Lật ngược thế cờ

Syria ở thế ra điều kiện

Phát biểu trước hàng chục nhà ngoại giao Syria ở Thủ đô Damascus hôm 23.8, Tổng thống Assad đã tuyên bố một cách đầy thách thức, rằng sẽ chỉ chấp nhận hợp tác an ninh với phương Tây cũng như cho phép mở lại đại sứ quán ở Syria với điều kiện những nước này phải cắt đứt hoàn toàn quan hệ với các phe nhóm đối lập và nổi dậy. Nhà lãnh đạo Syria nhấn mạnh: “Sẽ không có sự hợp tác về an ninh hay mở lại đại sứ quán hoặc thậm chí là vai trò nhất định nào đó cho một số nước muốn đóng một vai trò trong việc kết thúc cuộc chiến ở Syria trước khi họ công khai và dứt khoát cắt đứt quan hệ với chủ nghĩa khủng bố”. Phát biểu trên của ông Assad đánh dấu lần đầu tiên Syria ở thế “ra điều kiện” sau 7 năm nội chiến và đối mặt với sức ép từ bỏ quyền lực.

Cũng trong bài phát biểu nói trên, ông Assad đã ca ngợi các đồng minh Nga, Iran, Trung Quốc và nhóm Hezbollah ở Lebanon về việc đã giúp đỡ, hậu thuẫn chính quyền của ông trong cuộc xung đột kéo dài gần 7 năm qua; đồng thời thẳng thừng tuyên bố đất nước ông sẽ hướng sang phương Đông khi muốn thiết lập các mối quan hệ về văn hóa, kinh tế và chính trị. “Sự hỗ trợ trực tiếp của những người bạn, cả về chính trị, kinh tế và quân sự, đã giúp cho bước tiến của chúng tôi trên chiến trường thêm mạnh mẽ và tổn thất bởi cuộc chiến giảm đi. Vì thế, họ là đối tác của chúng tôi trong những thành tựu trên con đường xóa sổ chủ nghĩa khủng bố”, ông Assad phát biểu. Tổng thống Assad cho biết, Syria bắt đầu hướng tới các dự án tái thiết và sẽ ưu tiên cho đồng minh, cụ thể là Nga, Trung Quốc, Iran.

Đòn bẩy trên chiến trường

Những phát biểu đầy thách thức trên được đưa ra trong bối cảnh quân đội trung thành với Tổng thống Assad và các lực lượng đồng minh đang giành lợi thế trên khắp đất nước Syria dưới sự hậu thuẫn mạnh mẽ của không quân Nga.

Cuối tuần trước, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, nhóm đối lập có vũ trang cuối cùng ở Đông Ghouta đã chấp nhận các điều khoản của thỏa thuận hòa bình sau đàm phán thành công với ủy ban hòa giải của Nga. Ngoài việc từng là nhóm chiến đấu tích cực ở chiến trường Đông Ghouta, nhóm Faylaq Al-Rahman nằm dưới trướng của Quân đội Syria Tự do cũng là nhóm nổi dậy chính ở Jobar - khu vực thuộc thủ đô Damascus. Việc nhóm này bắt tay với quân đội Syria được xem là thắng lợi ngoại giao lớn, giúp đem lại hòa bình cho khu vực quan trọng hàng đầu ở Syria.

Trước đó, lực lượng chiến binh IS ở chiến trường Qalamoun, biên giới Lebanon giáp với Syria, đã đầu hàng sau khi quân đội Lebanon phát động chiến dịch đánh bại IS ở khu vực này. Tiếp tục đà chiến thắng, quân đội Syria dưới sự hậu thuẫn của lực lượng không quân Nga hôm 20.8 cũng đã quét sạch chiến binh khủng bố IS ra khỏi điểm nóng ở tỉnh Homs - thành phố As-Sukhnah. Thượng tướng Sergei Rudskoy, chỉ huy trưởng Cục Tác chiến, Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga cho biết, trong 5 ngày qua, không quân nước này đã thực hiện 316 đợt xuất kích, nhằm vào 819 mục tiêu của IS tại Syria. Như vậy, chỉ tính riêng trong tháng 8, không quân Nga đã xuất kích 990 lần, tổng cộng 2.518 cuộc tấn công đã được tiến hành nhằm vào các trung tâm chỉ huy, căn cứ, kho vũ khí, trại tập trung của nhóm khủng bố.

Phương Tây thay đổi mục tiêu

Đến thời điểm hiện tại, phương Tây rõ ràng đang ở thế yếu trong cuộc so găng tại Syria khi mà phe đối lập được phương Tây hậu thuẫn liên tục thất bại trên chiến trường. Trong bối cảnh đó, thái độ của các nước phương Tây và một số nước Ảrập đang có chuyển biến quan trọng: Sự ra đi của Tổng thống Bashar al-Assad không còn là điều kiện tiên quyết cho bất cứ giải pháp nào của cuộc khủng hoảng Syria.

Pháp trước đây là một trong những nước đi đầu đòi Tổng thống Assad phải từ chức, vậy nhưng tại Hội nghị cấp cao G20 ở Hamburg đầu tháng 7 vừa qua, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố: “Không thể giải quyết được vấn đề Syria nếu cứ khăng khăng gắn giải pháp với điều kiện Tổng thống Bashar al-Assad phải ra đi. Việc đòi lãnh đạo nước này, nước khác phải từ bỏ chức vụ của mình là điều không thể chấp nhận được. Chúng ta đã làm điều này ở Iraq và Libya. Ông Bashar al-Assad không phải là kẻ thù của Pháp”. Bản thân Phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer mới đây cũng tuyên bố: “Mỹ cần phải chấp nhận một thực tế với chính quyền của Tổng thống Assad”.

 Việc phương Tây, Ảrập Xêút và Qatar thay đổi quan điểm đối với tương lai của Tổng thống Assad đang mở ra cách tiếp cận mới cho các cuộc đàm phán hòa bình Syria sắp tới tại Geneva. Bởi trong bối cảnh Syria bước vào công cuộc tái thiết, chắc chắn phương Tây sẽ không muốn đứng ngoài.