Lên bến, xuống thuyền đến các phiên chợ vùng cao

Mường Khương là một huyện vùng cao biên giới, cách TP Lào Cai 55km về phía Đông Bắc. Cả huyện có 16 xã thì có tới 12 xã khó khăn dù toàn huyện có tới khoảng 100ha rừng cảnh quan. Trưởng phòng kinh tế huyện Phạm Bá Uyên cho biết: “Nhằm đánh thức tiềm năng du lịch của Mường Khương, từ năm 2008, 40ha rừng nguyên sinh đã được giao cho Công ty Du lịch Phương Bắc khai thác”. Một tour du lịch khám phá, mạo hiểm, dã ngoại mới tinh đã hình thành. Giám đốc Công ty Du lịch Phương Bắc Nguyễn Văn Luật khẳng định quyết tâm làm “du lịch sạch”.

Một ngôi nhà sàn của người Tày đã được Phương Bắc dựng nên giữa Cao Sơn hùng vĩ. Đêm đến khi những cơn gió lạnh tràn về, nhà sàn ấm cúng với những bếp củi rực hồng suốt đêm ở tầng 1. Mường Khương nổi tiếng với món lợn rừng, Phương Bắc đã đầu tư hàng chục triệu đồng cho người dân bản xứ nuôi dự trữä những lúc đông khách. Rượu men lá, người Mông tự trồng, cải xanh quanh vườn có đủ... Quan trọng hơn cả là nếp sống đôn hậu, chất phác của người dân nơi đây cùng cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ, tất cả đều được giữ y nguyên. Anh Nguyễn Văn Luật tâm sự, cái hay của du lịch khám phá chính là sự nguyên sơ của thiên nhiên và cuộc sống con người. Người làm du lịch phải biết gìn giữ cái vốn quý đó thì mới mong du lịch khám phá phát triển, lâu dài.

Tâm điểm của tuyến du lịch cộng đồng bắt đầu đưa vào khai thác từ năm 2008 này chính là Cao Sơn hùng vĩ. Sừng sững trên độ cao 1.500m, nằm bên hữu ngạn sông Chảy, Cao Sơn là một “miền đất châu âu của Việt Nam” với khí hậu ôn đới quanh năm, nhiệt độ trung bình 15 - 18 độ C. Với những ai thích du lịch khám phá, những cung đường quanh năm sương phủ mang đậm đặc nét văn hóa vùng cao của Cao Sơn thực sự hấp dẫn. Sau khi đi ôtô tới Cao Sơn, từ đây du khách đi bộ khoảng 11km vừa hít thở không khí trong lành – không khói bụi công nghiệp, từ xã Thanh Bình vào Lùng Khâu Nhin vừa ghé thăm đôi ba gia đình thuộc 3 bản người Mông Hoa. Trên đường đi, du khách mặc sức ngắm những khu rừng nguyên sinh trồng nhiều loại cây khác nhau như dứa, chè... cùng trang phục rực rỡ màu sắc của những cô gái Mông. Theo phong tục, mỗi cô gái Mông đi lấy chồng chỉ mang theo đôi ba chiếc váy chính tay mình thêu dệt nên. Theo ông Phạm Bá Uyên, nghề đục đá và đan lát của người Dao cũng là nét đẹp văn hóa của Mường Khương. Trong những năm qua, nghề này đang dần bị mai một nhưng với các dự án du lịch mới, huyện đang quyết tâm khôi phục những làng nghề độc đáo này trong nay mai.

Bên cạnh những con đường rừng núi cheo leo, hùng vĩ, thú vị hơn cả là du khách có thể hòa mình vào những phiên chợ vùng cao chưa nhuốm màu phố thị, mỗi tuần họp đúng một phiên. Hàng tuần, sáng thứ Ba chợ Cốc Ly họp phiên, thứ Tư chợ Cao Sơn, thứ Năm có chợ Lùng Khâu Nhin, thứ Sáu là chợ Tà Thày, còn thứ Bảy và Chủ nhật là chợ phiên Pha Long, Mường Khương. Đặc trưng chợ vùng cao là có gì bán nấy, từ những tấm khăn thêu bằng tay, đến hàng nông phẩm, rau quả... Mường Khương nổi tiếng với món gạo Séng Cù. Séng là thơm, Cù là gạo, món gạo dẻo thơm này của Mường Khương thường được trồng ở những chân ruộng có độ cao trên 800m so với mặt nước biển. Ngoài ra, Tương Ớt Mường Khương và Lạp xường Tày cũng là những đặc sản đã được Mường Khương đăng ký bản quyền thương hiệu... Cái hay của những phiên chợ vùng cao nơi đây là mỗi phiên chợ trở thành dịp gặp gỡ, giao lưu của người dân chứ chưa bị biến thành nơi buôn bán hàng rong hay thương mại hóa.

Điểm thú vị nhất của tour du lịch khám phá Cao Cơn chính là những chuyến đi bằng đủ thứ phương tiện. Lắc lư theo tàu hỏa lên Lào Cai, đi ôtô vào Mường Khương rồi lại cuốc bộ thăm các bản làng, phiên chợ... Ngoài ra, từ chợ Cốc Ly, du khách có thể xuôi thuyền bè theo dòng sông Chảy về Bảo Nhai - Bắc Hà. Thả bè lênh đênh trên sông nước chừng khoảng 30 phút là đến động Cô Tiên, sau đó tiếp tục lên thuyền xuôi dòng sông Chảy ngắm các hang động ven đôi bờ. Nếu thích khám phá những lễ hội độc đáo của miền sơn cước, tháng 2 ở Mường Khương có Lễ cúng rừng, tháng 3 có Hội chọi bò...