Linh hồn của du lịch là văn hóa

Du lịch là một loại hình kinh tế đặc thù, trong đó, linh hồn của du lịch phải là văn hóa. Đồng thời, du lịch muốn phát triển thì phải gắn liền với quảng bá. Không có quảng bá, không có thương hiệu thì không thể thu hút du khách. Năm 2003, Sa Pa tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm du lịch Sa Pa, có 50.000 lượt người tham gia, được truyền hình trực tiếp, quảng bá trên một số website quốc tế, thì đến năm 2004, lượng khách du lịch đến đây tăng gấp 2 lần. Ba tỉnh Lào Cai - Yên Bái - Phú Thọ tổ chức chương trình du lịch hướng về cội nguồn trong 3 năm liền thì lượng du khách tăng bình quân mỗi năm từ 25 - 35%. Vì vậy, tổ chức lễ hội du lịch, tuần văn hóa du lịch... là hình thức quảng bá hiệu quả và hấp dẫn trong điều kiện hiện nay. Không tổ chức các sự kiện văn hóa như vậy thì khó có thể thu hút được du khách.

Lào Cai là một trong số ít tỉnh miền núi sớm tổ chức các sự kiện văn hóa, du lịch, qua thực tiễn đã rút ra một số kinh nghiệm. Về điều kiện tổ chức lễ hội du lịch, chỉ nên tổ chức ở các đô thị lớn, có đủ khả năng đáp ứng nhu cầu về dịch vụ du lịch (cơ sở lưu trú, giao thông, các thiết chế văn hóa...) đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Nếu số khách sạn nhà nghỉ ít, tổ chức lễ hội du lịch sẽ dẫn đến tình trạng quá tải, khách sạn chỉ đủ cho quan khách và khách mời, không đủ cho du khách. Nội dung chương trình lễ hội du lịch phải gắn chặt với bản sắc văn hóa địa phương, không nên rập khuôn máy móc, mời các chuyên gia, nghệ sỹ “thợ lành nghề” làm lễ hội ở Trung ương đến tổ chức. Bởi như vậy các lễ hội sẽ đều na ná giống nhau, không thực sự hấp dẫn. Đặc biệt, lễ hội du lịch phải chú trọng phần hội, chứ không nhất thiết coi trọng phần lễ (đọc diễn văn quá dài, các hành động nghi lễ giống nhau, mải lo đón quan khách và truyền hình trực tiếp). Ban tổ chức chỉ chú trọng màn nghệ thuật biểu diễn, coi đó là yếu tố chính, thậm chí là yếu tố duy nhất để làm lễ hội thì sẽ thất bại. Phần hội phải thu hút được đông đảo người dân tự giác tham gia. Vì vậy, cần khuyến khích các hình thức sinh hoạt cộng đồng, các hình thức lễ hội đường phố… Ngoài ra, tổ chức các sự kiện văn hóa, lễ hội du lịch cần phải được xã hội hóa, kêu gọi tài trợ của các doanh nghiệp. Coi nguồn tài trợ, quảng bá của các doanh nghiệp là nguồn kinh phí chủ yếu để tổ chức lễ hội. Có như vậy lễ hội mới thực sự là lễ hội của toàn dân, tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Sapa trong mây                                           Nguồn: harutour.com.vn

Thực tế, việc quản lý lễ hội ngày càng trở nên bức thiết và quan trọng, nhưng các trường văn hóa, các trường đào tạo du lịch chưa có giáo trình giảng dạy; thậm chí, có những trường không giảng dạy về tổ chức và quản lý lễ hội. Những người tổ chức lễ hội đều chỉ mày mò tự học dẫn đến tình trạng sao chép kịch bản, sao chép cách tổ chức, lễ hội ở tỉnh miền núi cũng giống như đồng bằng; ở đô thị cũng giống Thủ đô, hàng loạt các lễ hội na ná nhau liên tiếp ra đời...

Tổ chức lễ hội du lịch là một vấn đề mới ở nước ta nên cần nghiên cứu thực tiễn để chỉ đạo hiệu quả. Quy chế lễ hội cần phải sửa đổi cho phù hợp với loại hình tổ chức lễ hội (nhất là thời gian và quy mô của lễ hội). Bộ VH, TT và DL, Cục Văn hóa cơ sở, Cục Nghệ thuật biểu diễn nên tăng cường mời chuyên gia quốc tế có kinh nghiệm về tổ chức lễ hội tham gia đạo diễn các lễ hội lớn; đầu tư nghiên cứu cơ bản, xây dựng những giáo trình, tổ chức các mô hình lễ hội du lịch khoa học.