Iceland: Cứ 10 người, 1 người ra sách

Ở Iceland cũng có những tour du lịch đưa khách tới thăm các tòa nhà với tên truyện gắn trên đó. Những mẩu chuyện từ thế kỷ XIII kể về người định cư Norse, những người đến Iceland từ thế kỷ thứ IX. Các mẩu chuyện này cũng được in trên giấy ăn và trên cốc uống cà phê. Mỗi thác nước hay đài phun nước nóng cũng có thể gắn với những câu chuyện về các anh hùng cổ đại. Ghế nơi công cộng có mã vạch để bạn có thể nghe đọc chuyện trên điện thoại di động khi ngồi nghỉ ngơi.

Tôn trọng nhà văn

Thủ đô Reykjavik tràn ngập nhà văn. Có thể kể Kiran Desai - người từng đoạt giải Man Booker, tác giả Douglas Coupland của Generation X, siêu sao văn học Gerdur Kristny hay Sjon, người cũng viết lời cho ngôi sao âm nhạc Iceland Bjork. “Các nhà văn đều được tôn trọng. Họ sống thoải mái. Một số còn có lương” - bà Agla Magnusdottir, phụ trách Trung tâm Văn học Iceland, cơ quan nhà nước trợ giúp cho văn học và các tác phẩm dịch, cho biết. “Họ viết về mọi thứ - từ cổ tích thời nay, thơ, truyện thiếu nhi, truyện viễn tưởng và khiêu dâm - nhưng nhiều nhất là về tội phạm”. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên với một nước Bắc Âu, nhưng số tác phẩm về tội phạm bán được ở Iceland nhiều gấp đôi so với ở các nước Bắc Âu khác.

Vậy đâu là nguyên nhân? Rosie Goldsmith cho rằng, đó là do sự xuất hiện của một dàn nhà văn giỏi với những câu chuyện hấp dẫn, cách kể chuyện súc tích và các nhân vật tuyệt vời. Iceland với những dòng chảy nham thạch, những núi lửa lừng lững, các dòng suối thơ mộng và thổ nhưỡng nóng bỏng cũng là điểm tựa tuyệt vời cho các tác phẩm. Chẳng thế mà UNESCO coi Reykjavik là Thành phố Văn học. Theo tiểu thuyết gia Solvi Bjorn Siggurdsson, các nhà văn Iceland thừa hưởng nhiều từ quá khứ. “Chúng tôi là đất nước của những người kể chuyện. Khi trời tối và lạnh, chúng tôi không có việc gì khác để làm. Chúng tôi luôn được bao bọc bởi những vần thơ và truyện cổ. Sau khi độc lập khỏi Đan Mạch năm 1944, văn học đã tạo ra bản sắc Iceland”.

Siggurdsson cũng nói tới vai trò của nhà văn Iceland được giải Nobel Halldor Laxness - người có sách bán tại các trạm xăng và trung tâm du lịch trên khắp hòn đảo. Người dân địa phương lấy tên Laxness để đặt cho mèo và hay đến thăm nhà ông. “Khi Laxness được giải Nobel năm 1955, ông đã đưa văn học Iceland hiện đại lên bản đồ thế giới. Ông đã cho chúng tôi sự tự tin để viết” - Siggurdsson khẳng định.

Ngập trong sách

Những năm qua, Iceland còn được nhắc tới vì cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và vụ núi lửa phun trào hồi năm 2010. Diễn viên hài, họa sỹ và nhà văn Hallgrimur Helgason nhấn mạnh, chính khủng hoảng tài chính đã khiến người Iceland trở về với thực tại. “Nó khiến chúng tôi bớt tự mãn và hối thúc sự sáng tạo ở các nghệ sỹ - giống như những gì bà Thatcher làm cho nước Anh. Chúng tôi (các nhà văn, nghệ sỹ) cũng đề cập tới chính trị, chứ không chỉ có cổ tích hiện đại”.

Nhưng nhiều người đang lo sẽ có khủng hoảng sách. Iceland có nhiều nhà văn tới mức các nhà sách có vẻ quá tải. Vào thời điểm này, người Iceland đang chứng kiến đợt lụt sách dịp Giáng sinh, thời điểm mà người ta đua nhau xuất bản. Cứ khoảng tháng 10 hàng năm, mỗi hộ gia đình lại nhận được một catalogue sách và họ đọc như đọc catalogue bán thiết bị nội thất. Ai cũng được tặng sách nhân dịp Giáng sinh. Giám đốc dự án Thành phố Văn học UNESCO Kristin Vidarsdottir kể: “Khi tôi tới hiệu cắt tóc, người ta không muốn nghe chuyện về những người nổi tiếng mà lại muốn tôi gợi ý xem nên đọc sách gì”.