Bài học từ Ấn Độ
Chương trình cung cấp bữa ăn học đường của Ấn Độ bắt đầu từ một sáng kiến tại Madras (nay là Chennai) vào năm 1925 và được mở rộng ra toàn bộ Tamil Nadu vào những năm 1960. Chính phủ quốc gia đã nỗ lực thực hiện chương trình này vào năm 1995 theo Chương trình hỗ trợ dinh dưỡng quốc gia cho giáo dục tiểu học (NP-NSPE), giúp tăng tỷ lệ đi học và duy trì học tập.
Phán quyết của Tòa án Tối cao vào năm 2001 đã bắt buộc các trường công phải phục vụ các bữa ăn nấu chín, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho chương trình. Các cải cách năm 2004 đã cải thiện tiêu chuẩn dinh dưỡng và đến năm 2008, chương trình đã tiếp cận tất cả các trường công lập và trường được chính phủ hỗ trợ. Đạo luật An ninh Lương thực Quốc gia năm 2013, tiếp theo là việc đổi tên NP-NSPE thành PM POSHAN năm 2021, đã mở rộng chương trình này cho học sinh mầm non. Do đó, việc mở rộng dần dần, được hỗ trợ bởi các biện pháp pháp lý và đánh giá liên tục, là chìa khóa để đạt được thành công lâu dài.
Chương trình cung cấp bữa ăn học đường của Ấn Độ phát triển mạnh nhờ mở rộng dần dần, quản lý hiệu quả và quan hệ đối tác công tư. Trong khi đó, chương trình của Indonesia có tên “Makan Bergizi Gratis” - Bữa ăn dinh dưỡng miễn phí (MBG) mong muốn mang lại những lợi ích tương tự. Indonesia đã chính thức triển khai chương trình này, kéo dài trong vòng 5 năm.
Indonesia triển khai Chương trình Bữa ăn dinh dưỡng miễn phí. Ảnh: Jakarta Post
Song thành công của chương trình còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như việc lập kế hoạch cẩn thận và làm sao để thực hiện một cách hiệu quả, giảm thiểu rủi ro nhất có thể. Nếu không có cách tiếp cận có cấu trúc tốt, MBG có nguy cơ kém hiệu quả, căng thẳng về tài chính và quản lý kém.
Theo các chuyên gia, Indonesia có nguy cơ lặp lại những sai lầm trong quá khứ nếu vội vã triển khai MBG trên toàn quốc. Việc triển khai sớm có thể dẫn đến các vấn đề hậu cần nghiêm trọng, thách thức về tài chính và giảm chất lượng bữa ăn. Thay vào đó, MBG nên bắt đầu bằng các dự án thí điểm ở những khu vực có tình trạng suy dinh dưỡng nghiêm trọng nhất, chẳng hạn như Đông Indonesia, Kalimantan, Sumatra và vùng nông thôn Java. Với cách tiếp cận theo từng giai đoạn sẽ cho phép các nhà hoạch định chính sách thử nghiệm chương trình, tinh chỉnh phương pháp của họ và giải quyết các thách thức trước khi mở rộng trên toàn quốc.
Cần tạo ra tác động tích cực lâu dài
Nguồn cung ứng thực phẩm tại địa phương là một yếu tố quan trọng khác. Indonesia nên tích hợp MBG với chuỗi cung ứng nông nghiệp địa phương để giảm chi phí và hỗ trợ cộng đồng nông thôn. Chiến lược này không chỉ giúp bảo đảm an ninh lương thực mà còn xây dựng quyền sở hữu của cộng đồng, giúp chương trình phát triển bền vững hơn trong dài hạn.
Trong khi đó, việc quản lý vẫn là một thách thức lớn đối với các chương trình xã hội quy mô lớn. Mặc dù PM POSHAN phải đối mặt với các vấn đề như tham nhũng và lo ngại về an toàn thực phẩm, chính phủ đã thực hiện các biện pháp để giải quyết những rủi ro này. Kiểm toán xã hội cộng đồng, nơi các thành viên địa phương kiểm tra việc thực hiện chương trình, đã giúp cải thiện trách nhiệm giải trình. Các quy trình mua sắm minh bạch, chẳng hạn như thông báo đấu thầu công khai, mua sắm điện tử bắt buộc và lưu giữ hồ sơ chặt chẽ, cũng sẽ giúp làm giảm cơ hội gian lận.
Đó là những biện pháp mà Indonesia có thể học hỏi để thực hiện theo, thực thi các quy định đấu thầu nghiêm ngặt, thiết lập giám sát độc lập và thiết lập hệ thống báo cáo theo thời gian thực. Những hành động này sẽ giúp bảo đảm rằng các quỹ MBG được sử dụng đúng cách và học sinh nhận được các bữa ăn chất lượng cao.
