Khám phá thế giới: Samarkand - viên ngọc của phương Đông

Linh Ngọc• 23/11/2013 08:52

Samarkand thuộc Uzbekistan là một trong những thành phố quan trọng và lâu đời bậc nhất của khu vực lịch sử Transoxiana, Trung Á. Nằm trên thung lũng sông Zerafshan, thành phố này được thừa hưởng nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và là một vị trí quan trọng trong con đường tơ lụa giữa Trung Quốc và phương Tây xưa kia.

Samarkand là thành phố lớn thứ hai của Uzbekistan và có tuổi đời không kém gì Roma, Athens hay Babylon với hơn 27 thế kỷ. Những bản thảo viết tay của người ẢRập cổ đại đã từng ví nó như là “viên ngọc của phương Đông”. Trong khi đó, người châu Âu lại trìu mến gọi nơi đây là “mảnh đất của các nhà khoa học”. Quả thật với vẻ đẹp vô cùng tráng lệ, Samarkand được coi là thành phố của huyền thoại. Khi Alexander Đại đế lần đầu tiên nhìn thấy Samarkand, ông đã phải thốt lên đầy kinh ngạc: “Ta từng được nghe thành phố này rất xinh đẹp nhưng không thể tưởng tượng rằng nó lại có thể đẹp và tráng lệ nhường ấy”.

Đúng vậy, bất cứ ai dù đã đặt chân đến nhiều thành phố cổ trên thế giới vẫn phải ngạc nhiên trước bộ sưu tập những công trình kiến trúc cổ hoành tráng ở đây. Thời hoàng kim của Samarkand vào khoảng năm 1370, khi đó thành phố ốc đảo trên sa mạc của Uzbekistan này là trung tâm chính trị và văn hóa của châu Á. Alexander Đại Đế và Thành Cát Tư Hãn (Dschingis Khan) đã từng chinh chiến tại đây và Timur Lenk đã lấy Samarkand làm thủ đô vương quốc của ông. Timur là quốc vương của một vùng đất rộng lớn gồm Ba Tư và Mông Cổ, Trung Á, phần đông Trung Quốc và phần bắc của Ấn Độ ngày nay.

Những mái vòm màu xanh ngọc ở Samarkand là một trong những biểu tượng kiến trúc đầy cảm xúc trên thế giới. Có thể nói dấu ấn tuyệt vời nhất ở thành cổ này là Quảng trường Registan truyền thống.

Bao quanh ba mặt của quảng trường là những tòa nhà được dát bằng những viên gạch màu ngọc lam lấp lánh với tên gọi Ulugbek Madrasah, Tilla và Sherdor Qori. Madrasah trong tiếng ẢRập có nghĩa là trường đại học thời trung cổ. Bên dưới và mặt tiền của madrassah được trang trí bằng gạch men, đồ khảm và đá cẩm thạch được chạm khắc. Có thể nói sự phồn thịnh và quyền lực một thời của cố đô vẫn còn thể hiện nguyên vẹn ở Registan. Quảng trường này được coi là một viên ngọc kiến trúc đại diện hoàn hảo nhất cho Nghệ thuật Hồi giáo.

Những địa điểm lịch sử khác có thể kể đến là Lăng Tamerlane, một trong những nhà chinh phục tiếng tăm nhất trong lịch sử, người đã biến Samarkand trở thành nguồn cảm hứng cho các nhà thơ và khách du lịch. Vẻ uy nghi trong các hình thức kiến trúc, các đường nét và thiết kế chạm khảm đầy màu sắc đã biến lăng này là một công trình độc nhất vô nhị cho kiến trúc thời Trung cổ. Những mái vòm với màu xanh nổi tiếng của lăng này cao lừng lững tạo nên điểm nhấn cho Samarkand. Một phiến đá ngọc bích màu xanh lá cây được đặt trên chỗ yên nghỉ của Tamerlane được cho là phiến đá ngọc bích lớn nhất thế giới. Thánh đường Bibi Khanum tại đây cũng là một trong những nhà thờ Hồi giáo lớn nhất trên thế giới. Bảo tàng trưng bày về triều đại của vua Timur Lenk rất phong phú với nhiều hiện vật quý giá, tái hiện sống động thời oanh liệt của Samarkand.

Tầm quan trọng của Samarkand đối với lịch sử và văn hóa của nhân loại đã được LHQ, UNESCO và WTO công nhận. Năm 2001, thành phố này đã được công nhận là di sản thế giới, và giúp cho Uzbekistan thu hút thêm nhiều khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới.

Vẻ đẹp của Samarkand thực sự trường tồn với thời gian như một nhà thơ cổ đại đã từng viết: “Bạn có thể du lịch khắp thế giới, chiêm ngưỡng các kim tự tháp và ngắm nhìn nụ cười của nhân sư. Bạn có thể nghe tiếng hát nhẹ nhàng của gió biển Adriatic và cung kính quỳ xuống trước những tàn tích của Acropolis. Bạn có thể bị lóa mắt bởi Rome với những đền đài và đại hí trường cổ đại, bị mê hoặc bởi Notre Dame ở Paris hay những mái vòm cổ ở Milan. Nhưng nếu bạn được nhìn thấy những công trình tại Samarkand, bạn sẽ bị ngất ngây bởi sức hút đầy ma lực của nó mãi mãi”.