rất nhiều trường hợp khai sinh chuyển qua làm thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi. Mặc dù, phần mềm đã báo "xong" nhưng cơ quan Bảo hiểm xã hội vẫn không nhận được, trong khi đó danh sách chuyển qua cơ quan Bảo hiểm xã hội trên phần mềm hộ tịch đã hiển thị là đã chuyển. Điều đáng nói, thiếu sót này chỉ phát hiện ra khi người dân đi làm thẻ bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, khi người dân phát hiện và yêu cầu chỉnh sửa cho đúng thì trong danh sách thì đã hiển thị trạng thái “chuyển xong”.

Trưởng phòng Hộ tịch - Quốc tịch, Sở Tư pháp Kon Tum Phạm Văn Chung cho biết thêm, hiện phần mềm cấp thẻ bảo hiểm y tế cho những trường hợp khai sinh, vẫn xuất hiện lỗi. Đó là trong phần mềm dữ liệu dân cư của Công an và phần mềm Hộ tịch thì số định danh của một trường hợp lại trùng với số định danh của một trường hợp khác ở xã khác thuộc huyện khác trong cùng tỉnh. Khi đối chiếu thì chỉ có phần mềm của cơ quan Bảo hiểm xã hội mới phát hiện, còn phần mềm cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và phần mềm Hộ tịch thì không thể hiện.

Cán bộ “loay hoay”

Thực tế, từ ngày 1.7.2021 đến nay, Bộ Công an tạm thời chưa tiếp nhận các thông tin điều chỉnh dữ liệu khai sinh trên Phần mềm đăng ký khai sinh điện tử (do chỉnh sửa sai sót hoặc thực hiện thủ tục thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc…) để cập nhật, đồng bộ vào thông tin công dân tương ứng trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Do đó, trong thực tiễn xảy ra tình trạng sai lệch thông tin giữa thông tin khai sinh và thông tin công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Khắc phục tình trạng này, Bộ Tư pháp đã ban hành Công văn số 3160/BTP-CNTT ngày 13.9.2021 về việc hướng dẫn xử lý một số vướng mắc trong tiếp nhận số định danh cá nhân khi cập nhật dữ liệu khai sinh vào Phần mềm Đăng ký khai sinh điện tử. Chẳng hạn, trường hợp đủ điều kiện cấp số định danh cá nhân nhưng phần mềm thông báo trạng thái “Đã có lỗi”, công chức tư pháp - hộ tịch xem chi tiết lỗi và thực hiện theo Hướng dẫn xử lý lỗi; nếu việc đăng ký khai sinh của công dân là hợp lệ nhưng dữ liệu khai sinh chưa thể “Hoàn thành” do Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chưa trả số định danh cá nhân, đề nghị công chức tư pháp - hộ tịch vẫn thực hiện in Giấy khai sinh từ Phần mềm đăng ký khai sinh điện tử và trả Giấy khai sinh (chưa có số định danh cá nhân) cho công dân...

Việc hướng dẫn này được các địa phương đánh giá là kịp thời, tuy nhiên chỉ dừng lại ở một số trường hợp phổ biến đã phát sinh vướng mắc; mà không bao quát được tất cả các trường hợp có thể phát sinh trong cuộc sống. Trong khi đó, Cơ sở dữ liệu hộ tịch còn thiếu. Thực tế, Cơ sở này đang xây dựng, công chức hộ tịch được yêu cầu cập nhật thông tin từ 2015 vào hệ thống. Những thông tin trên hệ thống nếu đã được cập nhật đủ thì cũng chỉ mới có từ những sự kiện được đăng ký từ năm 2015. Như vậy những thông tin trước đó phải tra hồ sơ giấy, sau đó lại cập nhật làm trên môi trường điện tử.

Một vấn đề khác, cũng được xem là điểm nghẽn là nguồn nhân lực và trình độ chuyên môn của không ít cán bộ tư pháp cơ sở còn hạn chế; không hiếm cán bộ tư pháp “loay hoay” làm quen với những phần mềm hiện đại. Chính vì thế, phần mềm lỗi không biết xử lý thể nào, chỉ có thể chờ đợi, ảnh hưởng đến thời gian, chất lượng giải quyết các thủ tục hành chính.

Như vậy, bên cạnh câu chuyện đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các Cơ sở dữ liệu liên quan, thì cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và nguồn lực là những nhân tố quyết định sự thành công của xây dựng Chính phủ số, công dân điện tử.