Có trùng lặp với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Quản lý, phát triển đô thị?
Dự án Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 32. Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực Ủy ban Kinh tế, cơ quan chủ trì soạn thảo đã xây dựng báo cáo tiếp thu, giải trình 22/38 nội dung trong dự án Luật. Qua đó, cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát phạm vi đối tượng điều chỉnh bảo đảm phân định rõ phạm vi đối tượng, nội hàm của quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, đồng thời bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa hai quy hoạch này.
Các nội dung của dự thảo Luật về hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn tiếp tục được hoàn thiện về vị trí, vai trò, cấp độ quy hoạch, tiêu chí phân loại quy hoạch; mối quan hệ giữa các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, giữa các quy hoạch này với các quy hoạch khác trong hệ thống quy hoạch quốc gia và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành để bảo đảm sự liên kết, khớp nối, tránh chồng chéo, trùng lặp.
Đánh giá cao sự cầu thị, nghiêm túc của cơ quan chủ trì soạn thảo trong quá trình tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Kinh tế, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế Đinh Ngọc Minh cho rằng, cần rà soát, cân nhắc quy định về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, nên chăng chỉ tập trung quy định về quy hoạch đô thị?
Lý giải cho đề nghị này, Ủy viên chuyên trách Đinh Ngọc Minh nêu rõ, quy hoạch nông thôn điều chỉnh liên tục, chương trình nông thôn mới năm nào cũng điều chỉnh, vì quy hoạch chưa thật sự “trúng” với khả năng phát triển của nhiều vùng nông thôn. “Trong quy hoạch ở nông thôn thì chỉ quy hoạch hạ tầng giao thông có thể quy định “cứng” được. Thực tế, ngay quy hoạch thủy lợi cũng không thể quy định “cứng” trước tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu hiện nay”, đại biểu Đinh Ngọc Minh nói.
Tán thành với quan điểm này, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế Bùi Thị Quỳnh Thơ cho rằng, cần rà soát, nghiên cứu hoàn chỉnh các quy định về quy hoạch nông thôn tại dự thảo luật. Bởi lẽ, các quy định tại Mục 3 của dự thảo luật về lập quy hoạch nông thôn (gồm nhiệm vụ quy hoạch nông thôn, quy hoạch cấp huyện và quy hoạch cấp xã) đều không có điểm mới hay cụ thể hơn để làm quy hoạch dù là những nội dung trọng tâm trong quy hoạch nông thôn.
Bên cạnh đó, theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Nguyễn Mạnh Hùng, khi đối chiếu với đề nghị xây dựng dự án Luật Quản lý, phát triển đô thị sẽ thấy có một số nội dung cần phân định cụ thể hơn với dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn. Đơn cử như, Điều 51 của dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn quy định rất cụ thể về tổ chức quản lý không gian, kiến trúc cảnh quan và công viên cây xanh, mặt nước. Trong đề cương chi tiết của dự án Luật Quản lý, phát triển đô thị, thì đây cũng là một nội dung được quy định khá chi tiết. Do vậy, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị, cần tiếp tục rà soát giữa hai dự thảo Luật để minh bạch, rành mạch hóa phạm vi điều chỉnh, tránh chồng chéo.
Xác định nội hàm của quy hoạch nông thôn
Trong Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng, nội dung quy hoạch nông thôn tại dự thảo Luật không bao hàm toàn bộ không gian nông thôn cũng như không bao hàm nội dung phân bổ không gian tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật đối với khu vực sản xuất nông nghiệp (như hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Thủy lợi năm 2017), tổ chức không gian đối với khu vực rừng, núi, đất chưa sử dụng…, nhất là tại các huyện, xã có khu dân cư nông thôn xen lẫn với khu vực sản xuất, khu vực dịch vụ hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Do vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, cần xác định rõ nội hàm “quy hoạch nông thôn” trong dự thảo Luật để thống nhất cách hiểu về phạm vi điều chỉnh của Luật.
Giải trình về nội dung này, Bộ Xây dựng nêu rõ, Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn điều chỉnh về hoạt động quy hoạch trên địa bàn với sự gắn kết phát triển của đô thị và nông thôn; các đối tượng không gian lập quy hoạch được xác định theo quy định tại Điều 5 của dự thảo luật.
Nội hàm, nội dung của quy hoạch đô thị và nông thôn (trong đó gồm quy hoạch nông thôn) cũng đã được quy định tại dự thảo luật. Theo đó, nội dung quy hoạch nông thôn tập trung vào quy hoạch cho mục tiêu xây dựng, tổ chức phân bố dân cư nông thôn nhưng trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá và lựa chọn không gian, đất đai trên toàn bộ phạm vi, ranh giới lập quy hoạch; các nội dung thuộc các ngành, lĩnh vực khác (nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi…) được kế thừa, cập nhật từ các quy hoạch chuyên ngành theo quy định pháp luật chuyên ngành vào quy hoạch nông thôn (nếu cần) để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống quy hoạch.
Giải trình các ý kiến tại Phiên họp thứ 14 của Ủy ban Kinh tế, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn là cơ sở để hình thành công cụ lập quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn. Luật Quy hoạch năm 2017 đã quy định rất rõ nội dung quy hoạch đô thị và nông thôn thực hiện theo pháp luật về quy hoạch đô thị và pháp luật về xây dựng. “Luật Quy hoạch đã phân vai cụ thể cho dự thảo luật nên nếu không có Luật này sẽ không có cơ sở, công cụ để xây dựng quy hoạch đô thị và nông thôn”, Bộ trưởng nói.
Mặt khác, theo Bộ trưởng, cần đưa quy hoạch nông thôn vào điều chỉnh tại dự thảo luật này vì đô thị và nông thôn không tách rời, trong các đô thị ở nước ta đều có một phần nông thôn. Bên cạnh đó, đô thị hóa nông thôn là quá trình tất yếu nên quy hoạch nông thôn cũng là để kiểm soát quá trình đô thị hóa.
Liên quan đến vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật; phân định rõ phạm vi, đối tượng của quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, xác định rõ nội hàm để bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa hai quy hoạch. Đồng thời, tiếp tục rà soát các khái niệm, giải thích từ ngữ bảo đảm đầy đủ, phù hợp, tránh cách hiểu khác nhau khi áp dụng. Đặc biệt, cần phân định rõ phạm vi điều chỉnh với dự thảo Luật Quản lý, phát triển đô thị về tổ chức thực hiện quy hoạch để có điều chỉnh tương ứng, phù hợp với các quy định cụ thể của dự thảo luật.
