Lào Cai biến di sản thành tài sản

Với phương châm lấy văn hóa dân tộc là nền tảng và kim chỉ nam cho việc tạo ra các thế mạnh, các sản phẩm du lịch, đồng thời gắn việc khai thác du lịch với bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số để thu hút khách du lịch, từ năm 2005, Lào Cai đã triển khai đề án phát triển du lịch cộng đồng tại một số làng như xã Bản Hồ (tiêu điểm là thôn Bản Dền), xã San Sả Hồ (Cát Cát), huyện Sa Pa. Tại đây, bên cạnh dịch vụ nhà nghỉ (homestay) tại bản, người dân còn phát triển các dịch vụ khác như: nấu ăn cho khách, bán đồ uống, hướng dẫn khách, mang vác đồ, xe ôm, biểu diễn ca múa dân tộc, bán đồ lưu niệm... Từ khi du lịch cộng đồng phát triển ở hai xã trên, đời sống người dân được nâng lên đáng kể, người dân ý thức được tầm quan trọng của vốn di sản văn hóa bản địa trong tiến trình phát triển du lịch tại bản làng. Chương trình Biến di sản thành tài sản hay nói cách khác là khai thác các giá trị văn hóa, di tích, di sản thành sản phẩm du lịch, đã đạt được thành công và hiệu quả nhất định. Nhiều điểm du lịch cộng đồng mới được xây dựng đã có hiệu quả cao như ở Tả Van Chư (Bắc Hà), Cát Cát (Sa Pa), Cao Sơn (Mường Khương).

Khách du lịch tham gia các trò chơi dân gian tại Sapa	Nguồn: sapalaocai

Thông qua việc bảo tồn, khai thác, phát triển văn hóa dân tộc đã tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù. Tại Sa Pa, mỗi bản làng, mỗi dân tộc đều khai thác bản sắc văn hóa riêng để phát triển du lịch. Dân tộc Dao Đỏ (xã Tả Phìn) khai thác vốn tri thức dân gian để chữa bệnh và đã phát triển thành thương hiệu tắm lá thuốc dân tộc Dao Đỏ - Tả Phìn; hay khai thác văn hóa vật chất trên trang phục của mình tạo thành sản phẩm thủ công thêu tay độc đáo. Người Dân tộc Tày (xã Bản Hồ) biết khai thác văn hóa vật chất nhà cửa với kiến trúc nhà sàn phát triển thành dịch vụ nhà nghỉ tiêu biểu của dân tộc Tày; phục dựng nhiều tiết mục văn hóa văn nghệ phục vụ du khách và lưu diễn trong và ngoài nước. Một số hộ như gia đình ông Đào A Son, bản Dền còn phát triển thêm dịch vụ du khách trực tiếp câu cá tại ao cá của gia đình và tự vào bếp chế biến món ăn.

Tiếp đó, các đơn vị lữ hành tổ chức tuyến, điểm du lịch cộng đồng tạo ra các sản phẩm như tuyến đi bộ hấp dẫn ở Sa Pa (Trekking tours) với 8 điểm và 12 tuyến du lịch cộng đồng; du lịch chợ văn hóa dân tộc, du lịch ruộng bậc thang với các tour thăm quan ruộng bậc thang hoặc tour cho du khách tham gia trải nghiệm hoạt động nông nghiệp trên các thửa ruộng bậc thang... Sản phẩm du lịch làng nghề tại Sa Pa và Bắc Hà có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch như sản phẩm thêu, dệt thổ cẩm, chạm khắc bạc, mây tre đan, rèn đúc, nấu rượu... được nhiều du khách tìm đến chiêm ngưỡng, thưởng ngoạn.

Thực tế cho thấy, hơn 70% du khách quốc tế đến Lào Cai (đặc biệt là Sa Pa) có nhu cầu đi du lịch xuống các bản, làng đồng bào dân tộc thiểu số. Từ khi áp dụng chương trình Biến di sản thành tài sản để phát triển du lịch, các điểm du lịch cộng đồng đã thu hút khá đông khách. Tổng số khách du lịch đến Lào Cai năm 2010 tăng gấp 1,7 lần so với năm 2005.

“Mỗi cộng đồng, mỗi làng bản đều có bản sắc văn hóa dân tộc, đều có đặc sản, cái chính là chúng ta phải đánh thức chúng để trở thành hàng hóa, xóa đói giảm nghèo” - ông Sơn khẳng định.