Cụ thể, văn bản của Văn phòng Chính phủ yêu cầu các địa phương từ ngày 30.7 không kiểm tra tại các chốt kiểm soát dịch đối với phương tiện có giấy nhận diện có mã QR vận chuyển hàng hóa phục vụ xây dựng, sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, tiêu dùng (trừ hàng hóa cấm sản xuất, kinh doanh theo quy định) trên mọi tuyến đường. Trường hợp phương tiện không có giấy nhận diện có QR Code, hoặc có nhưng hết thời hạn, thì kiểm tra việc khai báo y tế và kết quả xét nghiệm với người trên phương tiện. Để bảo đảm yêu cầu phòng dịch, người trên xe phải tuân thủ 5K và có chứng nhận kết quả xét nghiệm âm tính, bằng cả phương pháp RT - PCR và test nhanh, trong thời hạn 72h.
Trong ngày đầu tiên thực hiện chỉ đạo này, cửa ngõ Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh không còn tình trạng ùn ứ. Xe chở hàng có giấy nhận diện mã QR đều được ưu tiên qua chốt, không cần kiểm tra giấy tờ.
Tuy vậy, vẫn có địa phương (hiện không áp dụng Chỉ thị 16) tiếp tục tạm dừng phương tiện có giấy nhận diện chứa mã QR để kiểm tra giấy chứng nhận xét nghiệm Covid của những người trên xe (và không kiểm tra hàng hóa). Lý do địa phương đưa ra là nhằm bảo đảm an toàn phòng chống dịch. Nếu không kiểm tra sẽ không nắm được những người trên xe có kết quả xét nghiệm âm tính hay không, nhất là những xe đến từ vùng dịch.
Sự thận trọng này hoàn toàn chính đáng! Bởi theo quy trình đăng ký mã QR để lưu thông trên “luồng xanh” hiện nay, tên tài xế và số điện thoại là thông tin bắt buộc phải nhập. Các thông tin còn lại, trong đó có hình ảnh Giấy xét nghiệm Covid mới nhất, ngày xét nghiệm và ngày hết hạn xét nghiệm, thì không bắt buộc nhập ngay. Tuy nhiên, trước khi xe lăn bánh phải cập nhật đầy đủ thông tin giấy xét nghiệm để cơ quan kiểm tra có thông tin. Nay, nếu các chốt không kiểm tra xe có dán mã QR luồng xanh thì có thể xảy ra khả năng tài xế không xét nghiệm Covid hoặc Giấy xét nghiệm Covid không được cập nhật trong bản đăng ký cấp mã QR.
Như vậy sự thận trọng của địa phương là đúng, nhưng điều đó lại khiến việc thực hiện chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ gặp khó khăn.
“Luồng xanh” theo thông lệ và cách làm ở nhiều nước là giúp xe đi qua mà không cần dừng lại kiểm tra vì đã đạt điều kiện an toàn. Điều kiện cơ bản là tài xế đã được tiêm vaccine, tức là đủ an toàn để lưu thông. Kinh nghiệm hữu ích này cho thấy, để đạt được “luồng xanh đầy đủ” - không dừng, như thực hành ở các quốc gia khác, Chính phủ cần chỉ đạo ưu tiên tiêm vaccine cho những người làm vận tải. Tài xế xe chở hàng, kể cả các shipper (những người giao hàng đến người mua cuối cùng là hộ gia đình) càng được tiêm sớm thì an toàn của chuỗi cung ứng càng được bảo đảm và thông suốt.
Một khi đã được tiêm vaccine và thông tin được cập nhật vào mã QR thì tài xế qua chốt sẽ không cần dừng, đó chính là "luồng xanh" đúng nghĩa. Khi đó, địa phương chỉ cần kiểm tra ngẫu nhiên xe chở hàng có dán mã QR để xem tài xế và những người trên xe có bảo đảm thực hiện 5K và đã tiêm vaccine hay chưa để chống các trường hợp gian lận.
Hiện nay, nguồn vaccine đã tương đối dồi dào, cho phép đội ngũ tài xế, phụ xe, shipper được ưu tiên tiêm trước. Có như vậy, mạch cung ứng, tiêu thụ hàng hóa, bảo đảm cho sản xuất mới diễn ra thông suốt, liên tục và người dân cũng có đủ hàng hóa tiêu dùng trong bối cảnh dịch bệnh.
