Chương trình nghị sự đa phương bị lu mờ

Trong ngày họp đầu tiên, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã công bố Báo cáo Ổn định tài chính toàn cầu (GFSR), trong đó nhấn mạnh các tuyên bố áp thuế và cả những tuyên bố tạm hoãn áp thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm tăng đáng kể rủi ro đối với sự ổn định tài chính toàn cầu.

GFSR dự báo, sản lượng toàn cầu sẽ giảm từ 3,3% năm 2024 xuống còn 2,8% trong năm nay. Dự báo này phần lớn do tác động về thuế quan của Hoa Kỳ. IMF dự kiến sản lượng của Hoa Kỳ sẽ giảm từ 2,8% của năm ngoái xuống còn 1,8% năm 2025.

Tuần trước, Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva cho biết, dự báo tăng trưởng của GFSR sẽ bao gồm "những đợt sụt giảm đáng kể nhưng không có suy thoái", chủ yếu là do sự bất ổn "ngoài dự kiến" và biến động thị trường do tình trạng hỗn loạn về thuế quan. Mặc dù bà Georgieva cho biết nền kinh tế thực của thế giới vẫn tiếp tục hoạt động tốt, bà cảnh báo rằng nhận thức ngày càng tiêu cực về tình hình bất ổn thương mại và lo ngại về suy thoái có thể làm chậm hoạt động kinh tế. Bên cạnh đó, một thách thức mới tiềm tàng đối với các nhà hoạch định chính sách là liệu đồng đô la có còn là tài sản trú ẩn an toàn hay không sau khi mức thuế quan của Tổng thống Donald Trump gây ra làn sóng bán tháo trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, thuế quan của ông Donald Trump đã làm lu mờ dự báo kinh tế của IMF. Trước kia, các cuộc họp của IMF và WB, cùng với cuộc họp bên lề của các nhà lãnh đạo tài chính G20 đã luôn là những diễn đàn quan trọng để phối hợp hành động chính sách mạnh mẽ trong thời kỳ khủng hoảng, chẳng hạn như đại dịch Covid-19 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 - 2009. Tuy nhiên, các chuyên gia chính sách cho biết lần này, với sự tham gia của các bộ trưởng thương mại, các phái đoàn sẽ hướng tới mục tiêu củng cố nền kinh tế của nước mình trước tiên.

Nancy Lee, cựu quan chức Bộ Tài chính Hoa Kỳ hiện là thành viên chính sách cấp cao tại Trung tâm Phát triển Toàn cầu ở Washington cho biết: "Trọng tâm của các cuộc họp này trong vài năm qua, vốn tập trung nhiều vào cải cách ngân hàng phát triển đa phương và ở một mức độ nào đó là tăng cường cấu trúc nợ có chủ quyền, sẽ không còn nữa".

Các nhà lãnh đạo tài chính đến Washington với cùng một câu hỏi: Làm thế nào để thoát khỏi - hoặc ít nhất là giảm thiểu - nỗi "đau" từ đợt áp thuế nhập khẩu lớn chưa từng có của Tổng thống Donald Trump kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng vào tháng 1. Và sự chú ý có thể tập trung phần lớn vào một người duy nhất, Bộ trưởng Tài chính mới của Hoa Kỳ Scott Bessent, người giữ vai trò đàm phán chính của ông Trump về các thỏa thuận thuế quan.

“Các cuộc chiến thương mại sẽ thống trị tuần này, cũng như các cuộc đàm phán song phương mà hầu như mọi quốc gia đang cố gắng theo đuổi theo một cách nào đó, hình thức nào đó", ông Josh Lipsky, Giám đốc Trung tâm Địa kinh tế của Hội đồng Đại Tây Dương cho biết. "Vì vậy, đây sẽ là cuộc họp mùa Xuân không giống bất kỳ cuộc họp nào khác của WB và IMF, bị chi phối bởi một vấn đề duy nhất - vấn đề song phương, thay vì đa phương”.

Nhật Bản, chịu áp lực từ mức thuế 25% của Mỹ đối với ô tô và thép, cũng như mức thuế tương ứng đối với mọi mặt hàng khác có thể lên tới 24%, đặc biệt mong muốn nhanh chóng đạt được thỏa thuận thuế quan với Hoa Kỳ.

Với các cuộc đàm phán tiến triển hơn so với các nước khác, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato dự kiến ​​sẽ gặp Bộ trưởng Tài chính Bessent để nối lại các cuộc đàm phán bên lề cuộc họp của IMF và WB.

Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Choi Sang-mok cũng đã có kế hoạch gặp ông Bessent trong tuần này nhằm thảo luận về khả năng trì hoãn việc thực hiện mức thuế 25% và hợp tác với Hoa Kỳ trong các lĩnh vực cùng quan tâm như năng lượng và đóng tàu.

Mỹ sẽ ra đi hay ở lại?

Câu hỏi lớn thứ hai tại các cuộc họp mùa Xuân lần này là liệu Hoa Kỳ có tiếp tục ở lại IMF và WB hay không.

Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp “180 ngày đánh giá đối với các tổ chức quốc tế” và quá trình này vẫn đang được xem xét. Các nguồn tin cho biết, Bộ Tài chính Hoa Kỳ đang tích cực tham gia quá trình này, nhưng ý định cuối cùng của chính quyền vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù ít người cho rằng Tổng thống Donald Trump sẽ rút hoàn toàn khỏi IMF và WB, nhưng vì tính không chắc chắn khiến hai tổ chức tài chính lớn nhất thế giới và phụ thuộc phần lớn vào nguồn tiền của Mỹ, đang như đi trên dây. Hoa Kỳ là cổ đông lớn nhất của hai tổ chức này. Nếu Mỹ cố gắng rút lui, điều này sẽ làm giảm đáng kể sức mạnh cho vay và ảnh hưởng của các thể chế tài chính lớn nhất thế giới cũng như trật tự tài chính đang tồn tại.

Cựu Giám đốc Trung Quốc của IMF Eswar Prasad cho biết: “Hệ thống quản trị toàn cầu dựa trên các quy tắc sau Thế chiến II, mà Hoa Kỳ đóng vai trò quan trọng trong quá trình kiến tạo và duy trì nó, đang sụp đổ trước mắt chúng ta”. “Chính quyền Donald Trump cho thấy một cách rõ ràng là họ không thích mọi tổ chức đa phương, bao gồm cả IMF và WB, bởi họ xem các khuyến nghị và chính sách của các tổ chức này không phải lúc nào cũng phù hợp với lợi ích của Mỹ", ông Prasad nói.

Câu hỏi về viện trợ

Cùng với tư cách thành viên của Hoa Kỳ, tương lai của Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) - một quỹ ưu đãi của WB dành cho các quốc gia nghèo nhất - cũng trở thành mối quan tâm lớn thứ hai. Chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden đã cam kết 4 tỷ USD cho IDA vào năm ngoái, nhưng không rõ liệu chính quyền Tổng thống Donald Trump có tôn trọng cam kết đó hay không. Hầu hết ý kiến cho rằng, kịch bản xấu là sẽ có một đợt cắt giảm và thêm một kịch bản xấu hơn sẽ không có khoản tài trợ nào từ Hoa Kỳ.

Chủ tịch WB Ajay Banga cho biết, ông vẫn chưa biết khoản đóng góp của Hoa Kỳ sẽ là bao nhiêu. Nếu các nhà tài trợ lớn như Hoa Kỳ và Vương quốc Anh cắt giảm viện trợ, quỹ IDA có thể giảm từ 100 tỷ USD xuống còn gần 80 tỷ USD trong ba năm tới - một đòn giáng mạnh vào tổ chức này, vào thời điểm ưu đãi đang rất cần thiết.

Trong các cuộc họp tuần này, Chủ tịch WB Ajay Banga dự kiến ​​sẽ mở rộng chiến lược tài trợ năng lượng của ngân hàng từ chủ yếu là năng lượng tái tạo sang các nguồn khác, bao gồm các dự án hạt nhân và nhiều dự án khí đốt hơn, đồng thời chuyển hướng sang nhiều dự án thích ứng với khí hậu hơn - một sự chuyển hướng cho phù hợp hơn với các ưu tiên của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, vẫn có những động lực chiến lược để Hoa Kỳ tiếp tục ở lại trong IMF và WB. WB khuếch đại đồng đô la Mỹ với lợi nhuận cao và cung cấp cho Washington một nền tảng mạnh mẽ để gây ảnh hưởng. Việc từ bỏ vai trò đó có thể mở ra cánh cửa cho đối thủ cạnh tranh của Mỹ lấp đầy khoảng trống.

Trong một bài viết trên tờ The Hill, ba cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ là Meg Lundsager, Elizabeth Shortino và Mark Sobel đã nói rằng, IMF giúp Hoa Kỳ có được ảnh hưởng kinh tế đáng kể. Nếu Hoa Kỳ rút khỏi IMF, Trung Quốc sẽ có lợi.