Đáp ứng yêu cầu minh bạch hóa thông tin
Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân cho biết, sau nhiều năm chống khai thác IUU theo khuyến nghị của EC, quản lý hoạt động nghề cá ngày càng chặt chẽ nhưng tại một số địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Thời gian qua, vẫn có tàu cá ở các tỉnh Kiên Giang, Quảng Ngãi, Tiền Giang vi phạm, vượt ranh giới trên biển. 4.375 tàu cá trên 15m không bật thiết bị giám sát hành trình trên 6 tháng, trong đó có 220 tàu cá trên 24m...
Dự kiến, Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) sẽ đến Việt Nam thanh tra, kiểm tra lần thứ 5 vào cuối tháng 4.2024, do đó Cục Thủy sản yêu cầu Chi cục Thủy sản, cảng cá các địa phương vào cuộc quyết liệt, triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện hiệu quả các khuyến nghị của EC. Các lực lượng chức năng tại địa phương tăng cường kiểm tra tại các cảng cá và trên biển, kiên quyết xử lý các vi phạm quy định về chống khai thác IUU. Đối với những tàu thiếu hồ sơ gốc để làm cơ sở cấp giấy phép khai thác thủy sản thì các cơ quan chức năng địa phương khẩn trương triển khai hướng dẫn bà con ngư dân, chủ tàu.
Các địa phương cần nhanh chóng rà soát thông tin quản lý tàu cá, nhất là các tàu chưa đăng ký, đăng kiểm, hồ sơ chưa đầy đủ để cập nhật thông tin lên hệ thống Vnfishbase. Tiếp tục đẩy mạnh giám sát tàu cá, đặc biệt là tàu có chiều dài trên 15m mất kết nối giám sát hành trình để có giải pháp quản lý hiệu quả.
Đặc biệt, hiện nay còn nhiều hạn chế về truy xuất nguồn gốc, ghi nhật ký điện tử. Thời gian qua, Cục Thủy sản đã phối hợp với các đơn vị tư vấn hoàn thiện phần mềm eCDT VN nhằm đáp ứng yêu cầu minh bạch nguồn gốc thủy sản.
Đây là phần mềm dùng chung, được cài đặt và sử dụng bằng điện thoại thông minh, nhằm cung cấp đầy đủ quy trình và chức năng khai báo theo quy định. Phần mềm này được thiết kế khá đơn giản, dễ hiểu để ngư dân có thể áp dụng.
Cụ thể hơn, trong phần mềm có các chức năng, quản lý tàu cá xuất cảng, ghi nhận dữ liệu ban đầu về tàu và thuyền viên; ghi chép sản lượng khai thác tại thời điểm đánh bắt thông qua thiết bị nhật ký điện tử. Cùng với đó, việc quản lý tàu vào cảng, cập nhật sản lượng khai thác, giám sát sản lượng lên cảng, cấp biên nhận bốc dỡ, mua cá tại cảng; cấp giấy xác nhận và giấy chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu cho nhà máy chế biến... cũng được tích hợp trong hệ thống eCDT VN.
Đặc biệt, phần mềm này còn hỗ trợ ghi nhật ký khai thác và nhật ký chuyển tải sản phẩm khai thác trong môi trường không có Internet, tự động đồng bộ khi tàu cập cảng và kết nối Internet.
Từ tháng 1.2024, Cục đã có văn bản hướng dẫn các địa phương triển khai phần mềm; tập huấn cho các địa phương (từ cảng cá, đại diện của ngư dân, các Chi cục và đại diện của các nhà máy thu mua nguyên liệu chế biến).
Sớm triển khai nhanh chóng, đồng bộ
Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Trương Đình Hòe, hệ thống phần mềm eCDT VN được triển khai sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp rất nhiều trong thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, quy trình làm giấy tờ để xác minh lô hàng sẽ khách quan, đầy đủ và nhanh chóng hơn. Trước đây, mọi công việc có thể chỉ làm thủ công nên những thông tin, giấy tờ chưa thể chính xác hoàn toàn. Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang EU gặp không ít khó khăn trong khâu truy xuất nguồn gốc thủy sản và bản thân các doanh nghiệp rất muốn cải thiện vấn đề này.
"Bây giờ cần phải triển khai nhanh chóng, đồng bộ. Hiện các sở đã hướng dẫn cộng đồng doanh nghiệp đăng ký để được cấp mã. VASEP sẽ phối hợp với Cục Thủy sản để nâng cao hơn nữa hiệu quả áp dụng của hệ thống này", ông Trương Đình Hòe cho biết.
Với quyết tâm gỡ thẻ vàng, ngày 24.2, Ban chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh Khánh Hòa đã có công văn gửi các đơn vị trên địa bàn triển khai hệ thống phần mềm eCDT VN. Theo đó, đề nghị Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chỉ đạo các đồn, trạm biên phòng thực hiện kiểm tra, xét duyệt xuất bến, cập bến trên hệ thống eCDT VN. Các đơn vị này phải hướng dẫn, hỗ trợ chủ tàu, thuyền trưởng đăng nhập tài khoản và thực hiện các thủ tục xuất, nhập bến trên hệ thống eCDT VN.
Các huyện, thị xã, thành phố ven biển phối hợp chi cục thủy sản, các trạm kiểm ngư địa phương tuyên truyền đến các chủ tàu, thuyền trưởng tàu cá thực hiện cài đặt và sử dụng hệ thống eCDT VN để khai báo xuất, cập bến và sản lượng theo quy định. Đối với chi cục thủy sản tập trung hướng dẫn các cơ quan liên quan cài đặt và sử dụng hệ thống eCDT VN, thực hiện việc cấp giấy chứng nhận thủy sản khai thác trên hệ thống này theo quy định...
Khẳng định việc triển khai hệ thống phần mềm eCDT VN rất cần thiết, đại diện Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Ninh cho biết sẽ phối hợp với các lực lượng triển khai đồng bộ để nâng cao tỷ lệ kiểm soát sản lượng, tàu cá trên địa bàn tỉnh. Đơn vị cũng kiến nghị Cục Thủy sản tiếp tục khắc phục các điểm hạn chế của phần mềm truy xuất nguồn gốc có thể sử dụng trên hệ điều hành IOS và áp dụng cho các cảng cá, điểm lên cá chưa được chỉ định theo quy định hiện hành.
