Kỳ vọng trong năm 2025, Việt Nam sẽ có thế hệ “kỹ sư 57” đầu tiên

Ngày 7.5, tại Hà Nội, Tập đoàn FPT phối hợp các bộ ban ngành, đơn vị tổ chức Diễn đàn Phát triển xung lực mới cho quốc gia & Lễ ra mắt liên minh nhân lực chiến lược thực thi Nghị quyết 57-NQ/TW. Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra Tọa đàm về phát triển nhân lực chiến lược và thực thi Nghị quyết 57-NQ/TW.

Tọa đàm xoay quanh các giải pháp và chiến lược xây dựng đội ngũ nhân lực đủ năng lực, sẵn sàng đóng góp vào công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Các diễn giả khẳng định rằng, ứng dụng khoa học công nghệ, AI không chỉ là một xu hướng, mà là một cuộc cách mạng, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục.

Để bắt kịp xu hướng này, Việt Nam cần chuẩn bị một đội ngũ nhân lực có đủ năng lực thực hiện các nhiệm vụ quan trọng của đất nước trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ. Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức cần nhận thức rõ vai trò của mình trong việc xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Nếu “chậm chân” sẽ bị thay thế

Chia sẻ tại Tọa đàm, TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT cho rằng, trước bối cảnh khoa học công nghệ thay đổi nhanh chóng, giáo dục không thể tiếp tục vận hành theo cách của 3 đến 5 năm trước.

Sự "xâm nhập" mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo vào hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội đã dẫn tới thay đổi căn bản về cách học, nội dung học và mục tiêu học. Ông Tùng nhìn nhận, phải đặt lại câu hỏi: Nội dung chương trình đào tạo cần thay đổi như thế nào để phù hợp với bối cảnh mới?

“Nếu không có sự đổi mới sâu sắc trong giáo dục, thế hệ trẻ sẽ thiếu hụt nhiều kỹ năng thiết yếu, không thể phát huy được vai trò trong thời đại mới. Khi đó, rõ ràng các tổ chức giáo dục sẽ không hoàn thành sứ mệnh của mình”, TS Lê Trường Tùng nói.

Ông Lê Thanh Tùng, Thành viên Hội đồng quản trị VietinBank đánh giá, Nghị quyết 57-NQ/TW là chủ trương đúng đắn, kịp thời, góp phần tạo động lực mạnh mẽ cho toàn xã hội, đặc biệt trong việc huy động và phát triển nguồn lực phục vụ công cuộc chuyển đổi số.

“Trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, nếu chậm chân, chúng ta không chỉ lạc hậu mà còn có nguy cơ bị thay thế”, ông Lê Thanh Tùng nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Văn Khoa, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT, Nghị quyết 57-NQ/TW là một cuộc cách mạng, mở ra những cơ hội to lớn cho quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và phát triển nhân lực. Để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW, chúng ta đang đối mặt với thách thức lớn về nguồn lực triển khai.

Ông Khoa cho biết, FPT đưa những bài toán lớn của doanh nghiệp và quốc gia vào trường học, giúp học sinh định hình vai trò tương lai như kỹ sư, nhà khoa học, nhà quản trị khoa học công nghệ. Đây là nền tảng căn bản để nuôi dưỡng lực lượng nhân sự chiến lược cho nền kinh tế tri thức.

FPT cũng kêu gọi các doanh nghiệp công nghệ tham gia Liên minh Nhân lực Chiến lược để mở rộng sức mạnh triển khai. Mục tiêu đến 2045, Việt Nam sẽ có đội ngũ nhà quản trị và nhà khoa học tầm cỡ thế giới, góp phần xây dựng quốc gia phát triển dựa trên khoa học và công nghệ.

Cần chân dung nhân lực mới - những “kỹ sư 57”

Trong khuôn khổ Tọa đàm, các diễn giả cùng đồng thuận cần chân dung nhân lực mới - có thể gọi là “kỹ sư 57”.

TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT nhìn nhận, những “kỹ sư 57” cần kiến thức công nghệ, nhưng quan trọng hơn là kỹ năng thực tiễn để tham gia công cuộc chuyển đổi số quốc gia trong các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức - những nơi đang và sẽ chuyển đổi mạnh mẽ trong thời gian tới.

Ông cho biết từ sau Tết đến nay, Trường Đại học FPT đã thành lập một task force chuyên trách để trả lời câu hỏi này. Kết quả là một chương trình đào tạo hoàn chỉnh đã được xây dựng và chính thức triển khai cho sinh viên bắt đầu học. Chương trình không chỉ dành cho sinh viên năm cuối, mà bắt buộc toàn bộ sinh viên Công nghệ thông tin học ngay sau năm nhất, khi đã có kiến thức công nghệ nền tảng để sẵn sàng đi thực tập sớm, tham gia vào các dự án thực tiễn.

“Lực lượng này có thể “nhập cuộc” bất cứ lúc nào, với quy mô hàng chục nghìn người. Đó là mong muốn và cũng là cam kết của Trường Đại học FPT”, ông Tùng nói.

