Làng Khoai thành làng tỷ phú và… làng rác

      Làng của tỷ phú chân đất
      Làng Khoai là tên thường ngày mà người dân ở Văn Lâm thường hay gọi, nhưng tên đầy đủ là làng Minh Khai, Như Quỳnh, Văn Lâm, Hưng Yên. Giải thích về từ làng Khoai, có nhiều cách khác nhau, nhưng nhiều nhất là xuất phát từ sự trồng khoai, từ sự nghèo khó ăn khoai trừ bữa trước đây của dân làng. Nay làng Khoai đã thay da đổi thịt, không còn ăn khoai trừ bữa, đời sống đổi thay và nổi lên những tỷ phú chân đất nhờ thu mua, chế biến phế liệu, tái chế, sản xuất các sản phẩm từ nhựa phế liệu. 
      Mọi việc bắt đầu từ năm 1994, khi ông Quý, một người dân của làng lặn lội vào TP.HCM học hỏi và mang về làng mấy chiếc máy tái chế nhựa. Máy chạy xình xịch suốt ngày, cho ra những phẩm là những vật dụng quen thuộc trong nhà như bàn, ghế, rổ, rế, cốc uống nước, các loại chai, lọ… bằng nhựa. Ông Quý giờ đây là chủ một doanh nghiệp sản xuất nhựa lớn và cũng là tỷ phú đầu tiên của làng. Sau sự thành công của ông Quý, nhiều gia đình, đặc biệt là giới trẻ bắt đầu lao vào thương trường, đầu tư mua các loại máy móc về sản xuất. Theo thống kê của huyện Văn Lâm, hiện nay 90% số hộ trong làng Khoai tham gia thu gom nhựa và gần 50% số hộ có máy tái chế với hơn 500 dàn máy. Bây giờ, hàng của làng Khoai không chỉ có bàn ghế nhựa… mà còn có các sản phẩm túi siêu thị, túi đựng cây giống, các loại màng ni-lon, dây ni-lon... Hiện tại, doanh thu hơn 25 tỷ đồng mỗi năm, làng Khoai trở thành làng tỷ phú ở Như Quỳnh. 
      Những gì mà dân làng Khoai đạt được hôm nay là cả quá trình dài phấn đấu, mà người dân thường nói với nhau rằng, đó là quá trình “đổ mồ hôi, sôi nước mắt”. Bên cạnh đó, một thực trạng khác mà làng Khoai đang phải đối mặt đó là ô nhiễm môi trường, đe dọa sức khỏe, đời sống của người dân làng Khoai. 
      Đối mặt với nạn ô nhiễm môi trường
      Để có nguyên liệu cho các nhà máy này hoạt động, dân làng Khoai phải đổ đi các tỉnh như HN, Hải Phòng, Bắc Giang, Hải Dương, Bắc Ninh… để mua các loại nhựa phế thải, túi ni-lon về. Đó là những loại rác đổ về làng Khoai. Mỗi ngày có hàng trăm tấn nhựa phế liệu được đưa về làng Khoai bằng những chiếc xe tải loại lớn. Đến thị trấn Như Quỳnh đã phảng phất những mùi khét do khói bốc ra từ những lò, những cơ sở sản xuất và tái chế đồ nhựa. Các cơ sở như Tiến Đạt, Thuân Phương, Tuấn Dương, Huy Hoàng... đã trở thành những thương hiệu có tiếng, nhưng cũng gắn với những đống rác thải chất lên ngày càng nhiều trong làng. Từ con kênh ngoài đầu làng, đi vào ngõ nhỏ, cuối chợ đầu chợ, chỗ nào có khoảng trống là người ta đổ rác. 
      Trao đổi với chúng tôi, ông Đinh Văn Hoát, trưởng làng Khoai cho biết, làng Khoai đã có nhiều “đại gia” là những tỷ phú trẻ giàu lên từ thu gom, chế biến nhựa phế liệu. Trước đây chế biến chủ yếu là thủ công, sản xuất những vật dụng đơn giản phục vụ đời sống hàng ngày. Còn nay các hộ nhập cả thiết bị cao cấp để sản xuất những mặt hàng cao cấp, phục vụ cho các nhà máy bao gói sản phẩm. Các hộ sản xuất nhỏ lẻ trong làng hầu như chưa có cơ sở sản xuất nào có một cái xưởng cho đúng nghĩa. Hầu hết người dân làm nghề chế biến rác thải ở đây đều dựng xưởng ngay trên sân nhà, không có biện pháp xử lý môi trường. 
      Ô nhiễm ở làng Khoai đã đến lúc báo động khi vừa qua, cơ quan y tế của tỉnh đã thống kê được rằng hơn 40% dân bị mắc bệnh về đường hô hấp, hơn 30% bị giảm thính lực, thị lực. Tất cả các ao, kênh, chuôm trong làng đều ô nhiễm. Nguồn nước ăn của dân làng bị ô nhiễm khá nghiêm trọng. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, làng Khoai sẽ trở thành làng của ô nhiễm và bệnh tật.

Nguyên Phương