Lợi ích toàn diện
EU hiện là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam và là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3, thị trường nhập khẩu lớn thứ 5. Chỉ riêng năm 2022 kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt 62,24 tỷ USD, tăng 9,2% so với năm 2021 và chiếm tỷ trọng 8,5% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Không chỉ hưởng lợi trong hoạt động xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã tăng cường nhập khẩu nhiều loại hàng hóa, đặc biệt là máy móc, thiết bị, nguyên liệu từ EU; đồng thời đẩy mạnh hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ để ứng dụng các giải pháp hiện đại vào sản xuất kinh doanh, tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp EU.
Bên cạnh lợi ích thương mại, lợi ích thu hút đầu tư mà EVFTA mang lại cũng rất lớn. Năm 2022, EU có 146 dự án đầu tư được cấp mới tại Việt Nam, mặc dù có sự giảm nhẹ so với năm 2021 (giảm 12 dự án) tuy nhiên, quy mô vốn lại tăng. Theo đó, vốn đăng ký cấp mới trong năm 2022 đạt 15 tỷ USD (tăng 13 tỷ USD so với năm 2021). Tổng vốn đăng ký cũng đạt 24 tỷ USD (tăng 10 tỷ USD so với năm 2021).
Theo báo cáo chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) do Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham Việt Nam) mới công bố, số doanh nghiệp đánh giá tích cực về triển vọng kinh doanh quý III.2023 tăng lên và Việt Nam vẫn củng cố vị trí là một trong 5 điểm đến đầu tư hàng đầu của doanh nghiệp châu Âu. Cụ thể, 48% số người tham gia khảo sát kỳ vọng đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI từ công ty họ vào Việt Nam sẽ tăng trong quý tới. Số lượng lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá tích cực về triển vọng kinh doanh của Việt Nam trong quý 3 tăng 9% so với đánh giá quý trước. Cũng theo kết quả khảo sát của EuroCham, có hơn một nửa số doanh nghiệp được khảo sát hưởng lợi từ EVFTA. Tuy nhiên, EuroCham cũng lưu ý, Việt Nam đang phải chịu tác động bởi tình hình khó khăn toàn cầu.
Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (VAFIE), cho rằng, đầu tư từ EU vào Việt Nam rất tiềm năng. Rất nhiều quốc gia trong EU đầu tư ra nước ngoài, ví dụ Đức bình quân đầu tư ra nước ngoài một năm khoảng 60 tỷ USD, Pháp khoảng 30 tỷ USD hoặc Thụy Điển cũng rất nhiều. Tuy nhiên, nhìn vào số vốn đăng ký và vốn thực hiện của các nước EU vào Việt Nam, Hà Lan đang dẫn đầu trong khi nước này không nằm trong tốp các nước châu Âu đầu tư ra nước ngoài nhiều nhất. “Vấn đề còn lại quả bóng trong chân chúng ta! Chúng ta chuẩn bị môi trường đầu tư, nguồn nhân lực như thế nào… để đón tiếp họ”, ông Toàn nói.
Quan tâm đến phát triển bền vững
Theo lộ trình thực thi EVFTA, Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu từ EU ngay khi Hiệp định có hiệu lực với 48,5% số dòng thuế (tương đương 64,5% kim ngạch nhập khẩu từ EU). Mức thuế tiếp tục giảm, đặc biệt giảm mạnh từ sau năm thứ 3 trở đi. Từ năm 2022 đến năm 2027, thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt sẽ giảm từ 10,2% xuống còn khoảng 1%. Tuy nhiên, thực tế, còn nhiều doanh nghiệp chưa nắm bắt tốt cơ hội trong liên kết với các doanh nghiệp, đối tác từ EU để tận dụng thuế quan ưu đãi, tiếp cận nguồn nguyên liệu và công nghệ chất lượng, tham gia vào chuỗi cung ứng từ một trong những khu vực kinh tế hàng đầu thế giới.
Để doanh nghiệp Việt Nam có thể kết nối được với EU, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công thương cho rằng, tư duy bao giờ cũng là yếu tố tối quan trọng. Phải xác định làm với EU là làm chuẩn, bài bản. Chúng ta có thể chưa cùng đẳng cấp với họ về trình độ công nghệ hay tài chính nhưng phải cùng đẳng cấp về tư duy, tức là cùng chung một tư duy, một cách làm. Đồng thời, cần chú ý đến việc tương thích dần về các tiêu chuẩn kỹ thuật, bởi những sản phẩm “Made in EU” là một bảo chứng về chất lượng. Nếu muốn tham gia chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp EU, trình độ quản trị, kỹ thuật của doanh nghiệp Việt Nam phải tăng lên. Ngoài ra, cần nâng cao trình độ quản trị và đặc biệt phải rất quan tâm đến truy xuất nguồn gốc, truy xuất xuất xứ.
Theo ông Khanh, điều quan trọng nữa là doanh nghiệp Việt Nam phải quan tâm đến lao động, môi trường và phát triển bền vững. EVFTA có một chương riêng về phát triển bền vững, và không chỉ các doanh nghiệp EU, các cơ quan quản lý mà người tiêu dùng EU cũng rất quan tâm đến những yếu tố này. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam chú ý và làm được những điều trên thì cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng EU trong thời gian tới rất lớn, ông Khanh nhấn mạnh.
