Không tư duy nhiệm kỳ

Đánh giá sâu sắc, toàn diện

Mặc dù năm qua chịu tác động của dịch Covid-19 và bão lũ ở miền Trung, nhưng qua báo cáo của UBND các địa phương và thẩm tra của các Ban HĐND tại kỳ họp, kinh tế nhìn chung vẫn tăng trưởng, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch; xã hội được ổn định, đời sống Nhân dân vẫn bảo đảm, dịch bệnh được khống chế.

Kỳ họp diễn ra sôi nổi, các đại biểu HĐND không có tư duy nhiệm kỳ; tập trung nghiên cứu, xem xét các vấn đề cơ bản được đưa lên bàn nghị sự; thảo luận khách quan, sâu sắc tình hình kinh tế - xã hội, phân tích những khó khăn, thuận lợi. Qua thảo luận càng khẳng định thêm sự phấn đấu quyết liệt để thực hiện “mục tiêu kép”, kết quả đã đẩy lùi được dịch bệnh, nhanh chóng phục hồi kinh tế, tích cực khắc phục thiệt hại bão lũ; bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, ổn định cuộc sống của người dân. Đại biểu HĐND cũng thẳng thắn nêu lên những hạn chế, tồn tại chủ quan của chính quyền và các ngành, các cấp. Đó là tình trạng khai thác trái phép cát, sạn ở các dòng sông, nạn phá rừng hủy hoại hệ sinh thái, vấn nạn ô nhiễm môi trường, quản lý sử dụng đất đai còn lãng phí. Có địa phương lúng túng trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cải cách hành chính còn trì trệ, thu hút đầu tư hạn chế, giải ngân vốn đầu tư công còn chậm trễ…

Thực hiện hết trách nhiệm, quyền hạn

Ngay trước kỳ họp, Thường trực HĐND đã có “kịch bản” cho phiên họp. Có địa phương “để mở” cho chất vấn toàn diện các vấn đề, không ấn định lĩnh vực cụ thể; có nơi lại tập trung vào những vấn đề nổi cộm nhất trong nhiệm kỳ chưa giải quyết được. Đặc biệt, có địa phương Thường trực HĐND tiếp tục cho chuẩn bị video clip, để đại biểu chứng kiến hình ảnh sinh động và đặt câu hỏi cụ thể hơn. Có nơi, Thường trực HĐND còn chuẩn bị dự thảo nghị quyết về vấn đề được đưa ra chất vấn để HĐND quyết nghị cho nhiệm kỳ sau thực hiện.

Nhiều đại biểu HĐND chất vấn ngắn gọn, dễ hiểu, đúng vấn đề bức xúc. Có những đại biểu tuổi đã lớn, hoạt động lâu ở cơ quan dân cử, song vẫn tích cực tranh luận làm sáng tỏ vấn đề, có lẽ mong muốn để lại kinh nghiệm cho đại biểu mới. Mặc dù cuối nhiệm kỳ, lại sau Đại hội Đảng, có những thay đổi một số đối tượng chịu sự chất vấn, nhưng các trưởng ngành nhanh chóng nhập cuộc nghiên cứu, trả lời thẳng thắn, đúng yêu cầu câu hỏi, có những giải pháp cụ thể, khả thi khắc phục trong nhiệm kỳ tới. Tuy nhiên cận cảnh có địa phương, có lẽ do thay đổi lớn các chức danh HĐND, nên kỳ họp thường lệ vừa qua không tổ chức phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn; cũng tiếc cho một hình thức giám sát trực tiếp quan trọng của HĐND lại không được tích cực thực thi! Bên cạnh đó, còn có những nơi bố trí thời gian cho kỳ họp hơi ít, trong lúc HĐND xem xét, quyết định rất nhiều nội dung nên chắc rằng chất lượng các nghị quyết sẽ bị hạn chế.

Băn khoăn những chức danh khuyết thiếu

Kỳ họp cuối nhiệm kỳ và ngay sau Đại hội Đảng bộ nên hầu hết các địa phương đều kiện toàn nhân sự. Nhiều chức danh đã nghỉ hưu theo chế độ và không tham gia cấp ủy nên xin miễn nhiệm. Chỉ còn khoảng sáu tháng nữa sẽ kết thúc nhiệm kỳ, nhưng những chức danh được chuẩn bị khách quan, đúng thủ tục. Các chức vụ mới đều đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn; nhìn chung trình độ cao hơn người tiền nhiệm và quan trọng hơn nhất định phải kế tục cho nhiệm kỳ tiếp theo của HĐND. Đó là những người có trách nhiệm đối với địa phương, đối với HĐND và sẽ được tín nhiệm của cử tri. Bởi vậy, có nơi người được bầu vào chức danh HĐND, UBND phải có bản kế hoạch hành động trình bày trước HĐND, để đại biểu xem xét quyết định. Đây là tiền đề cần thiết cho nhiều địa phương và các lần bầu cử sau.

Việc kiện toàn các chức danh UBND đã có trong quy hoạch cán bộ từ trước và được chuẩn bị cẩn thận, không khó khăn lắm nên được bổ sung đầy đủ khi khuyết. Nhưng các chức danh HĐND thì liên quan đến đại biểu HĐND và có lẽ vì lý do gì nữa nên hơi khó! Bởi vậy, nhiều địa phương vẫn để khuyết Thường trực HĐND, thậm chí còn thiếu Phó Chủ tịch HĐND. Còn Trưởng ban của HĐND còn thiếu do các Trưởng ban Đảng kiêm nhiệm và có những thay đổi sau Đại hội Đảng; nên các Phó Trưởng ban HĐND đành phải phụ trách. Một thực tế nhiều địa phương, các Phó Trưởng ban HĐND lại rất hiếm khi lên làm Trưởng ban, đây là điều đáng suy nghĩ. Rồi sẽ khó khăn trong hoạt động của HĐND, nhất là công tác kiểm tra, giám sát. Mà ai cũng biết thời gian tới, ngoài những hoạt động bình thường, các cơ quan HĐND còn cuốn hút, tập trung vào công tác bầu cử đại biểu HĐND các cấp. Thường trực, các Ban của HĐND tham gia các tổ chức bầu cử ở địa phương, phải kiểm tra, giám sát công tác bầu cử. Ngoài ra, còn hướng dẫn, giúp đỡ Thường trực, các Ban của HĐND cấp dưới trong quá trình bầu cử. Đây là điều băn khoăn, trăn trở của Thường trực HĐND các địa phương.