Sai phạm hàng loạt về tài chính, thuế tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế TP. Hồ Chí Minh

Thanh tra TP. Hồ Chí Minh vừa có văn bản (số 43/TB-TTTP-P6 ngày 18.5.2023) thông báo kết luận thanh tra (KLTT) về việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế TP. Hồ Chí Minh (Yteco). Thời kỳ thanh tra từ 1.1.2018 đến thời điểm thanh tra.

Tăng vốn điều lệ không đúng quy định

Theo thông báo KLTT, việc tăng vốn điều lệ năm 2020, phương án chào bán cổ phiếu được HĐQT, Đại hội cổ đông bất thường của Yteco thông qua (ngày 8.11.2020) có nhiều nội dung không đúng quy định của pháp luật.

Cụ thể, phương án tăng vốn điều lệ với giá chào bán cổ phần là 10.000 đồng/cổ phần với số lượng dưới 100 nhà đầu tư là cổ đông hiện hữu, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là không xác định rõ về đối tượng và số lượng cổ đông hiện hữu của Yteco; Phương án tăng vốn điều lệ được thông qua trên cơ sở kết quả biểu quyết tại đại hội. Trong đó, bao gồm biểu quyết thuận của một số cổ đông là nhà đầu tư có tên trong danh sách được mua cổ phần phát hành riêng lẻ là trái với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán năm 2006 (hết hiệu lực ngày 1.1.2021).

Về giá chào bán cổ phiếu phát hành thêm tại phương án với gián bán 10.000 đồng/cổ phiếu và phát hành thêm cho giới hạn dưới 100 nhà đầu tư khi không tiến hành thẩm định về giá trị doanh nghiệp, không thông qua hình thức đấu giá cổ phiếu.

Điều này không đảm bảo nguyên tắc hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán so với Luật Chứng khoán năm 2006 và nguyên tắc quản trị công ty đại chúng tại khoản 10 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán năm 2006. Việc làm trên dẫn đến chưa đảm bảo quyền và lợi ích của các cổ đông hiện hữu (trong đó có cổ đông Nhà nước).

Sai phạm về thuế

Theo thông báo KLTT, lợi nhuận trước thuế năm 2020 giảm mạnh so với năm 2019 do trong kỳ Yteco đã trích lập dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi, xử lý nợ phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn không đúng quy định pháp luật.

Yteco đã xuất hóa đơn cho toàn bộ số lượng hàng của 2 hợp đồng (số 054F/2017/YTC/KD ngày 9.1.2017 và số 272H/2018/YTC/HĐKT-KD ngày 21.11.2018) cho Công ty Cổ phần Dược phẩm quận 3 nhưng thực tế hàng vẫn được lưu kho của Yteco. Việc làm trên phản ánh không đúng nghiệp vụ kinh tế phát sinh, chưa phù hợp chuẩn mực kế toán số 14 về doanh thu và thu nhập khác.

Đối với khoản công nợ phải thu của tổ chức, cá nhân đã trích lập dự phòng tại thời điểm 30.6.2020 (11 khoản nợ, số tiền 54,398 tỷ đồng) Yteco đã ghi nhận doanh thu, chi phí tương ứng đối với toàn bộ các đơn hàng này (tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế). Tuy nhiên, Yteco không xác định tuổi nợ và đánh giá mức độ tổn thất từng khoản nợ để thực hiện trách lập dự phòng theo quy định.

Việc Yteco thực hiện trích lập dự phòng toàn bộ số nợ phải thu nêu trên cùng một thời điểm (30.6.2020) dẫn đến tăng chi phí, giảm doanh thu trong kỳ. Điều này không phù hợp chuẩn mực kế toán số 01 – chuẩn mực chung ban hành và công bố theo quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31.12.2002 của Bộ Tài chính.

Thông báo KLTT xác định sai phạm trên liên quan đến đơn vị kiểm toán là Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn A&C.

