Khuyến công - “chìa khóa” chuyển dịch công nghiệp nông thôn theo hướng hiện đại

Thể chế khuyến công từng bước hoàn thiện

Xác định cơ chế, chính sách đóng vai trò tiên quyết để hỗ trợ phát triển công nghiệp địa phương thành công, ngay sau khi thành lập, Cục Công Thương địa phương đã tập trung vào nhiệm vụ xây dựng thể chế, với văn bản đầu tiên được Cục trình Chính phủ ban hành là Nghị định số 134/2004/NĐ-CP về khuyến khích phát triển CNNT (Nghị định số 134).

Tiếp đó, Cục đã tham mưu Bộ Công Thương xây dựng và trình Thủ tướng ban hành Quyết định số 136/2007/QĐ-TTg về phê duyệt chương trình khuyến công quốc gia đến năm 2012. Quyết định đặt ra các mục tiêu cụ thể như: huy động các nguồn lực trong nước và ngoài nước tham gia đầu tư sản xuất công nghiệp và các dịch vụ khuyến công ở nông thôn; phát triển công nghiệp ở nông thôn với tốc độ tăng trưởng không thấp hơn tốc độ bình quân cả nước…

Nhờ đó, hoạt động khuyến công trên cả nước được tổ chức thực hiện một cách đồng bộ và có hệ thống từ Trung ương đến địa phương, góp phần thúc đẩy kinh tế trong nước phát triển. Minh chứng là giai đoạn 2008 - 2012, giá trị sản xuất CNNT của cả nước năm sau luôn có mức tăng trưởng cao hơn so với năm trước, bình quân 5 năm là 19,85%/năm; số lượng cơ sở CNNT đạt 8,74%/năm…

Kế thừa và phát huy những kết quả đã đạt được, Cục đã chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 45/2012/NĐ-CP về khuyến công, thay thế Nghị định số 134; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1288/QĐ-TTg ngày 01.8.2014 phê duyệt Chương trình khuyến công quốc gia đến năm 2020; Quyết định số 1881/QĐ-TTg ngày 20.11.2020 phê duyệt Chương trình khuyến công quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định 1881).

Đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến khuyến công từng bước được hoàn thiện. Cùng với đó, tổ chức hệ thống khuyến công trên toàn quốc cũng dần được củng cố và phát triển khi tất cả Sở Công Thương có đơn vị sự nghiệp trực thuộc triển khai thực hiện hoạt động khuyến công, với tổng số 1.308 cán bộ, viên chức.

Nhiều nội dung vượt chỉ tiêu

Qua 20 năm triển khai các hoạt động khuyến công cho thấy, mặc dù nguồn kinh phí so với nhu cầu của thực tế là không đáng kể nhưng đã tạo động lực khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển CNNT, tạo việc làm cho lao động nông thôn, góp phần tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế - lao động ở địa phương.

Giai đoạn 2014 - 2020, tổng các nguồn kinh phí khuyến công đã thực hiện là 1.737,73 tỷ đồng và thu hút được từ các nguồn khác và nguồn vốn đối ứng của các cơ sở CNNT tham gia thụ hưởng kinh phí ước khoảng hơn 9.500 tỷ đồng. Trung bình cứ một đồng vốn từ ngân sách nhà nước thu hút được khoảng 5,5 đồng vốn đầu tư của cơ sở CNNT.

Đặc biệt, một số nội dung hoạt động đã vượt chỉ tiêu tại Quyết định số 1288/QĐ-TTg như hỗ trợ xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất sản phẩm mới, công nghệ mới tăng 30,5%; hỗ trợ cho chuyển giao công nghệ và ứng dụng máy móc tiên tiến, tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tăng 31,88 %; hỗ trợ tham gia hội chợ triển lãm tăng 200%…

Trong 2 năm 2021 - 2022, Chương trình khuyến công đã hỗ trợ cho 23 cơ sở CNNT xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật; hỗ trợ ứng dụng máy móc thiết bị hiện đại, ứng dụng vào các khâu sản xuất, xử lý ô nhiễm môi trường cho 489 cơ sở CNNT; tổ chức bình chọn, chứng nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu cho 200 sản phẩm cấp quốc gia và 465 sản phẩm cấp khu vực…

“Các nội dung hoạt động khuyến công đã ngày càng đa dạng, nhiều hoạt động mới được triển khai thực hiện, phù hợp với nhu cầu của các cơ sở CNNT. Quy mô, chất lượng đề án khuyến công từng bước được nâng cao”, Cục Công Thương địa phương đánh giá.

Ưu tiên cho chuyển đổi số

Nhìn lại chặng đường 20 năm qua, đại diện Cục Công Thương địa phương đúc kết: phát triển CNNT nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại; tạo điều kiện cho các cơ sở CNNT thuận lợi trong tiếp cận cơ hội phát triển, nâng cao năng suất chất lượng cũng như năng lực cạnh tranh, góp phần xây dựng nông thôn mới chính là mục tiêu lâu dài và nhất quán đã được Cục triển khai thực hiện và tiếp tục đẩy mạnh thông qua công tác khuyến công.

Trong giai đoạn từ nay đến 2025, hoạt động khuyến công tiếp tục thực hiện theo Quyết định số 1881 với các mục tiêu cụ thể nhằm tạo động lực cho phát triển CNNT trong giai đoạn mới. Đó là huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực, thúc đẩy phát triển sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; khuyến khích chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ, sản xuất sạch hơn hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững... Đặc biệt, dưới tác động của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, chuyển đổi số đang là xu hướng tất yếu.

Do đó, Chương trình khuyến công quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 cũng sẽ tạo điều kiện cho các cơ sở CNNT thuận lợi trong tiếp cận các cơ hội phát triển kinh tế số, nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh và thực hiện có hiệu quả lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng thời, với những định hướng tại Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đề ra, công tác khuyến công sẽ tiếp tục từng bước đổi mới theo hướng kết hợp giữa nhà nước với doanh nghiệp; theo chuỗi ngành hàng, chuyển đổi số, đại diện Cục Công thương địa phương xác nhận.