Kiểm soát hiệu quả hàng hóa xuất, nhập khẩu

Bảo đảm tiến độ thông quan

Tình hình dịch Covid-19 diễn ra phức tạp nhưng nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực kết nối, ký kết được các hợp đồng xuất khẩu, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu kép. Khu vực cảng Cát Lái, TP. Hồ Chí Minh xếp hàng dài những xe container vận chuyển hàng hóa xuất, nhập khẩu, đây là nơi có lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu rất lớn. Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 phải làm thủ tục thông quan từ 1.000 đến hơn 2.000 tờ khai mỗi ngày.

Phó Chi cục trưởng Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 Lê Nguyên Linh cho biết, “từ hơn 1 tháng nay, nhân sự tại Chi cục chỉ bố trí 50% làm việc tại chỗ so với ngày thường, nhưng vẫn phải bảo đảm khối lượng công việc như cũ. Cán bộ, nhân viên Chi cục chủ động làm thêm giờ để bảo đảm hoàn thành thông quan hồ sơ sớm nhất, không để ùn ứ công việc cho kíp trực sau. Kết quả là hàng xuất khẩu tháng 5 thực hiện được hơn 20 nghìn tờ khai; tháng 6 là 22 nghìn tờ khai. Hàng nhập khẩu tháng 5 là hơn 34 nghìn tờ khai và tháng 6 là hơn 30 nghìn tờ khai”.

Dù vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp không ít trở ngại trong lưu thông hàng hóa khi dịch bệnh bùng phát trên diện rộng tại nhiều địa phương. Khó khăn nhất của các doanh nghiệp vận tải là các địa phương kiểm soát giấy xét nghiệm Covid-19 của các lái xe. Nhiều doanh nghiệp làm xong thủ tục, đã lấy hàng ra khỏi cảng nhưng muốn chở container về các địa phương như Bình Dương, Đồng Nai hay Quảng Ngãi, Bình Định đều bắt buộc lái xe phải có giấy xét nghiệm âm tính với covid-19 còn hiệu lực theo quy định hiện hành của Bộ Y tế. Tuy nhiên, mỗi địa phương có những quy định khác nhau về thời gian hiệu lực kết quả xét nghiệm, nơi thì 3 ngày có nơi thì 7 ngày, khiến các lái xe và chủ doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.

Giám đốc Công ty CP Logistic Ngọc An Ngô Tùng Bảo đưa ra đề xuất: “Các địa phương linh hoạt hơn trong công tác kiểm soát thuận tiện hơn cho các phương tiện hàng hóa ra vào tỉnh thì đỡ rất nhiều cho doanh nghiệp và các lái xe. Chẳng hạn, tại các điểm chốt chặn ra vào, các tỉnh có thể bố trí những cán bộ y tế tiến hành test nhanh các lái xe. Nếu đủ điều kiện thì cho họ đi tiếp, nếu không bảo đảm an toàn phòng, chống dịch thì giữ lại. Điều này tránh được tình trạng ách tắc, chờ đợi ở bệnh viện, tập trung nhiều người. Điều mong muốn nhất của chúng tôi là các lái xe được sớm bố trí tiêm vaccine phòng Covid-19”.

Ngăn chặn kịp thời vi phạm

Bên cạnh việc tạo thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp thực hiện xuất, nhập khẩu hàng hóa, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh bảo đảm công tác kiểm tra, kiểm soát hàng hóa, kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm. Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh nhận định, phương thức thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại chủ yếu các đối tượng lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hoá, sử dụng phương thức “chọn luồng”. Đó là cùng 1 lô hàng khai báo nhiều tờ khai ở cùng 1 chi cục hoặc khác chi cục, nếu luồng Đỏ thì hủy tờ khai, chọn luồng Vàng, luồng Xanh để thông quan hàng hoá.

Để trốn tránh trách nhiệm, nếu bị phát hiện, các đối tượng thành lập nhiều công ty, ghi địa chỉ sai, doanh nghiệp không có bảng hiệu, thường xuyên thay đổi trụ sở. Sau khi bị phát hiện gian lận, doanh nghiệp từ chối nhận hàng, không hợp tác với cơ quan Hải quan... Một số trường hợp nhập khẩu hàng cấm là găng tay y tế cũ từ Trung Quốc về cảng Cát Lái do Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh phát hiện trong thời gian qua là 1 điển hình.

Một số đối tượng lợi dụng hình thức hàng quá cảnh, hàng tạm nhập tái xuất, hàng xuất kho ngoại quan từ Việt Nam sang Campuchia gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Theo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, chế tài xử phạt đối với vi phạm về hàng quá cảnh nêu trên còn quá thấp, khi phát hiện hành vi vi phạm, biện pháp giải quyết đối với hàng hóa vi phạm mới chỉ buộc tái xuất hàng hóa.

Từ những bất cập nêu trên, để công tác quản lý, ngăn chặn hiệu quả vi phạm từ hoạt động loại hình quá cảnh, Đội Kiểm soát Hải quan - Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh kiến nghị, về thủ tục quá cảnh, chủ hàng hóa quá cảnh phải kê khai chi tiết tên hàng, số lượng, trọng lượng, xuất xứ và tình trạng hàng hóa trên Hệ thống E-Manifest của cơ quan quản lý nhà nước. Bổ sung quy định đối với hàng hóa là hàng kiện, lỏng, xá được vận chuyển bằng phương tiện vận chuyển đường thủy nội địa phải gắn thiết bị theo dõi hành trình và kết nối với chi cục hải quan nơi hàng hóa vận chuyển đi, Chi cục Hải quan nơi hàng hóa vận chuyển đến...