Trung tâm Nuôi trồng nghiên cứu chế biến dược liệu, Cục Hậu cần - Kỹ thuật Quân khu 9 (Trại rắn Đồng Tâm) được thành lập ngày 27.10.1977, gắn liền với công lao to lớn của cố Đại tá, bác sĩ Trần Văn Dược. Từ một khu vực nhỏ chỉ 500m² với vài cây thuốc quý và 3 con rắn hổ đất, nhờ kiến thức chuyên sâu, niềm đam mê với các loài rắn, ông đã phát triển nơi đây thành trung tâm nghiên cứu, điều chế huyết thanh kháng nọc rắn hàng đầu Việt Nam.
Theo Thiếu tá Đàm Huy Hoàng - Giám đốc Trại rắn Đồng Tâm, trung tâm đã thực hiện nhiều đề tài, đề án, dự án cấp Nhà nước, cấp Bộ. Trung tâm hiện tập trung vào các dự án về sinh thái rắn, khai thác nguồn gen rắn hổ mang đất, hổ mang chúa để sản xuất thuốc. Đặc biệt, hợp tác với Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế đã giúp sản xuất huyết thanh kháng nọc rắn, cứu sống hàng nghìn bệnh nhân mỗi năm.
Những đề tài, dự án của Trung tâm không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang tính thực tiễn cao. Một trong những sản phẩm nổi bật là kem bôi da Cobratoxan, được Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho phép lưu hành toàn quốc. Ngoài ra, Trung tâm còn sản xuất nhiều loại thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm từ nguồn nguyên liệu là cây, con thuốc, phục vụ chăm sóc sức khỏe cho bộ đội, nhân dân.
Để chăm sóc các loài rắn độc, nhân viên tại Trại rắn Đồng Tâm phải là người có nhiều kinh nghiệm, tính cách cẩn thận. Họ luôn phải nhẹ nhàng, tỉ mỉ trong cách chăm sóc để đảm bảo rắn phát triển tốt nhất. Mỗi ngày, một con rắn có thể ăn khoảng 1,5kg rắn nhỏ, trong khi các loài rắn hổ chủ yếu ăn cóc, nhái, chuột. Nhờ khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng, các loài rắn ở đây đều phát triển khỏe mạnh.
Không chỉ là cơ sở nghiên cứu, Trại rắn Đồng Tâm còn là điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn. Du khách có cơ hội chiêm ngưỡng các loài rắn quý hiếm, xem quy trình lấy nọc rắn, tìm hiểu về các loại cây thuốc nam đang được bảo tồn, nhân giống. Đặc biệt, Trại rắn sở hữu bảo tàng rắn duy nhất tại Việt Nam, nơi lưu giữ tiêu bản của hầu hết các loài rắn hiện có trong nước. Đây cũng là nơi đã được xác lập kỷ lục Guiness Việt Nam về số lượng tiêu bản rắn.
Khoa Điều trị rắn cắn của Trại rắn Đồng Tâm là một trong những đơn vị hàng đầu trong việc cấp cứu, điều trị nạn nhân bị rắn độc cắn. Mỗi năm, khoa tiếp nhận, điều trị hơn 1.000 ca rắn cắn, trong đó hơn 80% là rắn độc. Phần lớn các ca rắn cắn đến từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là rắn lục đuôi đỏ. Nhờ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và nguồn huyết thanh kháng nọc dồi dào, tất cả bệnh nhân đều được điều trị khỏi bệnh, không có trường hợp tử vong.
Với những đóng góp quan trọng trong khoa học, y tế, du lịch, Trại rắn Đồng Tâm không chỉ là điểm đến ý nghĩa mà còn là nơi kết hợp hài hòa giữa khoa học và thực tiễn, mang lại lợi ích thiết thực cho xã hội. Đây chắc chắn là một địa điểm không thể bỏ qua cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên và tìm hiểu về thế giới bò sát.
