Không quy định quyền khởi kiện cho đương sự trong quá trình thi hành án dân sự là chưa phù hợp với Hiến pháp
Thực tiễn thi hành án dân sự cho thấy, trong quá trình thi hành án dân sự, một số đương sự không đồng ý với quyết định và hành vi của cơ quan thi hành án hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan thi hành án.
Các đương sự này đã khiếu nại và khởi kiện theo Luật Khiếu nại và Luật Tố tụng hành chính nhưng lại bị Tòa án nhân dân trả lại đơn khởi kiện với lý do là không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án vì luật hiện hành không có quy định về vấn đề này.
Theo tôi, về bản chất, mô hình tổ chức các cơ quan thi hành án dân sự hiện nay đang trực thuộc hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước. Theo sự phân công thực hiện và kiểm soát quyền lực Nhà nước được quy định tại Điều 94 của Hiến pháp thì đây là cơ quan có nhiệm vụ thực hiện quyền hành pháp. Vì vậy các quyết định và các hành vi của cơ quan thi hành án dân sự trong quá trình tổ chức thi hành án dân sự là quyết định hành chính và hành vi hành chính của cơ quan hành chính Nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước. Theo quy định tại khoản 1, Điều 28 của Luật Tố tụng hành chính thì các hành vi này khi bị khởi kiện sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân.
Nếu sửa đổi Luật Thi hành án dân sự lần này không quy định quyền khởi kiện cho đương sự trong quá trình thi hành án dân sự, theo tôi, sẽ không phù hợp với Hiến pháp, không phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành và sẽ bỏ sót một quyền rất quan trọng của người dân là quyền được tham gia tố tụng; đồng thời, cũng sẽ không bảo đảm được sự bình đẳng giữa công dân và cơ quan công quyền trước Tòa án theo tinh thần của cải cách tư pháp. Thực tế, thông qua công tác giám sát, khảo sát và tiếp xúc cử tri, chúng tôi thấy, không phải quyết định nào và hành vi nào của cơ quan thi hành án dân sự cũng đúng pháp luật. Có trường hợp, các đương sự đã có đơn yêu cầu thi hành án nhưng cơ quan thi hành án không tổ chức thi hành án và không giải thích lý do. Cũng có những trường hợp cơ quan thi hành án đã tạm dừng, tạm hoãn thi hành án không đúng quy định. Vì thế, tôi đề nghị, cần phải có một phán quyết của cơ quan có thẩm quyền để xử lý các trường hợp này. Nếu được QH chấp nhận, tôi đề nghị bổ sung đầy đủ quyền khởi kiện vụ án hành chính vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự.
