Lịch sử ngàn năm một đồ uống

Với chủ đề Trà - Lịch sử ngàn năm một đồ uống, triển lãm tại Bảo tàng Guimet tập trung vào Trung Quốc, giới thiệu những bức tranh quý hiếm liên quan đến trà của Bảo tàng Quốc gia Đài Bắc (Đài Loan) và những tác phẩm lâu nay vẫn được cất giữ trong kho của Bảo tàng nghệ thuật châu Á.

Triển lãm mở đầu với tác phẩm tấn trà - khối trà nén của nghệ sỹ Trung Quốc Ngải Vị Vị, sau đó là bộ phim ngắn của đạo diễn Trần Anh Hùng, trong phim bà Tang Dục Tuệ (Tseng Yu-hui), chuyên gia nổi tiếng người Đài Loan nói về trà. Giống như rượu vang, trà cũng có những mùi vị khác nhau. Cùng một loại trà, có thể có tới 600 hương vị khác nhau. Bà Tang Dục Tuệ còn giới thiệu chi tiết các cách thức pha và thưởng thức trà.

Ông Jean Paul Desproches, phụ trách triển lãm cho biết, từ xa xưa ở Trung Quốc, rượu vang và trà đã cạnh tranh nhau, dường như chịu ảnh hưởng của sự ganh đua giữa văn học và nghệ thuật. Suốt cả thời kỳ cổ đại của Trung Quốc đều xoay quanh rượu vang. Đạo Phật đã mang trà đến xứ này, từ đó nảy sinh sự đối đầu giữa một bên là thế giới các nhà nho ưa thích say sưa mơ màng và bên kia là sự điềm tĩnh.

Bảo tàng Guimet chia lịch sử ngàn năm của trà thành ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn được minh họa bằng nhiều dụng cụ chế biến, pha trà, các bản viết, tranh vẽ và sách hiếm nói về trà. Giai đoạn đầu mang tên Trà nấu, dưới thời nhà Đường (618 - 907). Đó là thời kỳ trung cổ tại Trung Quốc, thế giới Lạt ma ở Tây Tạng, Mông Cổ. Vào thế kỷ thứ VIII, xuất hiện quyển sách đầu tiên chuyên nói về trà, tựa Trà Kinh - Le Classique du thé của Lục Vũ (Lu Yu). Trà được ca ngợi là có nhiều công dụng phòng ngừa, chữa trị bệnh, tốt cho sức khỏe con người và trở thành đồ uống hàng ngày của các tu sỹ cũng như nhà nho. Thời kỳ này, người ta vò nát lá trà, thả vào ấm nước đang đun sôi, rồi có khi thêm cả bơ và các gia vị khác.

Giai đoạn tiếp theo là thời kỳ Trà bột dưới thời Tống (960 - 1279). Trà xanh được tán thành bột và nén thành từng tấm nhỏ. Khi pha, thả viên trà vào và khuấy đều cho tan, đánh sủi bọt. Kiểu uống trà này rất được ưa thích và phổ biến, dẫn đến sự phát triển ngành công nghiệp chế tạo ấm chén sứ uống trà. Các tu sỹ Phật giáo đã đưa trà vào Nhật Bản và từ đó xuất hiện nghi lễ uống trà, còn gọi là Trà đạo.

Tiếp đó là giai đoạn Trà pha thời nhà Minh (1368 - 1644). Lá trà được phơi khô, rang sấy và cách thức pha trà giống như ngày nay, cho trà vào ấm và chế nước nóng. Kể từ đây, việc uống trà đã trở thành phổ biến, không chỉ giới hạn trong giới trung lưu, trí thức, mà được bình dân hóa. Cùng với việc xuất hiện các quán bán nước trà, sản phẩm này cũng bắt đầu được xuất khẩu.

Phần cuối của triển lãm nói về sự phát triển của công nghiệp chế biến và tiêu dùng trà trên thế giới. Năm 1848, nhờ hoạt động tình báo công nghiệp tại Darjeeling (Ấn Độ), nước Anh đã khám phá ra bí mật chế biến trà theo kiểu của Trung Quốc. Ngay từ năm 1887, trà của Ấn Độ đã cạnh tranh với các sản phẩm Trung Quốc. Hiện nay, Trung Quốc vẫn đứng đầu thế giới về sản lượng trà: 29%, theo sau là Ấn Độ 25%, Sri Lanka 9% và Nhật Bản 3%.