Cụ thể, nội dung đào tạo mở rộng vượt ra ngoài công nghệ thông tin truyền thống, gồm: Quản lý nhà nước và hành chính công: So sánh mô hình cũ và mới; Lý thuyết quản trị doanh nghiệp hiện đại trong bối cảnh chuyển đổi số; Kinh tế và tài chính số: Nắm được nguyên lý và hoạt động thực tế; Trải nghiệm người dân trong hệ sinh thái dịch vụ số. Song song đó là các lĩnh vực công nghệ chuyên sâu như: đổi mới sáng tạo, an ninh mạng, đạo đức số, pháp luật và môi trường số cũng được đưa vào chương trình ở giai đoạn tiếp theo.

Toàn bộ chương trình được thiết kế trên nền tảng số, học tập online qua Coursera, đánh giá tự động. Đặc biệt, AI được sử dụng toàn diện trong thiết kế nội dung, xây dựng câu hỏi, sản xuất video bài giảng, và giảng viên phần lớn là các mô hình AI. Nhờ vậy, tốc độ phát triển chương trình mới có thể nhanh như hiện nay.

“Chúng tôi kỳ vọng đến tháng 8 năm nay sẽ hoàn thành lứa đầu tiên và trong năm 2025, Việt Nam sẽ có thế hệ “kỹ sư 57” đầu tiên, sẵn sàng góp mặt vào hành trình chuyển đổi số quốc gia”, ông Tùng chia sẻ.

Bà Phạm Thị Ngọc Thuỷ, Giám đốc văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đề xuất 3 nhóm “kỹ sư 57” cần được đào tạo và phát triển.

Thứ nhất là kỹ sư khoa học công nghệ chuyên ngành - những người hiểu sâu ngành, như ngân hàng, logistics, sản xuất…. Thứ hai là nhà quản trị và quản lý thông minh, biết ứng dụng dữ liệu và công nghệ để ra quyết định, quản lý hiện đại. Thứ ba là chuyên gia phân tích nghiệp vụ (BA) - kết nối giữa quy trình, dữ liệu và công nghệ, hỗ trợ tái cấu trúc hệ thống vận hành.

“Đây là những lực lượng nòng cốt nếu chúng ta muốn thực thi Nghị quyết 57 một cách thực chất và hiệu quả”, bà Thủy nói.

Ông Nguyễn Văn Khoa, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT cho rằng, “kỹ sư 57” cần có tư duy và hiểu biết về pháp luật.

“Trước đây, trong môi trường doanh nghiệp, chúng ta chỉ làm những gì có lợi và những gì pháp luật yêu cầu. Tuy nhiên, chúng ta cần đào tạo các em chuyên sâu về tư duy pháp lý và chuẩn mực hành chính công. Các em có thể vừa học quốc phòng vừa học về “kỹ sư 57”, ông nói.

Bên cạnh đó, ông Khoa đề cập đến tư duy thiết kế hệ thống. Trước đây, chúng ta tập trung vào người dùng cuối, nhưng giờ đây cần mở rộng tầm nhìn, hướng đến doanh nghiệp, người dân và nhà nước. Kiến thức về tư duy hệ thống cần được đưa vào chương trình giảng dạy.

“Trong lĩnh vực khoa học công nghệ, quy trình, quy chuẩn và nền tảng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Khi xây dựng được tư duy chuẩn hóa ngay từ đầu, chúng ta sẽ đào tạo được các “kỹ sư 57”. Thầy cô có thể xây dựng bộ tiêu chí để từ đó các trường cá nhân hóa phù hợp với học sinh, sinh viên của mình”, ông Khoa nhấn mạnh.

Ông Lê Thanh Tùng, Thành viên Hội đồng Quản trị VietinBank cho rằng, với “kỹ sư 57” trong lĩnh vực ngân hàng, thách thức lớn nhất hiện nay là nhân lực. Lĩnh vực ngân hàng đang rất thiếu nhân sự có năng lực về AI, điện toán đám mây (cloud) và an ninh mạng - những yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi số ngành tài chính - ngân hàng.

Về tư duy quản trị và vận hành, đội ngũ hiện tại còn thiếu kiến thức về các phương pháp hiện đại như Agile và Design Thinking - những tư duy đặc biệt quan trọng trong môi trường đổi mới và chuyển đổi nhanh chóng. Các ngân hàng cũng đang gặp khó khăn trong việc triển khai mô hình ngân hàng số, nhà máy số, nơi đòi hỏi không chỉ hạ tầng công nghệ mà cả năng lực con người phù hợp.

Ông Lê Thanh Tùng đề xuất, theo tinh thần Nghị quyết 57, một cán bộ ngân hàng thế hệ mới - hay còn gọi là “kỹ sư 57” cần hội tụ 3 yếu tố. Về tri thức, phải có kiến thức nền tảng và cập nhật về công nghệ số: tự động hoá, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây; có năng lực ngoại ngữ, để hội nhập và tiếp cận tri thức quốc tế.

Về quản trị, phải biết quản trị bản thân, quản lý đội nhóm, và tiến tới quản trị tổ chức một cách hiện đại, dựa trên dữ liệu và minh bạch. Về năng lực cá nhân, phải có khả năng tự học suốt đời, thích nghi linh hoạt với môi trường biến động, và đặc biệt là tinh thần đổi mới sáng tạo.