Khi năm học mới trở thành nỗi ám ảnh

Ám ảnh “tự sát”

Đối với những học sinh bị bắt nạt ở Nhật Bản, trường học đã trở thành địa ngục. Nanae Munemasa, nữ sinh 17 tuổi chia sẻ, cô sợ đến trường, thậm chí, chỉ nghĩ đến việc đi học cũng khiến cô bị ám ảnh. Lý do là nữ sinh này đã bị bắt nạt ở trường kể từ hồi tiểu học. Nanae cho biết, cô bị các bạn học đánh đập, hành hạ thường xuyên. Những cậu con trai đánh cô bằng chổi và gậy. Còn các bạn nữ thì lôi Nanae vào nhà tắm và tại đây, cô phải chịu những cái tát như trời giáng. Như nhiều nạn nhân bị bắt nạt ở trường, Nanae bị trầm cảm và khi phải quay trở lại trường học sau kỳ nghì hè, cô đã nghĩ đến việc tự tử để thoát khỏi địa ngục.

Nhưng Nanae không phải là trường hợp duy nhất. Theo số liệu được đưa ra bởi cơ quan ngăn chặn tự tử tại Nhật Bản, học sinh tự tử trong ngày 1.9 – ngày khai giảng năm học mới tại Nhật Bản - có xu hướng tăng gấp 3 lần so với các ngày còn lại trong năm (trung bình 130 trường hợp vào ngày 1.9, 92 ca tự tử vào ngày 31.8 và 94 vụ trong ngày 2.9). Ông Shikoh Ishi, biên tập viên một tờ báo chuyên tư vấn học đường, kể lại câu chuyện kinh hoàng cách đây 17 năm. “Hai em học sinh đã tự tử ngày 31.8. Sau đó, 3 em khác đã phóng hỏa đốt trường vì không muốn tiếp tục đi học. Khi đó, những người lớn mới nhận ra các em đã tuyệt vọng như thế nào”. Ishi quyết định thành lập một tờ báo học đường để tư vấn cho các học sinh chán nản. Chúng tôi muốn gửi thông điệp rằng các em không bị buộc phải lựa chọn giữa trường học và cái chết”.

Các chuyên gia cho rằng, bạo lực học đường tại Nhật Bản nghiêm trọng hơn so với các nước khác do nét văn hóa truyền thống mang tính thủ cựu, đề cao tính nhất quán. Những cái tôi khác biệt thường bị đem ra chế giễu và bị cô lập. Có những trường hợp cả phụ huynh và giáo viên đều không nắm được tình hình, phản ứng chậm trễ dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

Bên cạnh đó, Nhật Bản là xã hội đặc biệt đề cao thành công trong học tập, và áp lực học hành, điểm số là một trong những nguyên nhân trực tiếp khiến tỷ lệ trẻ tự tử ở nước này trở nên cao nhất trong Nhóm các quốc gia công nghiệp (G7), với hơn 20.000 trường hợp tìm đến cái chết mỗi năm. Đây là một thực tế đáng báo động đối với các bậc phu huynh, những người làm công tác giáo dục và toàn bộ xã hội Nhật Bản.

Dạy trẻ đối phó với áp lực

Yutaka Motohashi, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ đối phó với nạn tự tử tại Nhật Bản, cho rằng không nên chỉ nhìn phiến diện vào những con số thống kê số người trẻ tuổi tự tử. Hiện tượng này cần được xem xét nghiêm túc trên phương diện xã hội. Trẻ em cần được dạy làm thế nào để đối phó với những áp lực và khủng hoảng hàng ngày và có một người lớn đủ tin cậy để có thể chia sẻ khi gặp khó khăn.

Đã có nhiều giải pháp được đưa ra. Một số thư viện đã mở cửa, tạo ra những không gian thân thiện cho những đứa trẻ sợ hãi tìm nơi trú ẩn. Hay Vườn thú Ueno ở Tokyo khuyến khích các em học sinh đến với những sinh vật đáng yêu trong ngày đầu tiên tới trường để chúng có thể vượt qua sự sợ hãi. Trong khi đó, nhà chức trách đã tăng cường cảnh giác, kêu gọi các trường học chú ý tới các dấu hiệu tiềm ẩn nguy cơ tự tử của các em học sinh, trong khi Chính phủ thiết lập một đường dây nóng hoạt động 24/24h, cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý cho các trẻ em hoặc cha mẹ của chúng khi cần thiết.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nhật Bản Yoshimasa Hayashi thì hối thúc các em học sinh cởi mở, chia sẻ suy nghĩ và cảm nhận của mình với một ai đó. Người đó có thể là các thành viên khác trong gia đình, là giáo viên, bạn bè hoặc bất cứ ai. Trong trường hợp thật khó để nói chuyện với những người xung quanh họ, ông khuyên học sinh liên hệ với bộ phận tư vấn của bộ.

Các chuyên gia nói rằng cần phải làm nhiều hơn nữa để giúp thanh niên, thiếu niên thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực. Bất kể tuổi tác, thường có dấu hiệu cảnh báo sớm để nhận biết những người có ý định tự tử, đặc biệt là trong thời đại truyền thông đại chúng hiện nay. Ví dụ như họ thường xuyên lên mạng tìm kiếm các từ khóa như “Tôi muốn chết” hoặc “Cái chết nhẹ nhàng” trước khi họ tự tử. Hoặc họ gửi các tin nhắn SOS khác nhau mà tiếc là thường không được người khác chú ý. Hoặc họ gặp khó khăn khi nhờ ai đó giúp đỡ mình.