Khám phá Việt Nam bằng ảnh

Kết quả của nhận thức và sáng tạo

Với triển lãm ảnh Lực chảy của dòng sông - Hành trình dài của Việt Nam trong cái nhìn của một người Úc, Les Horvat trưng bày 34 bức ảnh mô tả cảnh quan, văn hóa, lịch sử của đất nước Việt Nam. Bộ ảnh là kết quả thu được từ nhiều lần qua thăm Việt Nam trong ba năm qua của Les Horvat.

Tuy nhiên, những bức ảnh không chỉ đơn giản chụp lại khoảnh khắc thường gặp mà được tạo dựng từ các trao đổi thị giác, từ những thay đổi của vị trí trong khung hình. Những thao tác kỹ thuật hậu kỳ, cùng với cách trình bày, giải thích cảnh vật bằng ống kính máy ảnh, đã được sử dụng như một phương tiện cho sự tương tác phức tạp giữa các cá nhân, tập thể, và sự kiện lịch sử hình thành nên tính cách quốc gia.

Tuy là người nước ngoài nhưng Les Horvat lại khá am hiểu những danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử Việt Nam mà đôi khi chính người Việt Nam có thể không chú ý trong cuộc sống thường nhật của mình. Đồng thời ông có một cảm nhận mạnh từ lịch sử thế giới để gắn kết với các chi tiết của bản địa.

Việc phân tích lại và thiết kế câu chuyện thông qua quá trình chỉnh sửa cẩn thận sau khi chụp là một yếu tố khác trong Lực chảy của dòng sông. Chính màu sắc, nhịp điệu, bố cục và định nghĩa đã tạo nên mạch chuyện, thêm vào đó là ý nghĩa tổng thể của mỗi bức ảnh và sự mở rộng của toàn bộ bộ ảnh. Đây là một cách khác để Horvat đưa cái nhìn của một người Australia vào hình ảnh rộng lớn hơn về Việt Nam.

Không thể ngăn “lực chảy” của Việt Nam

Les Horvat quan niệm cảnh quan, như người ta thường nói, gắn kết với sự tồn tại của con người. Nó được lĩnh hội thông qua sự quan sát, được giải thích thông qua các giác quan, và đóng vai trò trung gian nhờ sự thông hiểu văn hóa, cảnh quan từ các hoạt động cá nhân và tập thể. Do vậy, cảnh quan đem đến nhiều ý nghĩa hơn là khiến con người phải gắng gượng diễn đạt lại nó - nó đem lại các chi tiết cơ bản đủ để gợi lại những kỷ niệm, đúc rút lại các quy luật tồn tại và hình thành nên chính con người chúng ta.

Đối với một nước như Việt Nam, sự thay đổi hình ảnh đất nước do ảnh hưởng của chiến tranh, do sự phát triển kinh tế nhanh chóng, và nhu cầu đi du lịch ngày một tăng, đã đặt quốc gia trong trạng thái chuyển động. Đó cũng là điều rất tự nhiên khiến Việt Nam trở nên rất hấp dẫn, vì thế đã nhanh chóng đưa Les Horvat đến vùng biển Việt Nam để thực hiện sự khám phá bằng hình ảnh suốt ba năm qua. 

Nghệ sĩ đã nói về vai trò của mình và của Việt Nam trong bộ ảnh: “Với việc tham chiếu vị trí của một người ngoài cuộc, cái nhìn của tôi cuối cùng được xác định bởi lịch sử của riêng mình và hành lý văn hóa tôi mang đến cho bộ ảnh. Cái nhìn này rõ ràng là mang tính cá nhân, tuy nhiên nó được thể hiện rõ nét trong các bức ảnh tạo nên triển lãm lần này. Lực chảy của dòng sông là một minh chứng về sức mạnh không thể chối bỏ và không thể ngăn cản của xã hội Việt Nam. Một xã hội luôn vươn mình đi lên phía trước cho dù phải vượt qua không biết bao nhiêu chông gai, rủi ro và thách thức, như dòng chảy vô biên của các tuyến đường thủy trong lòng đất nước này”.