Làm rõ tiêu chí nhận dạng tài sản công

Theo Tờ trình của Chính phủ, qua 7 năm thực hiện, Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước năm 2008 đã góp phần giúp quy mô tài sản phục vụ hoạt động quản lý nhà nước, y tế, giáo dục, văn hóa - thể thao và các hoạt động sự nghiệp khác đã tăng lên đáng kể. Hiệu quả sử dụng tài sản Nhà nước được nâng lên và dần trở thành nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, Tờ trình nêu rõ, cơ chế quản lý tài sản Nhà nước còn phân tán, được điều chỉnh bởi nhiều luật khác nhau. Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước hiện hành mới chỉ điều chỉnh đối với một bộ phận tài sản Nhà nước tại cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị - xã hội, chưa điều chỉnh đối với nhiều loại tài sản khác. Trong khi đó, do quản lý phân tán nên hiện chưa nắm được tổng thể về tài sản Nhà nước, công tác hạch toán chưa thực hiện đầy đủ, thống nhất, chưa gắn quản lý về giá trị với quản lý về hiện vật. 

Bên cạnh đó, Tờ trình dự án Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước (sửa đổi) cũng nêu rõ, Hiến pháp năm 2013 đã quy định, đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên khác, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa, vùng trời và các tài sản khác do Nhà nước chủ sở hữu và thống nhất quản lý theo quy định của pháp luật. Tiếp đó, Điều 197 của Bộ luật Dân sự năm 2015 đã xác định cụ thể về các loại tài sản công dựa trên quy định của Hiến pháp. Nói cách khác, khái niệm tài sản công đã được Hiến pháp, bộ luật gốc đưa ra để thay thế cho khái niệm tài sản thuộc hình thức sở hữu của Nhà nước được các bản Hiến pháp, Bộ luật Dân sự trước quy định. Do đó, để phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục tồn tại, hạn chế hiện hành trong quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, cũng như để cụ thể hóa Hiến pháp, Chính phủ trình ra QH dự án Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước (sửa đổi).

Các đại biểu tham dự hội thảo nhất trí với việc sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước hiện hành, vì tài sản Nhà nước và đầu tư Nhà nước có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình phát triển của đất nước, nên việc quản lý, sử dụng loại hình tài sản này hiệu quả là việc cần làm và phải làm cho được. Đồng thời, tán thành với việc đổi tên dự án luật thành dự án Luật Quản lý, sử dụng tài sản công để phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013, Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, quy định về giải thích khái niệm tài sản công còn rối rắm, dễ gây lúng túng trong nhận thức và tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau trong thực tế - điều tối kỵ đối với văn phong pháp luật. Vì vậy, cần đưa ra giải thích về tài sản công theo hướng làm rõ những tiêu chí để nhận dạng loại hình tài sản này về sở hữu và tính chất của nó. Đối với phân loại tài sản công, một số ý kiến đề nghị, cần phân loại dựa theo tiêu chí về tính chất tài sản, không nên vừa phân loại theo tính chất, nguồn hình thành tài sản, vừa phân loại theo chủ thể quản lý, sử dụng như dự thảo luật.

Dự thảo Luật cũng bổ sung một số quy định về cho thuê, kinh doanh tài sản công tại cơ quan Nhà nước. Nhưng nhiều đại biểu đã chỉ ra thực tế, việc cho phép khai thác tài sản công theo hình thức kinh doanh dịch vụ, cho thuê đã dẫn đến tình trạng lạm dụng, sử dụng tài sản công không đúng mục đích, gây thất thoát tài sản, thậm chí trở thành phương tiện tiếp tay cho tội phạm (sử dụng xe biển xanh để buôn lậu). Do đó, các ý kiến này cho rằng, dự thảo Luật nên quy định theo hướng tài sản công của các cơ quan nhà nước chỉ nên để phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước, chỉ nghiên cứu cho phép khai thác dịch vụ công dùng chung cho các cơ quan nhà nước. Việc kinh doanh, cho thuê tài sản công chỉ nên được áp dụng tại đơn vị có chức năng sản xuất, kinh doanh.