Luật sư Nguyễn Hoàng Thịnh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội tư vấn như sau:
Lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường có vi phạm pháp luật không?
Khoản 1, Điều 36, Luật Giao thông đường bộ quy định:
"Lòng lề đường và hè phố chỉ được sử dụng cho mục đích giao thông."
Đồng thời theo khoản 2, Điều 35, Luật Giao thông đường bộ:
…
"2. Không được thực hiện các hành vi sau đây:
a) Họp chợ, mua, bán hàng hóa trên đường bộ;
b) Tụ tập đông người trái phép trên đường bộ;
c) Thả rông súc vật trên đường bộ;
d) Phơi thóc, lúa, rơm rạ, nông sản hoặc để vật khác trên đường bộ;
đ) Đặt biển quảng cáo trên đất của đường bộ;
e) Lắp đặt biển hiệu, biển quảng cáo hoặc thiết bị khác làm giảm sự chú ý, gây nhầm lẫn nội dung biển báo hiệu hoặc gây cản trở người tham gia giao thông;
g) Che khuất biển báo hiệu, đèn tín hiệu giao thông;
h) Sử dụng bàn trượt, pa-tanh, các thiết bị tương tự trên phần đường xe chạy;
i) Hành vi khác gây cản trở giao thông."
Như vậy, đối với hành vi buôn bán vỉa hè, khai thác lòng đường vào những mục đích cá nhân, gây ảnh hưởng và cản trở đến người giao thông hay các hoạt động bình thường khác thì bị coi là hành vi lấn chiếm. Lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường là vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.
Mức xử phạt đối với hành vi buôn bán lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ khoản 1, Điều 12, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định:
1. Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với cá nhân, từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Bán hàng rong hoặc bán hàng hóa nhỏ lẻ khác trên lòng đường đô thị, trên vỉa hè các tuyến phố có quy định cấm bán hàng, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 2, điểm b,, khoản 5, điểm e, khoản 6 Điều này;
Đồng thời tại khoản 5, Điều 12, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định:
"5. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với cá nhân, từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Dựng rạp, lều quán, cổng ra vào, tường rào các loại, công trình khác trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 6, điểm b, khoản 8, điểm a, khoản 9 Điều này;
b) Sử dụng trái phép lòng đường đô thị, hè phố để: Họp chợ; kinh doanh dịch vụ ăn uống; bày, bán hàng hóa; sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị; rửa xe; đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo; xây, đặt bục bệ; làm mái che hoặc thực hiện các hoạt động khác gây cản trở giao thông, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm d, điểm đ, điểm e, điểm g khoản 6; khoản 7; điểm a, khoản 8 Điều này;
c) Chiếm dụng lòng đường đô thị hoặc hè phố dưới 05 m2 làm nơi trông, giữ xe;
d) Chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề đường của đường ngoài đô thị dưới 20 m2 làm nơi trông, giữ xe.".
Như vậy, đối với hành vi buôn bán lấn chiếm vỉa hè có thể bị phạt tiền từ 1 trăm nghìn đồng đến 2 trăm nghìn đồng đối với cá nhân; từ 2 trăm nghìn đồng đến 4 trăm nghìn đồng đối với tổ chức.
Đối với hành vi lấn sử dụng trái phép lòng đường đô thị, hè phố để: Họp chợ; kinh doanh dịch vụ ăn uống; bày, bán hàng hóa; sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị; rửa xe; đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo; xây, đặt bục bệ; làm mái che hoặc thực hiện các hoạt động khác gây cản trở giao thông chiếm lòng lề đường có thể bị phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 3 triệu đồng đối với cá nhân, từ 4 triệu đồng đến 6 triệu đồng đối với tổ chức.
Thẩm quyền xử lý hành vi lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường?
Điều 74, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP được bổ sung bởi điểm d, khoản 26, Điều 2, Nghị định số 123/2021/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:
- Cảnh sát giao thông trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao có thẩm quyền xử phạt đối với các hành vi các hành vi lấn chiếm lòng lề đường trừ điểm a, khoản 5, điểm b, khoản 8 và khoản 9, Điều 12, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.
- Cảnh sát trật tự, Cảnh sát phản ứng nhanh, Cảnh sát cơ động, Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao có thẩm quyền xử phạt đối với các hành vi lấn chiếm lòng lề đường trừ điểm a, khoản 5, điểm đ, khoản 6, Điều 12, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.
- Trưởng Công an cấp xã trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao có thẩm quyền xử phạt đối với các hành vi bán hàng rong hoặc bán hàng hóa nhỏ lẻ khác trên lòng đường đô thị, trên vỉa hè các tuyến phố có quy định cấm bán hàng và họp chợ.
- Thanh tra giao thông vận tải, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đường bộ.
- Thanh tra chuyên ngành bảo vệ môi trường, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành bảo vệ môi trường có thẩm quyền xử phạt đối với các hành vi xả nước, đổ rác ra đường bộ không đúng quy định; đổ, để trái phép vật liệu, chất phế thải trong phạm vi đất dành cho đường bộ.
