Hỏi: Chị Châu Ngọc L, cư trú tại Đồng Tháp, đăng ký kết hôn với công dân nước ngoài tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài năm 2016. Năm 2017, chị L sinh một bé trai và khai tên là Châu Văn V. Tuy nhiên, do cuộc sống không hạnh phúc, năm 2021, chị L mang con trốn về quê sinh sống, qua đường tắt, không qua cửa khẩu biên giới. Khi về Việt Nam cháu bé không có giấy tờ gì, bản thân chị L cam đoan cháu chưa được đăng ký khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.
Mong muốn con có cuộc sống bình thường, được hưởng các quyền về giáo dục, y tế như những trẻ em khác, chị L muốn làm thủ tục đăng ký khai sinh cho con có được không? Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết đăng ký khai sinh cho cháu bé? Hồ sơ đăng ký khai sinh gồm những giấy tờ gì?
Trả lời:
Theo dữ liệu cung cấp thì cha, mẹ của trẻ đã đăng ký kết hôn ở nước ngoài, trẻ sinh ra tại nước ngoài, hiện nay đã về Việt Nam sinh sống. Nếu trường hợp có đủ giấy tờ theo quy định tại Điều 29, Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định thẩm quyền đăng ký khai sinh cho trẻ em sinh ra ở nước ngoài về cư trú tại Việt Nam thì thẩm quyền đăng ký khai sinh cho trẻ thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện nơi trẻ cư trú.
Tuy nhiên, do không có thông tin về giấy tờ nhập cảnh của cháu V nên UBND cấp xã cần đề nghị Phòng Tư pháp phối hợp với cơ quan công an (quản lý xuất nhập cảnh, quản lý cư trú) để kiểm tra, xác minh các thông tin liên quan đến việc nhập cảnh Việt Nam của cháu V và việc cháu cư trú tại địa phương: cháu nhập cảnh với ai, giấy tờ sử dụng để nhập cảnh là giấy tờ gì, nhập cảnh vào Việt Nam khi nào, từ khi nhập cảnh đến nay ở đâu, sinh sống với ai...
Nếu kết quả xác minh cho thấy cháu V nhập cảnh về Việt Nam không qua các cửa khẩu biên giới, không sử dụng giấy tờ hợp lệ để nhập cảnh, cháu V không có Giấy chứng sinh và cha mẹ cháu không có Giấy chứng nhận kết hôn (hoặc có Giấy chứng sinh, Giấy chứng nhận kết hôn nhưng chỉ là bản chụp hoặc bản chính và chưa được hợp pháp hóa lãnh sự); mẹ cháu không cung cấp được giấy tờ nào do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp hợp lệ có thông tin về nhân thân và giấy tờ chứng minh mối quan hệ cha - mẹ - con, thì UBND cấp xã nơi cháu V cư trú hướng dẫn người thân của cháu hoàn thiện hồ sơ đăng ký khai sinh theo hướng, yêu cầu người mẹ có văn bản cam đoan: (i) về sự kiện sinh (thay thế cho giấy chứng sinh), (ii) về việc cha của trẻ là công dân nước ngoài, (iii) việc không có các giấy tờ như nêu trên. Sau đó, UBND cấp xã thực hiện đăng ký khai sinh cho trẻ, phần khai về người cha và quốc tịch của trẻ tạm thời để trống, phần ghi chú trong Sổ đăng ký khai sinh và mặt sau Giấy khai sinh ghi “trẻ sinh ở nước ngoài, chưa có đủ cơ sở xác định cha, quốc tịch”.
Trường hợp xác minh thấy rằng cháu V nhập cảnh bằng đường hàng không hoặc qua các cửa khẩu biên giới thì phải có thông tin về giấy tờ sử dụng để nhập cảnh. Nếu cháu V về Việt Nam bằng hộ chiếu nước ngoài thì xác định cháu V đã có quốc tịch nước ngoài. Trường hợp này cơ quan đăng ký hộ tịch Việt Nam không có thẩm quyền đăng ký khai sinh cho trẻ, cơ quan đăng ký hộ tịch hướng dẫn gia đình trẻ liên hệ với cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài để cấp giấy tờ cho trẻ.
(Chuyên mục được thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật của Bộ Tư pháp, UNFPA và Vital Strategies)
