Thu tiền tỷ từ trồng na VietGap

Chọn trồng na sạch

Hợp tác xã Mé Lếch thành lập tháng 4.2018 với 20 thành viên. Cây trồng chủ lực của hợp tác xã là quả na, trong đó có 60ha na dai, 30ha na Thái và 10ha na Đài Loan vị dứa, vị sầu riêng. Những giống na này phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở Mai Sơn, đồng thời cho thu hoạch quanh năm và có giá trị kinh tế cao.

Ngay từ đầu, Hợp tác xã Mé Lếch chọn trồng na theo hướng an toàn, chất lượng, chỉ sử dụng các chế phẩm sinh học để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Theo đó, 50ha trồng theo hướng VietGap, 50ha còn lại theo hướng hữu cơ. Toàn bộ diện tích trồng na của các hộ thành viên được đầu tư công nghệ tưới ẩm của Israel, phân bón được hòa tan vào nguồn nước tưới.

Vụ năm 2020, Hợp tác xã Mé Lếch bán được 100 tấn na dai, na Thái ra thị trường, chủ yếu đi các chợ đầu mối và một số siêu thị lớn trong nước. Với giá trung bình 45 nghìn đồng/kg na dai và 90 nghìn đồng/kg na Thái - cao hơn hẳn so với giá na thường - Hợp tác xã Mé Lếch thu về tiền tỷ.

Dịch Covid-19 khiến việc tiêu thụ nông sản nói chung gặp nhiều khó khăn. Trước tình hình đó, Hợp tác xã Mé Lếch đã ký kết bao tiêu sản phẩm với các chợ đầu mối ở Hà Nội và các siêu thị lớn trong nước. Năm 2021, Hợp tác xã bán được gần 50 tấn na ra thị trường với giá trung bình 30 - 40 nghìn đồng/kg, doanh thu đạt trên 1,5 tỷ đồng. Vụ năm nay, Hợp tác xã dự kiến sẽ thu hoạch khoảng 250 tấn và tiếp tục thu về tiền tỷ.

Chị Đỗ Thị Hoa, tấm gương tiêu biểu trong sản xuất, kinh doanh giỏi ở tỉnh Sơn La, chính là Phó giám đốc Hợp tác xã Mé Lếch. Vợ chồng chị Hoa bắt tay làm kinh tế từ năm 2006, lúc đó chỉ có 3 con lợn nái, chuồng trại sơ sài. Nhờ chịu thương chịu khó, hiện tại, vợ chồng chị Hoa đã xây được hệ thống chuồng trại bài bản trên diện tích 400m2. Năm ngoái, trang trại xuất bán 4 lứa, với khoảng 600 con, trừ chi phí thu trên 600 triệu đồng.

Bên cạnh chăn nuôi, cây na là lựa chọn của gia đình chị Hoa từ hơn 10 năm qua, góp phần giúp gia đình có thu nhập ổn định và bền vững. Để nâng cao giá trị và năng suất cho cây na, năm 2018, chị cùng một số hộ gia đình thành lập Hợp tác xã Mé Lếch, chuyển từ trồng na truyền thống sang trồng theo tiêu chuẩn VietGAP và theo hướng hữu cơ.

Nhờ hướng đi này, giá trị của quả na tăng lên nhiều lần. Trước đây giá na chỉ đạt từ 5.000 -10.000 đồng/kg hiện lên gần 40.000 đồng/kg. Việc tiêu thụ na cũng thuận lợi vì các đơn vị thu mua đã biết đến chất lượng na của Hợp tác xã. Riêng gia đình chị Hoa, với gần 1ha trồng na, sản lượng na đạt gần 8 tấn/năm, trừ chi phí cho thu nhập đạt gần 400 triệu đồng.

Chia sẻ kinh nghiệm trồng na

Theo kinh nghiệm của những người trồng na ở Mai Sơn nói chung và Hợp tác xã Mé Lếch nói riêng, khi chăm sóc, chỉ để những cành đâm ngang và cắt bỏ những cành mọc thẳng để khống chế độ cao của cây. Sau khi thu hoạch, phải cắt ngọn để kích thích cành na nảy mầm mới.

Thời gian từ lúc cây ra hoa đến khi thu hoạch chỉ trong 3 tháng. Vì vậy, các hộ trồng na đã áp dụng biện pháp tỉa cành để cây nảy lộc và ra hoa rải vụ từ tháng 3 đến tháng 6. Từ tháng 6 đến tháng 9, na sẽ cho thu hoạch quả. Riêng với giống na Thái có thể cho thu quả đến tận tháng 11.

Để cây na cho thu quả rải vụ, người trồng na phải thường xuyên tỉa cành, thụ phấn cho hoa. Kinh nghiệm là chọn ngày nắng ráo, hái những hoa na ở gần ngọn, đầu các cành nhỏ (thường những hoa này không đậu quả) để lấy phấn. Thời gian hái hoa tốt nhất là từ 15 đến 16 giờ. Hái xong cho hoa vào túi giấy đậy kín, để qua đêm cho hoa nở và phấn chín hoàn toàn. Sáng hôm sau đổ hoa ra đĩa khô, sạch, bỏ hết cánh hoa, rũ cho hạt phấn rơi ra, thu gom cho vào lọ thủy tinh rồi đem đi thụ phấn cho hoa na, thời gian thụ phấn tốt nhất là từ 8-10 giờ sáng.

Thời gian thụ phấn cho na 2 lần cách nhau 1 ngày và chọn hoa để thụ phấn sao cho số hoa cách đều trên cành. Như vậy tỷ lệ đậu quả mới cao, quả sẽ to và sẽ ít bị rụng.

Trong thời gian thụ phấn, không nên phun thuốc trừ sâu và hạn chế tưới nước. Khi hoa đã đậu, quả bắt đầu lớn cần tăng cường bón phân, tưới nước, chăm sóc, phun thuốc phòng trừ sâu bệnh đầy đủ, kịp thời, đúng liều lượng để quả na phát triển tốt, chất lượng cao.

Không chỉ làm chủ kỹ thuật để na cho thu quả rải vụ, Hợp tác xã Mé Lếch đang mở rộng diện tích trồng na sầu riêng. Giống na này quả to, ăn ngon hơn hẳn so vói na dai, na Thái… và cũng cho quả quanh năm. Năm 2021 là năm đầu tiên Hợp tác xã thu hoạch na sầu riêng, với sản lượng 600kg, giá 450.000 - 500.000 đồng/kg, thu về khoảng 300 triệu đồng.