Khó khăn trong bình ổn giá xăng dầu

Nguồn: vietbao.vn

Theo Phó tổng giám đốc Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Vương Thái Dũng, sự chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán xăng RON92 trên thị trường thế giới và Việt Nam đang là 2.000 đồng/ lít. Còn nếu so sánh với giá trong khu vực thì giá xăng ở Việt Nam đang thấp hơn từ 4.000- 5000 đồng/1lít. Vì vậy, việc điều chỉnh giá bán xăng trong thời gian tới là khó tránh. Song thời điểm nào tăng, tăng mức độ ra sao, còn chờ xin ý kiến của các bộ, ngành chức năng.

Xét về cung cầu, Bộ Công thương và Perolimex khẳng định hoàn toàn đủ nguồn để cung ứng xăng dầu cho nhu cầu tiêu dùng trong nước. Một câu hỏi đặt ra là: có thể bình ổn  giá bán xăng dầu ở mức độ như thế nào? Theo tính toán Cục trưởng Cục quản lý giá, Bộ Tài chính Nguyễn Tiến Thỏa, nếu chỉ dựa vào tiền của quỹ bình ổn giá xăng dầu (có nguồn từ việc trích 300 đồng/ mỗi lít của người tiêu dùng) thì không đủ sức để bù chênh lệch, bình ổn thị trường được.

Hiện nay, cơ quan quản lý không có quá nhiều sự lựa chọn để bình ổn giá; chỉ có thể sử dụng quỹ bình ổn để tiếp tục can thiệp vào giá hay sử dụng công cụ thuế và phí để hỗ trợ giá. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long phân tích: giá trong nước và thế giới đã thông nhau, chính vì thế không thể để tình trạng giá trong nước và nước ngoài chênh nhau. Cơ quan quản lý chỉ còn 2 cách để xử lý. Một là thuế, hai là sử dụng tài trợ của nhà nước. Tài trợ nhà nước là thông qua ngân sách hoặc thông qua ngân quỹ bình ổn.

Theo tính toán của Cục Quản lý giá, Quỹ bình ổn năm 2010 có tổng thu là 4.400 tỷ đồng và đã sử dụng 3.505 tỷ đồng. Mức hụt tiền từ việc giảm thuế nhập khẩu xăng dầu so với barem thuế cho phép, là khoảng 7.000 tỷ đồng. Như vậy, tổng giá trị tiền dùng để bình ổn giá xăng dầu năm 2010 lên tới khoảng 10.000 tỷ đồng. Để giữ giá xăng ổn định và không tăng trong dịp Tết Nguyên đán, từ ngày 15.1.2011, Bộ Tài chính đã giảm thuế nhập khẩu xuống 0%, tương ứng mức hụt so với barem thuế lên đến 8.000 - 9.000 tỷ đồng.

Giờ đây, trong lúc tình thế cấp bách, chính Bộ Tài chính và Petrolimex lại không thống nhất được cách tính quỹ bình ổn. Hiện thuế xăng dầu đã về 0% nên yếu tố cốt lõi để giữ giá xăng dầu hiện tại là quỹ bình ổn giá xăng dầu. Việc sắp tới giá xăng dầu có tăng không, tăng bao nhiêu, phần lớn phụ thuộc vào số tiền còn lại của quỹ. Tuy nhiên, cách trích, sử dụng quỹ lại chưa có sự thống nhất giữa 2 đơn vị này. Phó tổng giám đốc Petrolimex Vương Thái Dũng cho rằng, không nên vận hành theo cách đang làm mà nên trích theo tỷ lệ bán của đầu mối. Nên quy định bao nhiêu phần trăm trên doanh thu của từng doanh nghiệp để dễ kiểm soát, dễ điều hành hơn.

Bên cạnh vai trò của Quỹ bình ổn giá và chính sách thuế, ngươi ta còn trông vào nguồn cung giá rẻ hơn từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Song Petrolimex lại khẳng định: nguồn cung của Dung Quất chỉ bằng 1/6 tổíng nguồn xăng dầu cần thiết. Năm 2011, Pertrolimex dự kiến ký hợp đồng mua từ Nhà máy lọc dầu Dung quất 2 triệu  tấn/m3 xăng dầu trong tổng công suất của nhà máy là 3 triệu tấn m3, trong khi tổng nhu cầu của toàn xã hội cả năm vượt trên 12 triệu tấn/m3. Điều quan trọng hơn là, mua xăng dầu từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất theo Petrolimex là không rẻ hơn so với nhập khẩu, vì nhà máy cũng bán với giá thị trường.

Bình ổn giá và giữ giá bán xăng trong bối cảnh lạm phát được xem là rất khó và vướng nhiều vấn đề. Sẽ càng khó hơn cho việc điều hành vì những loại nguyên liệu thiết yếu cho sản xuất như than, điện, nước cũng đang muốn xin điều chỉnh tăng giá bán. Trong cái khó chung, chắc chắn cơ quan quản lý sẽ phải cân nhắc thận trọng để tránh tác động tăng giá cộng hưởng.