Mòn mỏi chờ “giải cứu”
Tổng kho xăng dầu Phú Xuân Nhà Bè (xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè, TP HCM) do Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam làm chủ đầu tư được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1030/QĐ-TTg ngày 13/7/2017 về Quy hoạch phát triển hệ thống dự trữ dầu thô và các sản phẩm xăng dầu của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 với sức chứa 450.000 m3, do Công ty Cổ phần Kho cảng Xăng dầu hàng không miền Nam đầu tư xây dựng, kinh phí dự toán lên đến 12.000 tỷ đồng.
Đây cũng là công trình cơ khí trọng điểm nhằm góp phần đảm bảo an ninh năng lượng Quốc gia, khi Tổng kho xăng dầu Phú Xuân – Nhà Bè được đưa vào sử dụng giúp tăng dự trữ thương mại khoảng 16 ngày tiêu thụ khu vực phía Nam và 45 ngày tiêu thụ TP.HCM. Tuy nhiên, công trình hiện rơi vào tình trạng bỏ hoang gần 3 nay, nhiều hạng được xây dựng khá bài bản đang xuống cấp trầm trọng, sắt thép, bồn chứa, cầu cảng hoen rỉ…
Theo chủ đầu tư, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, sự bất ổn của thị trường xăng dầu trong nước và Quốc tế đã làm tiến độ xây dựng công trình kho cảng bị đình trệ. Mặt khác do thiếu hụt nguồn vốn khiến công trình đi vào “ngõ cụt”. Hiện Tổng kho xăng dầu Phú Xuân – Nhà Bè đã thi công được 70% cầu cảng, vật tư thiết bị chuẩn bị cho việc xây dựng kho chứa 230.000m3 đạt 80%. Nếu được giải quyết sớm về nguồn vốn, kho cảng sẽ được đưa vào sử dụng trước tháng 12.2023 với sức chứa 230.000m3 xăng dầu và hoàn thành toàn bộ tổng kho chứa 450.000m3 xăng dầu vào tháng 6.2024.
Để tháo gỡ khó khăn, doanh nghiệp đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tại TP.HCM để sớm có cơ chế, chính sách hỗ trợ, tháo gỡ vướng mắc cho đơn vị trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ở các ngân hàng thương mại, giúp đơn vị thực hiện hoàn chỉnh các hạng mục công trình còn dở dang của Tổng kho Phú Xuân - Nhà Bè để sớm đưa vào sử dụng. Qua đó bổ sung kịp thời nguồn dự trữ xăng dầu, duy truy nguồn cung xăng dầu cho thị trường TP.HCM và các tỉnh thành phía Nam.
Ngày 16.11.2022, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 7739/VPCP-KTTH gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về đề nghị khẩn cấp tháo gỡ vướng mắc do cho Tổng kho xăng dầu Phú Xuân - Nhà Bè.
Văn bản số 7739/VPCP-KTTH có nội dung: “Thực hiện quy chế làm việc của Chính phủ ban hành kèm theo Nghị định số 39/2022/NĐ-CP ngày 18/6/2022 và ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Văn phòng Chính phủ chuyển văn bản của Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam đến Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để theo thẩm quyền xem xét, xử lý ngay theo đúng quy định pháp luật và trả lời cho Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý”.
Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước tại TP.HCM, lãnh đạo Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam và các bên liên quan đã có cuộc họp, tuy nhiên các bên vẫn chưa thống nhất, chưa có phương án “giải cứu” công trình Tổng kho xăng dầu Phú Xuân – Nhà Bè.
Ngày 7.12.2022, Văn phòng Chính phủ cũng có văn bản thông báo ý kiến của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công thương xử lý đối với các vấn đề liên quan đến thông tin báo chí và dư luận thời gian qua về Tổng kho dự trữ xăng dầu bị bỏ hoang. “Bộ Công Thương đề nghị Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam báo cáo tình hình triển khai đầu tư xây dựng công trình Tổng kho xăng dầu Phú Xuân – Nhà Bè gửi về Bộ Công thương trước ngày 5/1/2023”, Công văn của Bộ Công thương gửi Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam nêu rõ.
Liên quan đến vụ việc này, Thanh tra Bộ Công an cũng có đơn chuyển của Công ty CP Kho cảng Xăng dầu Hàng không miền Nam đến Thống đốc Ngân hàng Nhà nước để xem xét, giải quyết.
Dựng kho dự trữ xăng dầu là cần thiết nhưng phải tính toán phù hợp
Nói về việc nguồn cung xăng dầu khan hiếm vừa qua và tầm quan trọng của việc xây dựng các tổng kho xăng dầu dự trữ để phòng ngừa rủi ro, theo chuyên gia kinh tế - PGS.TS Ngô Trí Long (nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả - Bộ Tài chính), trước bối cảnh nguồn cung năng lượng bị khủng hoảng, thâm hụt, Chính phủ cũng đã yêu cầu xây dựng các kho dự trữ. Nhưng để phòng ngừa rủi ro về giá có rất nhiều yếu tố, ví dụ đối với doanh nghiệp phải phòng ngừa bằng công cụ Hedging (thuật ngữ chỉ các công cụ, giải pháp phòng ngừa rủi ro). Còn đối với quốc gia hay ngay từ doanh nghiệp cũng phải có quy định về lượng dự trữ xăng dầu cụ thể.
“Bất kỳ quốc gia nào cũng như vậy, muốn đảm bảo an ninh năng lượng phải có dự trữ. Dự trữ đến mức độ nào và tuỳ thuộc vào năng lực, tiềm năng của từng nước mà xây dựng kho chứa làm sao cho hợp lý... Cái thứ hai là trong bối cảnh tình hình nguồn cung khó khăn, khan hiếm như vừa qua thì có tác dụng nhưng thực tế nếu anh dự trữ không hợp lý thì cũng sẽ không có hiệu quả”, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long phân tích.
Cũng theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, dự trữ cần phải tính toán quy mô là bao nhiêu, vốn đầu tư là bao nhiêu, dự trữ mức độ nào và bao nhiêu là cần thiết...
Liên quan Tổng kho xăng dầu Phú Xuân - Nhà Bè bị bỏ hoang vì thiếu kinh phí và tầm quan trọng của việc xây dựng các kho dự trữ, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định, dự trữ là cần thiết, là tất yếu đối với vấn đề đảm bảo an ninh năng lượng. Các vấn đề đặt ra là có nâng dự trữ bắt buộc đối với doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hay không? bao nhiêu ngày? quốc gia là bao nhiêu ngày? phải tính toán cụ thể.
Với quốc gia quy mô tiêu dùng hàng năm trên 20 triệu tấn thì lượng dự trữ xăng dầu của Nhà nước bao nhiêu là hợp lý trên cơ sở phân bổ dự trữ quốc gia, dự trữ doanh nghiệp? Do đó cần phải tính toán dự trữ bao nhiêu, quy mô bao nhiêu là hợp lý với lượng tiêu dùng của Việt Nam.
“Việc dự trữ, xây dựng các tổng kho dự trữ xăng dầu nhằm đảm bảo an ninh năng lượng là rất cần thiết, nhưng phải tính toán cho phù hợp với nhu cầu sử dụng của các doanh nghiệp, của quốc gia”, chuyên gia kinh tế - PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.
* Báo điện tử Đại biểu Nhân dân sẽ tiếp tục giám sát và thông tin kết quả thực thi pháp luật của các cơ quan liên quan đến bạn đọc và cử tri cả nước.