Cụ thể, đơn vị này thiếu trách nhiệm trong quá trình soát xét thông tin tài chính của Yteco, đã thiếu cẩn trọng không làm rõ các thông tin do Yteco cung cấp, không thu thập đầy đủ chứng cứ, tài liệu. Từ đó dẫn đến sai lệch trọng yếu số liệu và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của báo cáo tài chính tại thời điểm ngày 30.6.2020, thể hiện Yteco trong tình trạng lỗ lũy kế không đúng với tình hình thực tế.

Điều này đã tạo điều kiện cho Ban Điều hành mới Yteco căn cứ Điều 15 Luật Chứng khoán để không phát hành cổ phiếu ra công chúng, lựa chọn phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ với giá bán cổ phiếu riêng lẻ không phù hợp thực tế giao dịch trên sàn chứng khoán. Việc làm trên không đảm bảo nguyên tắc hoạt động kiểm toán độc lập theo quy định tại Điều 8 Luật Kiểm toán độc lập năm 2011.

Ngoài ra, thông báo KLTT cũng chỉ ra sai phạm trong việc hợp tác kinh doanh giữa Yteco với Công ty TNHH Mắt kính Việt Quang tại 3 cửa hàng.

Cụ thể, hoạt động mua bán mắt kính được thực hiện trên pháp lý của cửa hàng mắt kính Việt Quang, trực thuộc pháp nhân Công ty Yteco, hạch toán phụ thuộc và sử dụng hóa đơn của Công ty Yteco. Điều này chưa phù hợp pháp luật về doanh nghiệp, cần phải được cơ quan thuế kiểm tra làm rõ.

Thông báo KLTT cũng nêu nhiều sai sót của Yteco trong lĩnh vực thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Từ kết quả kiểm tra chi phí, thu nhập khác để xác định thuế TNDN của Yetco, xác định số thuế TNDN của Yteco phải truy thu hơn 769 triệu đồng (năm 2018: hơn 592 triệu đồng, năm 2019: hơn 177 triệu đồng).

Về thuế giá trị gia tăng (GTGT) qua rà soát số liệu trên tờ khai thuế GTGT, căn cứ Luật Thuế GTGT năm 2008…đoàn thanh tra xác định điều chỉnh doanh thu, chi phí của Yteco và số thuế Yteco phải nộp qua các năm hơn 17 tỷ đồng.

Nếu tiếp tục bán cổ phần gây thiệt hại thì chuyển cơ quan điều tra

Từ những kết luận nêu trên, Chánh Thanh tra TP. Hồ Chí Minh đã kiến nghị và được Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh thống nhất chỉ đạo.

Theo đó, giao Chủ tịch HĐTV Công ty Dược Sài Gòn TNHH MTV chỉ đạo đại diện vốn của Công ty tại Yteco yêu cầu HĐQT, đại diện pháp luật Yteco tuân thủ nghiêm quy định pháp luật trong lĩnh vực quản lý tài chính, kế toán, chứng khoán, đầu tư, đất đai, xây dựng, thuế,… và các quy định pháp luật liên quan hoạt động sản xuất kinh doanh; Điều chỉnh giảm doanh thu, tăng chi phí và số thuế phải nộp…

Trường hợp Yteco tiếp tục thực hiện việc bán cổ phần phát hành thêm trái quy định của pháp luật nêu trên, cố ý gây thiệt hại đến quyền lợi của cổ đông Yteco nói chung và cổ đông Nhà nước nói riêng thì cần chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.

Nghiêm khắc rút kinh nghiệm đối với việc đề xuất UBND TP. Hồ Chí Minh về xử lý phương án tăng vốn điều lệ (năm 2020) tại Yteco một cách thiếu thận trọng; Kịp thời theo dõi, báo cáo kết quả thực hiện của Yteco đối với các kết luận, chỉ đạo giải quyết của UBND TP. Hồ Chí Minh và các cơ quan có thẩm quyền đề đề xuất UBND TP. Hồ Chí Minh chỉ đạo xử lý theo quy định.

*Báo Đại biểu Nhân dân tiếp tục giám sát và thông tin kết quả giải quyết vụ việc tại Yteco đến bạn đọc và cử tri cả nước.