Kremlin chuẩn bị sớm cho bầu cử

Đẩy sớm bầu thống đốc và Quốc hội

Nguồn tin thân cận với lãnh đạo văn phòng Điện Kremlin cho biết số lượng các cuộc bầu cử thống đốc tổ chức cùng lúc với cuộc bầu cử Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga vào năm tới có thể tăng lên. Theo kế hoạch, năm 2016 sẽ diễn ra các cuộc bầu cử thống đốc tại 5 khu vực, gồm Cộng hòa Chechnya, các tỉnh Ulyanovsk, Tula và Tver, riêng người đứng đầu Cộng hòa Komi sẽ được bầu sớm sau khi Thống đốc Vyacheslav Gayzer bị cách chức hồi tháng 9 vừa qua. Tuy nhiên, nhiều khả năng Nga sẽ công bố thêm các cuộc bầu cử sớm. Dự đoán sẽ có thêm 3 tỉnh nữa tiến hành bầu cử trong năm 2016, nâng tổng số chiến dịch tranh cử vào cương vị thống đốc lên con số 8 tỉnh, gấp đôi so với dự kiến ban đầu.

Giới chức Nga nhận định việc công bố bầu cử sớm có thể diễn ra tại 3 tỉnh, nơi nhiệm kỳ của các thống đốc sẽ kết thúc vào năm 2017. Nguồn tin giải thích, sự điều chỉnh này nhằm hạn chế các chiến dịch vận động phức tạp vào mùa Thu 2017 để tập trung cho cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 3.2018. Do vậy, rất có thể việc chuyển các cuộc bầu cử sang năm 2016 sẽ diễn ra do các lãnh đạo “có vấn đề” từ chức sớm. Theo kế hoạch ban đầu, năm 2017 sẽ diễn ra 13 cuộc bầu cử thống đốc Nga, trong đó có một số thống đốc bị xem là đang “có vấn đề”.

Cách đây vài tháng, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã phê chuẩn bầu cử Quốc hội trong năm tới sớm hơn 3 tháng so với kế hoạch. Theo đó, cuộc bầu cử Duma Quốc gia lần thứ 7 sẽ diễn ra vào Chủ nhật thứ ba của tháng 9.2016, thay vì tháng 12.2016 như kế hoạch ban đầu. Duma Quốc gia mới sẽ tổ chức phiên họp đầu tiên trong vòng không quá 30 ngày sau bầu cử.

Chủ tịch Duma Quốc gia Sergei Naryshkin cho rằng bầu cử sớm sẽ bảo đảm tính liên tục giữa quá trình thông qua và thực thi ngân sách năm 2017. Dự luật về thay đổi thời gian bầu cử do ông Naryshkin cùng lãnh đạo của đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền, đảng Dân chủ - Tự do và đảng Chỉ một nước Nga khởi xướng. Vì thế, có ý kiến cho rằng động thái này tạo lợi thế không công bằng cho phe ủng hộ Điện Kremlin. Một số quan chức cho rằng sẽ hiệu quả hơn nếu tổ chức bầu cử Quốc hội diễn ra cùng lúc với các cuộc bầu cử hội đồng địa phương và khu vực. Tòa án Hiến pháp Nga cũng đã ra phán quyết rằng việc điều chỉnh bầu cử năm 2016 là phù hợp với luật pháp. Quyết định này được đưa ra sau một tuần điều trần tương tự của Hội đồng Liên bang, tức Thượng viện Nga. Thay đổi trên có nghĩa các cuộc bầu cử khu vực và liên bang sẽ được tổ chức vào cùng một thời điểm nhằm hạn chế sự bất tiện và tối đa hóa lương cử tri đi bầu.

Giảm áp lực cho năm bầu cử Tổng thống

Cách đây 3 năm, khi quay lại hình thức bầu thống đốc trực tiếp, giới phân tích đã cảnh báo về việc có quá nhiều cuộc bầu cử thống đốc trực tiếp trong hai năm 2016 (9 cuộc) và 2017 (22 cuộc). Do vậy, Điện Kremlin đã đề xuất giảm tải chu kỳ bầu cử số lượng lớn các thống đốc nhằm giảm thiểu rủi ro bất ổn trước thềm bầu cử Tổng thống vào năm 2018 và để tránh xung đột trong các tầng lớp. Sau khi bổ nhiệm một lượng lớn thống đốc, các cuộc bầu cử sớm dự kiến còn lại 4 cuộc năm 2016 và 13 cuộc năm 2017, nhưng có thể lại tiếp tục được điều chỉnh.

Theo đánh giá của chuyên gia, sự kết hợp giữa các chiến dịch tranh cử Duma Quốc gia và thống đốc thuận tiện hơn cho chính quyền địa phương. Việc cùng lúc theo đuổi cả bầu cử liên bang lẫn bầu cử địa phương khiến một số ứng cử viên mạnh, có thể cạnh tranh với các ứng cử viên của đảng Nước Nga Thống nhất hay Mặt trận Nhân dân Toàn Nga (ONF) ở khu vực trong các cuộc bầu cử Duma Quốc gia, sẽ vướng bận không thể tham gia bầu cử thống đốc. Các ứng viên đối lập sẽ phải lựa chọn hoặc tham gia cuộc bầu cử thống đốc, hoặc tham gia khu vực bầu cử vào Duma Quốc gia.

Trong cuộc bầu cử địa phương ở Nga hồi giữa tháng 9 vừa qua, đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền đã giành cả 21 ghế thống đốc. Chiến thắng có thể nói là tuyệt đối đã cho thấy quyền lực và tầm ảnh hưởng về mặt chính trị của đảng cầm quyền, cũng như sự yếu thế của các đảng đối lập hay ứng cử viên tự do ở Nga. Đây cũng được xem là “màn diễn tập” cho cuộc bầu cử Duma Quốc gia Nga vào năm tới và tiếp đó là cuộc bầu cử Tổng thống vào năm 2018.