Liều thuốc tăng lực cho nền kinh tế

Ảnh hưởng từ Brexit?

Thủ tướng Abe khẳng định, Tokyo tung ra gói kích thích vào thời điểm hiện nay dựa trên những dự báo về tác động tiêu cực của Brexit đối với nền kinh tế thế giới và Nhật Bản. Vì vậy, mục tiêu của Nhật Bản với khoản chi khổng lồ này là giảm thiểu những hệ lụy sau sự ra đi của Anh.

Trong gói hỗ trợ này, Chính phủ Nhật Bản dự định tăng chi tiêu công thêm 13.000 tỷ yen, chủ yếu đầu tư vào các dự án xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh xuất khẩu nông sản và các sản phẩm du lịch. Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản sẽ được nhận thêm các khoản tài chính để cung cấp thêm các khoản vay lãi suất thấp cho các doanh nghiệp Nhật Bản, nhằm ứng phó với các tác động hậu Brexit. Tokyo cũng dự định tăng chi hỗ trợ cho các doanh nghiệp Nhật Bản để xây dựng các cơ sở hạ tầng tại nước ngoài. Hiện, có khoảng hơn 1.000 công ty Nhật Bản đang hoạt động tại nước Anh, tạo ra hơn 140.000 việc làm. Nhiều công ty quan ngại về tác động tiêu cực đối với hoạt động kinh doanh của họ sau Brexit. 

Trước đó, Thủ tướng Abe cam kết, Chính phủ sẽ sử dụng mọi công cụ chính sách có thể nhằm duy trì sự ổn định của nền kinh tế sau những diễn biến khó đoán hậu Brexit. Ông Abe đã hối thúc Thống đốc Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) bảo đảm cấp vốn đầy đủ cho thị trường nhằm ngăn chặn xảy ra tình trạng thiếu tín dụng. Thủ tướng Abe cũng chỉ thị Bộ Tài chính tiếp tục theo dõi sát sao những biến động của thị trường tiền tệ và phản ứng linh hoạt trước các diễn biến thị trường, phối hợp với các nền kinh tế trong Nhóm bảy nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7).  

Mục tiêu lớn hơn

Giới phân tích cho rằng, gói kích thích kinh tế này của chính quyền Abe nhằm các mục tiêu lớn hơn, đó là gia cố nền tảng cho Abenomics (chiến lược kinh tế của Thủ tướng Shinzo Abe), đang bị coi là thất bại khi kinh tế Nhật Bản không khả quan.

Ngay từ đầu năm, Thủ tướng Abe đã nhận định, 2016 là năm mở đầu các nhiệm vụ đầy thách thức của Nhật Bản và Chính phủ quyết tâm thực hiện ba mũi tên trong chính sách Abenomics. Tuy nhiên, các chỉ số tăng trưởng kinh tế không mấy khả quan cho thấy nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vẫn bị ảnh hưởng bởi tình trạng trì trệ kéo dài. Việc đồng yen liên tục tăng giá sau sự kiện Brexit đã tác động mạnh tới hoạt động thúc đẩy xuất khẩu, một trong những mục tiêu quan trọng của Abenomics. Mặc dù Chính phủ Nhật Bản lần lượt đưa ra hàng loạt biện pháp kích thích kinh tế, nhưng nền kinh tế không mấy sáng sủa, nhất là sức mua của người tiêu dùng. Thực tế này đã buộc chính quyền Abe phải lần thứ hai hoãn kế hoạch tăng thuế tiêu dùng thêm hai năm rưỡi nữa. Các nhà phân tích cho rằng quyết định hoãn tăng thuế cho thấy sự thất bại của Abenomics.

Cuối tháng 3 vừa qua, Nghị viện Nhật Bản đã thông qua mức ngân sách kỷ lục 96.720 tỷ yen (khoảng 852 tỷ USD) cho tài khóa2016 (bắt đầu từ ngày 1.4), tập trung vào các biện pháp phúc lợi xã hội nhằm khắc phục tình trạng già hóa dân số, đồng thời củng cố sức khỏe tài chính. Trong tài khóa 2016, trừ các khoản chi trả nợ, Chính phủ Nhật Bản dành ngân sách kỷ lục 73.110 tỷ yen cho các hoạt động và chương trình, trong đó 31.970 tỷ yen dành cho an sinh xã hội - bao gồm tăng hỗ trợ cho các hộ gia đình có thu nhập thấp, mở rộng các dịch vụ chăm sóc trẻ em và hỗ trợ các chương trình chăm sóc y tế khác. Ngân sách tài khóa 2016 chú trọng giải quyết vấn đề tỷ lệ sinh giảm. Điều này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của chính sách Abenomics và triển vọng phát triển dài hạn của nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.

Từ góc độ này, gói kích thích khổng lồ vừa được Chính phủ Nhật Bản công bố có thể được xem như liều thuốc tăng lực, cùng với các công cụ tài chính khác, nhằm hỗ trợ nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.