Một điểm khác biệt chính giữa "Chương trình cung cấp bữa ăn học đường" của Ấn Độ và MBG của Indonesia nằm ở mô hình triển khai của họ. Ấn Độ đã tận dụng hiệu quả các quan hệ đối tác công tư (PPP) để mở rộng quy mô chương trình của mình một cách hiệu quả. Ngược lại, cách tiếp cận của Indonesia vẫn do chính phủ lãnh đạo thông qua Cơ quan Dinh dưỡng Quốc gia (Badan Gizi Nasional). Điều này làm tăng nguy cơ về tình trạng quan liêu kém hiệu quả, chậm trễ trong mua sắm và cung cấp dịch vụ không nhất quán. Bằng cách tích hợp cộng đồng địa phương, các tổ chức tôn giáo và khu vực tư nhân vào quá trình triển khai MBG, Indonesia có thể cải thiện hiệu quả, giảm chi phí và tăng cường tính bền vững của chương trình.
Tính bền vững về tài chính là một cân nhắc quan trọng khác. Nhiều chương trình xã hội lớn thất bại vì chúng không được tài trợ theo cách hỗ trợ hoạt động lâu dài. PPP một lần nữa có thể là giải pháp cho vấn đề này. Ấn Độ đã quản lý rủi ro này bằng cách thành lập PPP với các tổ chức như Akshaya Patra để mở rộng chương trình của mình mà không gây áp lực quá mức lên ngân sách chính phủ. Indonesia cũng nên xem xét các sáng kiến PPP và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp để chia sẻ gánh nặng tài chính. Quốc gia này cũng có thể phân bổ lại tiền từ các khoản trợ cấp không hiệu quả, chẳng hạn như trợ cấp nhiên liệu, cho dinh dưỡng và giáo dục trẻ em.
Một mô hình khả thi đã tồn tại trong Chương trình cung cấp thực phẩm bổ sung cho trẻ em đi học (Penyediaan Makanan Tambahan Anak Sekolah) của Jakarta, được đưa ra vào năm 2019 dưới thời cựu Thống đốc Anies Baswedan. Phục vụ 144.722 học sinh hai lần một tuần tại 459 trường học, chương trình cung cấp các bữa ăn đa dạng, bổ dưỡng với kinh phí tài trợ là 324 tỷ Rp (19,7 triệu đô la Mỹ). Việc triển khai MBG hai lần một tuần tương tự tại các khu vực mục tiêu có thể cân bằng các hạn chế về tài chính.
Sự thành công của chương trình cung cấp thực phẩm cho trường học phụ thuộc vào việc chương trình được thực hiện tốt như thế nào, chứ không chỉ phụ thuộc vào thiết kế của chương trình. Một MBG được quản lý kém có thể làm lãng phí các nguồn lực quan trọng, phục vụ các bữa ăn kém chất lượng và cuối cùng gây hại cho chính những đứa trẻ mà chương trình này muốn giúp đỡ. Áp lực chính trị không được ép buộc phải triển khai vội vã. Thay vào đó, MBG nên được xây dựng trên nền tảng lập kế hoạch cẩn thận, thử nghiệm thí điểm, giám sát chặt chẽ và tài trợ bền vững.
Cơ quan Dinh dưỡng Quốc gia (BGN) nhấn mạnh rằng, cơ sở hạ tầng là chìa khóa để triển khai thành công MBG. Trưởng phòng BGN Dadan Hindayana phát biểu tại Đơn vị dịch vụ thực hiện dinh dưỡng Pejaten (SPPG) của Cảnh sát Quốc gia (Polri) nhấn mạnh: “Với cơ sở hạ tầng, chúng ta có thể phát triển mạng lưới hợp tác, thiết lập quan hệ đối tác với tất cả các tổ chức và các bộ khác”. Ông lưu ý rằng, ngoài cơ sở hạ tầng, hai chìa khóa khác để thành công trong chương trình bữa ăn miễn phí là ngân sách đã được chuẩn bị và đào tạo nguồn nhân lực.
Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Giáo dục tiểu học và trung học Abdul Mu'ti bày tỏ hy vọng rằng SPPG của Polri có thể là một phần trong nỗ lực tạo ra một thế hệ khỏe mạnh, cũng như sự hợp lực trong việc hiện thực hóa tầm nhìn Indonesia Vàng 2045.
Indonesia đang ở thời điểm quan trọng trong cuộc chiến chống suy dinh dưỡng ở trẻ em. Nếu được triển khai đúng cách, MBG có thể cải thiện đáng kể kết quả giáo dục và sức khỏe trên khắp cả nước. Nhưng nếu chương trình triển khai một cách vội vàng hoặc yếu kém trong việc quản lý, đây có thể trở thành một sáng kiến tốn kém khác không đạt được mục tiêu. Việc áp dụng mở rộng dần dần, các biện pháp bảo vệ pháp lý, nguồn cung ứng tại địa phương, quản trị chặt chẽ và các mô hình tài trợ sáng tạo - để chắc chắn MBG sẽ tạo ra tác động tích cực lâu dài.
