Làm mới động lực tăng trưởng cũ, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới

Trong Báo cáo về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội liên quan đến hoạt động chất vấn tại các kỳ họp Quốc hội khóa XV trong lĩnh vực tài chính gửi tới các ĐBQH trước thềm phiên chất vấn, Bộ Tài chính đã báo cáo cụ thể việc thực hiện nhiệm vụ tại Nghị quyết số 109/2023/QH15 (về việc thực hiện một số Nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV và từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến hết Kỳ họp thứ Tư về giám sát chuyên đề, chất vấn).

Chưa đánh giá rõ hiệu quả triển khai Đề án cơ cấu lại DNNN

Về Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN), tính đến tháng 3/2025, mới có 122 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại, đạt 18% tổng số doanh nghiệp phải phê duyệt, trong đó Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 9/9 đơn vị (đạt 100%); cơ quan đại diện chủ sở hữu phê duyệt 113/667 đơn vị (đạt 17%).

“Do còn nhiều DNNN chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án hoặc mới được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại giai đoạn 2021 - 2025 trong cuối năm 2023 và năm 2024 nên chưa thực sự đánh giá được rõ về hiệu quả việc triển khai thực hiện Đề án cơ cấu lại”, Báo cáo cho biết.

Tuy nhiên, theo tổng hợp của Bộ Tài chính, về cơ bản các doanh nghiệp DNNN đều hoạt động có lãi... (89% tổng số DNNN hoạt động hiệu quả, có lãi trong năm 2023) .

Đáng chú ý, còn các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các địa phương chưa hoàn thành nhiệm vụ rà soát, phê duyệt Đề án cơ cấu lại của các DNNN trực thuộc theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại các điểm b, c, d khoản 5 Điều 1 Quyết định số 360/QĐ-TTg.

Nguyên nhân được xác định do: quy trình xin ý kiến các Bộ, cơ quan liên quan mất nhiều thời gian; việc xây dựng, phê duyệt quy hoạch phát triển ngành còn chậm ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thiện, phê duyệt Chiến lược tổng thể đầu tư phát triển của các doanh nghiệp.

Còn có cách hiểu chưa thống nhất về việc rà soát, xây dựng, phê duyệt Đề án cơ cấu lại cho từng DNNN nên có một số cơ quan, đơn vị không rà soát, xây dựng, phê duyệt Đề án và cho rằng DNNN trực thuộc mình quản lý không thuộc đối tượng phải xây dựng, phê duyệt Đề án hoặc chỉ rà soát danh mục doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn.

Đối với một số doanh nghiệp thuộc diện phải chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC (hoặc không đủ điều kiện nhưng Cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước đề xuất chuyển giao về SCIC) thì Cơ quan đại diện chủ sở hữu chưa xây dựng, phê duyệt Đề án cơ cấu lại mà chỉ báo cáo các cấp có thẩm quyền về việc chuyển giao như trường hợp các doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương. Một số đơn vị có nhiều doanh nghiệp phải phê duyệt đề án cơ cấu lại nhưng tiến độ triển khai thực hiện rất chậm.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện phê duyệt Đề án cơ cấu lại các DNNN còn lại theo Quyết định số 360/QĐ-TTg. Đồng thời, Bộ sẽ chủ động xử lý vướng mắc, phối hợp với các bộ, ngành tham mưu giải pháp kịp thời cho Chính phủ; đẩy mạnh giám sát tiến độ các dự án đầu tư, sắp xếp lại doanh nghiệp bảo đảm hiệu quả, tránh thất thoát vốn nhà nước.

Khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vốn vay nước ngoài

Báo cáo của Bộ Tài chính cũng cho biết, công tác quản lý nợ công tiếp tục được thực hiện chủ động, chặt chẽ, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu huy động vốn cho đầu tư phát triển, đồng thời bảo đảm các chỉ tiêu nợ đến cuối các năm 2023, 2024 trong giới hạn trần và ngưỡng cảnh báo an toàn đã được Quốc hội phê duyệt, tăng tính chủ động ứng phó với những rủi ro phát sinh từ nguyên nhân bên ngoài và trong nội tại nền kinh tế.

Cơ cấu nợ Chính phủ đến cuối năm 2024 tiếp tục được cải thiện theo hướng tích cực. Dư nợ trong nước tăng lên; nợ nước ngoài giảm dần. Trong đó, danh mục nợ nước ngoài chủ yếu là các khoản vay ODA, vay ưu đãi đã ký có kỳ hạn dài, lãi suất ưu đãi, phù hợp với chủ trương huy động nguồn lực cho phát triển. Nợ được Chính phủ bảo lãnh tiếp tục được quản lý chặt chẽ, tỷ trọng giảm, từ mức 3,8% GDP năm 2021 xuống mức khoảng 2,2% GDP năm 2024.

Cơ cấu chủ nợ của danh mục nợ Chính phủ ngày càng đa dạng. Tiếp tục tăng cường vai trò của các nhà đầu tư dài hạn trên thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) và giảm dần tỷ trọng nắm giữ TPCP của các ngân hàng thương mại.

Công tác phát hành TPCP đã bám sát chủ trương tiếp tục cơ cấu lại nợ công theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm áp lực trả nợ ngắn hạn và chi phí vay vốn nêu tại Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 9/11/2016 của Bộ Chính trị. Lãi suất phát hành bình quân năm 2024 ước khoảng 2,52%/năm, được điều hành linh hoạt, phù hợp với diễn biến của thị trường trong nước và hài hòa với chính sách tiền tệ.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan, địa phương tập trung phân bổ kế hoạch đầu tư năm 2025 vốn ODA và vốn vay nước ngoài đúng thời hạn, ưu tiên dự án trọng điểm, thúc đẩy tiến độ giải ngân, khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA và vốn vay nước ngoài, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tránh lãng phí.

Chủ động điều hành phát hành trái phiếu Chính phủ theo nhu cầu thị trường và kiểm soát rủi ro danh mục nợ phù hợp với thông lệ quốc tế. Tăng cường kiểm soát bội chi ngân sách, nghĩa vụ trả nợ và nợ nước ngoài tự vay tự trả của doanh nghiệp. Bảo đảm bố trí nguồn trả nợ đầy đủ, đúng hạn và từng bước giảm gánh nặng nợ công. Đẩy mạnh tiếp xúc với nhà đầu tư quốc tế, cải thiện hệ số tín nhiệm quốc gia.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến ĐBQH về việc tổ chức chất vấn tại Kỳ họp thứ Chín, các đại biểu kỳ vọng, Bộ trưởng sẽ có những giải pháp cụ thể, hữu hiệu về công tác tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng, làm mới động lực tăng trưởng cũ, xác lập, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới.

Đồng thời, có giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI); cơ chế, chính sách thúc đẩy, thu hút đầu tư, phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế.