Kim ngạch xuất khẩu không ngừng tăng
EVFTA có hiệu lực từ 1.8.2020, là hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới kết nối Việt Nam với nền kinh tế của 27 nước thành viên EU. Với các cam kết ở rất nhiều lĩnh vực, mức độ cam kết cao hơn hầu hết các FTA Việt Nam đã ký kết, EVFTA đã thực sự trở thành chất xúc tác quan trọng cho thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và EU.
Theo Bộ Công Thương, tỷ trọng hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường EU đã tăng lên. Việt Nam trở thành quốc gia có thị phần lớn nhất so với các nước trong khu vực ASEAN xuất khẩu vào EU. Đồng thời, EVFTA cũng giúp nhiều nhà nhập khẩu EU biết tới các nhà cung ứng Việt Nam hơn.
Theo đó, năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước EU đạt 46,8 tỷ USD, tăng 16,7% so với năm 2021. Kim ngạch nhập khẩu từ các nước EVFTA đạt 15,4 tỷ USD, giảm 8,6%.
Năm 2023, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên EU đạt 72,3 tỷ USD, thặng dư thương mại đạt 34,3 tỷ USD.
Tính chung 6 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang EU đạt trên 24,69 tỷ USD, tăng 15,37% so với cùng kỳ năm 2023. Xuất khẩu sang đa số các thị trường chủ lực trong khối EU đều tăng kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.
Cụ thể, Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Hà Lan, đạt trên 6,14 tỷ USD, chiếm 24,88% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang EU và tăng 27,12% so với cùng kỳ năm 2023. Tiếp đến là thị trường Đức, đạt gần 3,82 tỷ USD, tăng nhẹ 3,27%; thị trường Italia đạt gần 2,53 tỷ USD, tăng 9,23%...
Cũng nhờ EVFTA, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với nhiều sản phẩm hàng hóa đa dạng và chất lượng cao từ châu Âu với giá thành hợp lý hơn, khi thuế nhập khẩu cho nhiều sản phẩm từ châu Âu vào Việt Nam đang giảm theo lộ trình đến 0% theo cam kết. Nhiều mặt hàng nhập khẩu như máy móc, thiết bị từ châu Âu cũng bắt đầu giảm theo lộ trình, giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao quá trình sản xuất, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao.
Bên cạnh đó, các ngành hàng có lợi thế xuất khẩu sang EU như dệt may, da giày và lĩnh vực vận chuyển đã tạo ra nhiều việc làm mới cho người lao động Việt Nam. Người lao động cũng có cơ hội nâng cao trình độ chuyên môn để đáp ứng các yêu cầu mới từ EVFTA.
Còn theo đánh giá của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam, EVFTA đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu, tăng vọt từ 35 tỷ euro vào năm 2019 lên tới hơn 48 tỷ euro vào năm 2023. Sự tăng trưởng được thể hiện rõ trong các lĩnh vực như điện tử, dệt may, giày dép, nông nghiệp và hải sản. Ở chiều ngược lại, xuất khẩu của EU sang Việt Nam tăng từ 11 tỷ euro lên 11,4 tỷ euro trong cùng kỳ.
Dù vậy, EVFTA chắc chắn đã củng cố sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư châu Âu, EuroCham Việt Nam bình luận. Theo đó, khối EU, vốn là nhà đầu tư lớn tại Việt Nam, đã đầu tư 28 tỷ euro vào 2.450 dự án. Điều này nhấn mạnh niềm tin của EU vào tiềm năng của Việt Nam.
Đáng chú ý, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2023, các nhà đầu tư EU đã bổ sung 800 triệu euro vào đầu tư trực tiếp nước ngoài, đi ngược lại xu hướng FDI đang giảm trên toàn cầu. Rõ ràng, EVFTA đã và đang góp phần củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn cho đầu tư châu Âu.
Doanh nghiệp cần chủ động đổi mới công nghệ
Những lợi ích mà EVFTA mang lại đã thẩm thấu tốt hơn vào cộng đồng doanh nghiệp. EuroCham Việt Nam cho biết, gần 2/3 số người tham gia khảo sát cho rằng họ đã nhận được lợi ích của EVFTA ở những mức độ khác nhau. Đáng chú ý, 27% công ty, tăng đáng kể so với mức 18% vào năm 2023, hiện đang nhận được những lợi ích từ mức độ vừa đến rất lớn.
Còn theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tỷ lệ doanh nghiệp hiểu về EVFTA cao hơn so với các FTA khác, gần 50% doanh nghiệp từng hưởng những lợi ích cụ thể từ EVFTA.
Trong thời gian tới, để tận dụng tốt hơn cơ hội từ EVFTA, các chuyên gia lưu ý, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nắm bắt thông tin về thị trường thế giới, các tác động của kinh tế thế giới, từ đó có kế hoạch sản xuất, kinh doanh và giao hàng phù hợp. Doanh nghiệp cũng cần chủ động đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường EU.
Chủ tịch EuroCham Việt Nam Dominik Meichle lưu ý, sau 4 năm thực thi EVFTA, mặc dù đã đạt được tiến triển nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Theo ông, điều quan trọng là phải tiếp tục nỗ lực đơn giản hóa các thủ tục, thống nhất các tiêu chuẩn và bảo đảm mọi người đều hiểu cách thức hoạt động của EVFTA.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Việt Nam để giải quyết những thách thức còn tồn tại và bảo đảm rằng cả doanh nghiệp châu Âu và Việt Nam đều có thể tận dụng tối đa lợi ích của thỏa thuận mang tính bước ngoặt này", Chủ tịch EuroCham Việt Nam khẳng định.
Hiện, EuroCham Việt Nam đang tích cực ủng hộ việc phê chuẩn đầy đủ Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA) như một bước quan trọng để mở khóa toàn bộ tiềm năng của EVFTA nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
